Benjamin Dalle: ‘Een breed publiek bereiken met minder bekende gezichten is moeilijk’

Een fors transformatieplan, dure schermgezichten en de verhuizing van Thuis veroorzaken deining aan de Reyerslaan. Dat is ook Vlaams minister van Media Benjamin Dalle (cd&v) niet ontgaan. ‘Het lijkt me niet opportuun nog meer te investeren in exclusiviteitsvergoedingen.’

‘Een cijfer wil ik er niet op plakken’, zegt de mediaminister wanneer we hem vragen welke score op tien de openbare omroep volgens hem verdient. ‘Ik weet dat kranten graag de activiteiten van een minister in een getal proberen te vatten, maar zelf hou ik daar niet van.’ Wat niet betekent dat Dalle geen mening heeft over hoe de VRT het voorbije jaar presteerde.

De VRT-directie stelt vandaag zelf haar jaarverslag voor in het Vlaams Parlement. Dat verslag, een lijvig document dat in een hele reeks cijfers en tabellen over de activiteiten van de VRT bericht, wordt naar alle verwachting een goednieuwsshow met nagenoeg alleen maar uitstekende cijfers. Op het kabinet-Dalle werd het de voorbije dagen al grondig bestudeerd. ‘Voor mij is dit een belangrijk moment’, legt hij uit. ‘Het is het eerste jaarverslag sinds de nieuwe beheersovereenkomst.’ Dat contract tussen de Vlaamse overheid en de VRT bepaalt in detail wat de VRT moet of net niet mag doen, en geeft zo de kans aan een minister van Media om eigen accenten te leggen.

Maar the proof of the pudding is in the eating, weet ook Dalle. En dan is zo’n jaarverslag voor een minister het ideale instrument om te zien of en in welke mate er met zijn verzuchtingen rekening is gehouden aan de Reyerslaan. Zo beklemtoonde Dalle in het verleden meermaals het belang van digitalisering. De openbare omroep moest als het van hem afhing een kwantumsprong maken. ‘Dat is de enige manier om de doelstellingen die we hen hebben opgelegd te halen. De VRT moet 85 procent van de Vlamingen en 75 procent van de Vlaamse jongeren bereiken. Op een moment dat vooral die laatste groep het lineaire televisiekijken de rug toekeert, moet je radicaal voor digitaal kiezen. De cijfers spreken wat dat betreft boekdelen. Slechts één op de vier jongeren kijkt lineair naar een televisiejournaal. Bijna een derde van de jongeren die alleen gaan wonen zijn zogenaamde cord cutters, wat betekent dat ze in hun nieuwe woonst geen traditioneel televisieabonnement meer nemen. Met enkel een klassiek televisieaanbod dreig je die dus definitief te verliezen.’

- En? Zijn ze aan de Reyerslaan het afgelopen jaar ver genoeg gesprongen?

‘Dat vind ik wel. Dat blijkt ook uit de cijfers. Het online streamingplatform VRT.NU doet het uitstekend, net als de nieuwswebsites van de VRT. En ook op social media speelt de VRT zijn rol. Het kinder- en jongerenjournaal Karrewiet is in maart 2021, dus iets meer dan een jaar geleden, gestart op TikTok. Vandaag zitten ze daar aan meer dan 225.000 volgers. Ook het nieuwsaccount nws.nws.nws, dat zich op Instagram naar jongeren richt, groeit spectaculair. Dat zit nu aan 264.000 volgers, toen ik startte als minister van Media waren dat er nog minder dan 20.000. Het mediagebruik evolueert razendsnel, maar de VRT slaagt er desondanks in daarop in te spelen.’

- Op dat digitale vlak moeten VRT en de andere Vlaamse mediabedrijven de concurrentie aangaan met grote buitenlandse spelers. U hebt in de beheersovereenkomst laten opnemen dat samenwerking daarbij essentieel is. Maar sindsdien is er geen enkele coproductie met de Vlaamse streamingdienst Streamz op poten gezet. Levert dat een onvoldoende op in het jaarverslag?

‘Laat ons dat een aandachtspunt noemen. De contacten tussen de VRT en Streamz zijn er wel, maar tot een duurzaam akkoord tussen beide spelers is het nog niet gekomen. Nochtans is het de duidelijke opdracht van de openbare omroep om marktversterkend te zijn. Ik hoop dat er dit jaar een structureel samenwerkingsakkoord komt waar beide partijen zich in kunnen vinden.’

- Waarom is dat zo belangrijk?

‘Omdat die binnenlandse initiatieven de enige manier zijn om te verhinderen dat de inkomsten uit de audiovisuele sector naar het buitenland vloeien. De opbrengsten die bedrijven als DPG Media en Telenet (die samen Streamz hebben opgestart, red.) uit streaming halen, worden opnieuw in de Vlaamse audiovisuele sector geïnvesteerd. Bij Netflix en co is dat in veel mindere mate het geval.’

- Is het dan niet vreemd dat de VRT voor nagenoeg elke nieuwe fictiereeks net met die buitenlandse platformen samenwerkt?

