De supermarktoorlog tussen Colruyt, Aldi, Lidl, Carrefour en Jumbo: ‘Alle ketens houden de adem in. Vroeg of laat komt een van hen in de problemen’

Wie straks in de Colruyt- en Okay-winkels naar Milka of Côte d’Or zoekt, is eraan voor de moeite. De supermarktgigant weigert een prijsstijging van leverancier Mondelez en houdt nog liever de rekken leeg. En dat net nu Aldi en Lidl met kortingen op honderden producten de concurrentie nog verder opvoeren. Een golf aan prijsverlagingen lijkt er nochtans niet aan te komen, een bloedbad binnen de sector is daarentegen wel een reëel scenario. ‘Alle ketens houden de adem in voor wat nog komt.’

Wekenlang gesloten winkels bij Delhaize, een herstructurering bij Colruyt, stakingen bij Lidl en de distributiecentra van Albert Heijn. Nu de inflatie aan de sowieso al dunne marges geknabbeld heeft, lijkt de onrust in het Belgisch supermarktlandschap maar niet af te nemen. ‘Alle supermarkten houden de adem in voor wat nog komt’, zegt Stefan Van Rompaey, hoofdredacteur van Retail Detail. ‘Voorlopig wil niemand wijken, maar je kunt er niet omheen dat winkelketens als Carrefour, Lidl, Colruyt en nieuwkomer Jumbo geen goede cijfers kunnen voorleggen. Als dit zo doorgaat, dan kan het niet anders dan dat een keten vroeg of laat in de problemen komt.’

Lidl en Aldi maken de andere ketens nog zenuwachtiger, nu beide ketens kortingen aankondigden. ‘Sinds begin dit jaar werden al 395 producten in prijs verlaagd’, staat prominent bovenaan de website van Aldi. Concurrent Lidl liet vorige week al weten dat ze de prijzen van 250 producten verlaagt met 3 tot 34 procent.

Is dit het begin van een golf aan prijsverlagingen in de hele sector? Die kans lijkt klein. ‘Dit is vooral een PR-campagne. En dat er op dit moment onrust is bij Delhaize, speelt daar misschien ook in mee’, zegt retailexpert Els Breugelmans (KU Leuven). Als je bedenkt dat een gemiddelde discounter makkelijk tweeduizend verschillende producten in de rekken heeft liggen, blijft het aantal producten met korting beperkt. ‘Die supermarkten proberen klanten binnen te lokken met die kortingen, maar ze weten uiteraard dat klanten hun karretje ook met andere producten vullen.’

Retailexpert Gino Van Ossel (Vlerick) noemt de timing van de kortingen ‘verrassend’. De prijzen van verschillende grondstoffen mogen de afgelopen maanden dan wel gedaald zijn, de supermarkten ondervinden nog steeds de gevolgen van de gestegen transport- en loonkosten. ‘Net zoals je vorig jaar zag dat de voedselprijzen met vertraging de lucht in schoten, zullen ze nu ook langer hoog blijven’, zegt Van Ossel. Vorige week meldde Testaankoop nog dat de inflatie in de supermarkten nog steeds 20,1 procent bedraagt. Zo betaalt u voor groenten nu liefst 35 procent meer dan een jaar geleden.

Schommelingen

Toch kunnen we binnenkort mogelijk prijsdalingen zien bij onbewerkte producten zoals groenten en fruit. Die schommelen traditiegetrouw sneller in prijs. ‘Je ziet nu al dat de prijs van bijvoorbeeld tomaten zakt, en dat ook de keuze aan verschillende soorten toeneemt’, aldus Van Ossel. ‘Vorig jaar hielden fabrikanten op een bepaald moment op met de productie omdat de energieprijzen te hoog lagen, waardoor je schaarste kreeg. Daar komt nu weer beterschap in.’

De kans lijkt kleiner dat we ook prijsdalingen zien bij de bewerkte producten, zowel qua voeding als huishoudmiddelen. Bij de prijsonderhandelingen in november vorig jaar trokken fabrikanten aanzienlijk hun vraagprijzen op. Op verdere verhogingen kunnen die fabrikanten dit jaar wellicht niet rekenen, maar ze zullen er wel voor ijveren om die hogere prijzen niet opnieuw te laten zakken. Volgens Stefan Van Rompaey hebben ze daar ook weinig reden toe. ‘Grote voedingsfabrikanten als Unilever, Nestlé en Danone hebben het afgelopen jaar hun prijzen aanzienlijk verhoogd. Toch stellen ze nu vast dat klanten er daarom niet minder van gekocht hebben. De kans lijkt me dus klein dat zij hun prijzen gaan verlagen.’

Ook bij de huismerken moeten we geen grote prijsdalingen verwachten. De huidige acties van Lidl en Aldi – vooral op de huismerken – doen volgens Van Ossel winkelketens als Delhaize en Colruyt nu al pijn. ‘Zij moeten daarop reageren met hun eersteprijsmerken, maar dat zijn de producten waar zij sowieso al weinig winst op maken. Niet voor niets vind je die producten in die winkels nooit frontaal in het zicht.’

Flinterdunne marges

Testaankoop berekende dat een gezin van twee personen vandaag gemiddeld 527 euro per maand uitgeeft in de supermarkt. Dat is 88 euro meer dan een jaar geleden. De organisatie pleit daarom om een ‘anti-inflatiemand’ in te voeren, waarbij de prijs van een honderdtal basisproducten in supermarkten, zoals brood, pasta, melk, kaas of water een tijdlang bevroren wordt. Onder meer in Frankrijk en Griekenland wordt dat systeem al toegepast.

De kans lijkt echter klein dat zo’n regeling er ook bij ons snel aankomt. Tegenover buitenlandse supermarkten kampen supermarkten in ons land met een dubbel nadeel. Door het systeem van automatische indexering stijgen de loonkosten in ons land sneller dan in de buurlanden. Bovendien zit ons land met een hyperconcurrentiële markt. Er zijn in België 2,51 supermarkten per 10.000 inwoners, terwijl dat in pakweg Nederland maar 1,79 is. Vorig jaar kwamen er zelfs nog 74 nieuwe winkels bij. De Nederlandse nieuwkomer Jumbo opende in december zijn 27ste Belgische supermarkt, concurrent Albert Heijn opende zijn 74ste.

Dat winkels als Colruyt en Carrefour een beter kwartaal draaien dan verwacht, komt volgens Van Ossel vooral door de malaise bij Delhaize. ‘Het is gevaarlijk om je op die cijfers te miskijken. Als Delhaize straks weer op volle toeren opereert, zal de concurrentie nog verder oplopen’, zegt Van Ossel.