‘De gebeurtenis’ van Peter Terrin is behalve een ode aan de liefde ook een ode aan de literatuur zelf

Het lijkt erop dat Peter Terrin volop aan zijn romantische periode bezig is. In zijn vorige, veelgeprezen roman ‘Al het blauw’ speelde de liefde al een glansrol, en ook ‘De gebeurtenis’ gaat volgens de achterflap over de grilligheid van die allermenselijkste emotie. Al betekent dat bij Terrin – gelukkig – niet dat de lezer in rozengeur en maneschijn verdrinkt. Zoals wel vaker bekijkt de voormalige AKO Literatuurprijs-winnaar zijn onderwerp liever in het nuchtere daglicht.

Ook voor de opbouw van zijn nieuwe roman heeft Terrin niet de makkelijkste weg gekozen. ‘De gebeurtenis’ is een complex verhalennetwerk, met één raamvertelling en verschillende kleinere verhalen die daaruit voortvloeien. Die verhaalminiaturen zijn het werk van Juliette, de assistente van de overleden succesauteur Willem, die aan het einde van zijn leven steeds vaker een beroep deed op zijn rechterhand om neer te pennen wat zijn troebele ogen niet meer zagen. Juliette probeert de laatste ideeën van haar leermeester post mortem alle eer aan te doen, niet het minst omdat ze in hun gedeelde proza ‘samen zijn zoals niemand anders op de wereld dat kan’. L’amore, dus. Liefde over alle grenzen heen lijkt wel het leidmotief in ‘De gebeurtenis’. Zie ook het verhaal over een man die tijdens de coronaperiode elke dag bij het raam van zijn vrouw gaat zwaaien, of dat over de ontluikende intimiteit tussen een andere bewoonster en haar verzorger, ondanks haar afasie. Nog roerender wordt het als Terrin die afstand tussen twee geliefden zonder obstakels van het lot laat ontstaan. Ook de meest oprechte liefde valt vroeg of laat ten prooi aan misverstanden en kleine geschillen, lijkt hij te suggereren.

Ook nu vielen we bij Peter Terrin vooral voor zijn stijl, of beter: voor de schijnbare afwezigheid daarvan. Er staat opnieuw geen woord te veel, te pompeus of te sentimenteel in zijn roman. Niettemin (of we vermoeden steeds meer: net daarom) zingen zijn zinnen en personages van ingehouden pijn, eenzaamheid en oud verdriet. Het bescheiden geniale zit vooral in het detail: ‘Wat verderop zag hij twee meisjes naar buiten komen. (…) Ze hielden hun nek een beetje stijf om hun kapsel in vorm te houden voor het avondje uit.’ Door die uitgebeende stijl krijgen zijn boeken weleens het label ‘filmisch’ opgeplakt. Ook in ‘De gebeurtenis’ lijken sommige scènes inderdaad zo weggelopen uit de betere Hitchcock-klassieker, vol raadselachtige ontmoetingen en broeierige erotiek.

Terrin zou ook Terrin niet zijn als de titel van zijn nieuwste roman de belofte geenszins waarmaakt. Van een knallende finale is in ‘De gebeurtenis’ – spoiler! – geen sprake. Liever bouwt hij zijn verhalennetwerk uit als een eindeloos labyrint, waarin de lezer volop mag verdwalen. Het wordt al snel duidelijk dat ‘De gebeurtenis’ behalve een ode aan de liefde ook een ode aan de literatuur zelf is. Terrin lardeert ‘De gebeurtenis’ bijvoorbeeld kwistig met plagerige metaspelletjes: die mysterieuze man die ongegeneerd meekijkt naar de ellende van een personage, is dat niet gewoon de schrijver zelf? En onze kop eraf als hij het niet stiekem over zijn eigen roman heeft, als hij beweert dat ‘de constellatie, niet opeenvolging, de waarheid in zich draagt’.

Peter Terrin heeft zich duidelijk geamuseerd met die literaire spielerei, maar voor de lezer creëert het vooral nog meer vervreemding. Nu zijn we wel wat afstand en verwarring gewend in zijn oeuvre, maar in ‘De gebeurtenis’ dreigt zijn gebruikelijke dans van afstoten en aantrekken een solo te worden, waarbij de lezer hoogstens beduusd mag toekijken. Een schrijver van zijn allure zou toch moeten weten dat je voor een goede tango twee dansers nodig hebt.