‘Ik zou het inderdaad logisch vinden dat je voor dat soort reeksen eerst naar een binnenlandse partner zoekt. Maar dat soort dingen zijn onderwerp van commerciële onderhandelingen op het scherp van de snee. De VRT is een autonoom overheidsbedrijf met een directie die het best geplaatst is om dat soort onderhandelingen te voeren. Bovendien zijn er ook Europese regels. De VRT mag een Vlaamse speler niet anders behandelen dan een buitenlands bedrijf. Wanneer we in de beheersovereenkomst laten opnemen dat de VRT elk van zijn fictiereeksen eerst aan Streamz moeten aanbieden, dan lijkt me dat strijdig met de Europese principes.

‘Maar dat neemt niet weg dat ik het belangrijk vind dat we op fictievlak een Vlaams aanbod hebben dat concurrentieel is met dat van diensten als Netflix of Amazon. En Streamz is de manier om dat te doen, ook voor de VRT. Ik denk dat beide partijen elkaar eens diep in de ogen moeten kijken om daarna eindelijk tot een akkoord te komen.’

- Ook transparantie was een aandachtspunt in de beheersovereenkomst. Met als gevolg dat we nu dankzij het jaarverslag weten dat er aan de Reyerslaan zes schermgezichten jaarlijks meer dan 300.000 euro op hun rekening krijgen gestort. Gaat dat ver genoeg wat transparantie betreft?

‘We hebben nu voor het eerst zicht gekregen op die exclusiviteitscontracten en de bedragen die daarmee gepaard gaan. Dat is een enorme stap vooruit, maar het mag voor mij nog verder gaan. Wat betekent bijvoorbeeld ‘meer dan 300.000’? Hebben we het dan over een jaarsalaris van 301.000 euro of van 900.000 euro? Ik hoef niet tot een paar cijfers achter de komma te weten wie bij de VRT wat verdient, maar wat meer duiding zou wel mogen. Ook over de strategie die achter de contracten schuil gaat trouwens.’

- Wat wil u daarover te weten komen?

‘De VRT heeft een aantal heel ambitieuze doelstellingen op het vlak van diversiteit. Zo moet tegen 2025 48 procent van de mensen die op het scherm komt vrouw zijn. Uit het jaarverslag blijkt dat ze daar nog lang niet zijn. Wanneer je negentien mensen extra vergoedt om exclusief bij je te werken, dan moet dat dus passen in de strategie om diversiteit op het scherm te brengen. Misschien nog meer nog dan in de bedragen ben ik geïnteresseerd in de samenstelling van die groep van negentien schermgezichten.’

- Negentien exclusiviteitscontracten, onder wie zes absolute topverdieners. Moest de VRT niet terughoudend zijn wanneer het over het vastleggen van schermgezichten gaat?

‘Het is niet aan mij om te bepalen of 300.000 euro te veel is en of het een goed idee is om zes gezichten te hebben die boven dat bedrag uitkomen. De VRT heeft als streefdoel een breed publiek te bereiken. En wanneer je dat enkel met minder bekende gezichten moet doen, wordt dat moeilijk. Het is dus logisch dat de VRT in schermgezichten investeert. Maar dat gezegd zijnde lijkt het me niet evident nu nog extra te investeren in exclusiviteitsvergoedingen. Zeker niet net nadat je een transformatieplan hebt aangekondigd waarin staat dat je afscheid moet nemen van een heel aantal mensen.’

- Niet alleen die ontslagen ook het uitbesteden van Thuis, een vlaggenschip van de openbare omroep, zorgt voor veel ongenoegen bij het personeel. Vindt u het een goed idee om dat programma voortaan door een extern productiehuis te laten maken?

‘Voor mij is het vooral belangrijk dat de VRT Thuis kan blijven aanbieden en dat het programma in een betere context gemaakt kan worden dan vandaag het geval is. De VRT-directie wist dat het een forse investering zou vragen om die context zelf te creëren. Alleen al het up-to-date brengen van de studio’s waar Thuis wordt opgenomen zou handenvol geld kosten. Dan is kiezen voor externe productie wat mij betreft een logische keuze.

‘En natuurlijk ligt dat gevoelig, maar we mogen het belang daarvan ook niet overdrijven. Het grote publiek staat er niet bij stil door welk productiehuis een bepaald programma wordt gemaakt. Down the road, toch een VRT-product pur sang, wordt gemaakt door Roses Are Blue. Maar niemand zal beweren dat het daardoor minder een VRT-programma is.’

- Walter Zinzen omschreef het transformatieplan in deze krant als een afbraakplan, vakbonden en personeel hebben het over de besparingsronde te veel. Kunt u daar begrip voor opbrengen?

‘De VRT zit al vijftien jaar in een besparingstraject. Natuurlijk weegt dat. Maar vergis je niet. Ook zonder de verplichting om te besparen was dit transformatieplan er gekomen. Omdat het nodig is. Alleen door nu te schakelen kunnen we ervoor zorgen dat de VRT ook in de toekomst een sterk mediabedrijf blijft. Maar vijftien jaar besparen is heel lang. Ik zou wie na mij komt als minister van Media adviseren niet meer verder te knippen in de dotatie van de VRT.’

(DM)