De vindingrijkheid van het Oekraïense leger: ‘We hebben granaten zo aangepast dat drones ze kunnen droppen’

Het Oekraïense leger boekt niet alleen successen met hulp van het Westen, maar ook door de eigen vindingrijkheid. Dat varieert van slim hergebruik van wapens en mobiele bijkeukens tot speciale vitamine-mixjes voor op het brood.

Het is heel eigenlijk heel simpel, zegt ‘Boeddha’, een officier in de Oekraïense Nationale Garde: ‘Als je sommige wapens of materieel niet hebt, kun je niet anders dan slim en vindingrijk zijn. In de afgelopen maanden hebben we bijvoorbeeld geleerd hoe we wapens die je maar één keer kunt gebruiken toch kunnen herladen. Of hoe we met mortiermijnen draagbare antitankwapens kunnen afvuren. Mijn vrienden en ik hebben al verschillende keren materiaal van pantservoertuigen omgebouwd tot een statief voor grootkaliber mitrailleurs. We hebben ook granaten zo weten aan te passen dat ze kunnen worden gedropt door een drone.’

Douchen en lezen

Ook achter het front bieden slimme aanpassingen en ideeën een uitkomst voor problemen. ‘Ik heb thuis altijd drie negentien-literflessen drinkwater, een campinggaspitje en twee gasflessen staan’, zegt Maria Popova (29). In het normale dagelijkse leven is ze hoofd communicatie bij een groot internationaal bedrijf, maar sinds maart dient ze als vrijwilliger in het Oekraïense leger. ‘Zo kan ik drie keer douchen met een boiler van tachtig liter. En met het licht van vijf Nieuwjaarsversieringen op batterijen kan ik zelfs lezen. Ik heb een powerbank van 80.000 mAh waarmee ik mijn telefoon een paar keer kan opladen, en een kleinere van 20.000 mAh die ik gebruik voor mijn internet. En om te voorkomen dat de stemming al te somber wordt, heb ik altijd een draagbaar boxje op batterijen, twee thermosflessen koffie en wat alcohol bij de hand. Hiermee kan ik dus vrij comfortabel drie dagen zonder elektriciteit doorkomen. In theorie zelfs langer, omdat ik natuurlijk niet de hele dag thuis zit.’

Vitaminemix

In Malyn, een stadje in de regio Zjitomir, dook tijdens de oorlog een heel andere uitvinding op: ongewone en gezonde zoetigheden. Marianna Makarchuk (48) bedacht ze voor haar ‘Mobiele workshop voor de toekomst’, die ze runt voor de gemeente. ‘Om te voorkomen dat onze soldaten aan het front ziek worden, maken we vitaminemixen voor ze met honing, gember, citroen en rozenbottel. En om er voor te zorgen dat ze altijd iets hebben voor op hun brood, krijgen ze van ons een spread van gemalen reuzel, knoflook, mierikswortel en paprika. Het slaat zelfs aan bij vrienden van onze landgenoten in het buitenland. Daarom maken we nu van alles twee zendingen: eentje voor het front en eentje voor het buitenland. Met het geld dat we daarmee verdienen, kopen we munitie voor onze soldaten, ingrediënten voor onze zoetigheden en parafine. Dat laatste hebben we nodig voor zogenaamde loopgraafkaarsen. Daarmee kunnen soldaten niet alleen koken in hun schuilplekken, maar ook hun handen warmen.’

Marianna’s echtgenoot Viktor runt een hobbyclub voor jongens en meisjes tussen de twaalf en negentien jaar. Tot het begin van de oorlog leerden ze hier onderdelen voor 3D-printers te maken. Nu vervaardigen ze onderdelen voor drones, die hun leraar later naar het leger stuurt. Viktor is erg bedreven in het repareren van apparatuur, net zoals veel andere Oekraïners. Tijdens de Sovjettijd gingen namelijk veel van de goedkope spullen voortdurend kapot. Of je het nu leuk vond of niet, je raakte langzamerhand erg bedreven in het omgaan met dit soort omstandigheden.

Mobiele bijkeuken

Een van deze monteurs-tegen-wil-en-dank is zakenman Anatoli Burbeza (50). In 2014, toen de oorlog in de oostelijke Donbas-regio begon, runden hij en vijf vrienden een mobiele werkplaats vlakbij het front, waar ze gratis vrachtwagens repareerden. Nu passen ze verschillende soorten auto’s aan voor dienst aan het front, gratis en in hun vrije tijd.

‘Ik ben nog het meest trots wat we hebben gedaan voor de monteurs van de 95ste Brigade. Die vertelden me dat ze nergens konden koken of wassen. Daarom besloot ik een soort bijkeuken op wielen voor ze te maken. Er is een houtkachel, een was-droogcombinatie, watertanks voor tweehonderd liter, een douchecabine met een tachtig-literboiler, een hele lading accu’s, maar ook een bank en een tafel die kunnen worden omgetoverd tot een groot bed. Die jongens haken de oplegger nu aan hun mobiele werkplaats en kunnen zo aan het front beter hun werk doen.’

Levensbelang

Er zijn veel meer van dit soort voorbeelden. Volgens historicus Volodimir Serhiytsjoek (72), werkzaam aan de Sjevtsjenko Universiteit in Kiev, is vindingrijkheid altijd van levensbelang geweest voor de Oekraïners. Door de hele geschiedenis heen, zo zegt hij, hebben ze immers strijd geleverd tegen de natuur en vijanden van buiten als de Russen, Tataren en Polen. Hij schreef er zelfs een boek over: ‘Wat Oekraïne aan de wereld heeft gegeven’.

‘In de rest van Europa weet helaas niemand dat de uitneembare honingramen in een bijenkast zijn uitgevonden door Oekraïners’, zegt hij. ‘Net als de maaimachine en de filmcamera! En als we het hebben over militaire zaken: Volodimir Dzus heeft bijvoorbeeld het zogenaamde ‘Dzus-slot’ uitgevonden, een speciale bevestigingsschroef die nu in alle vliegtuigen wordt gebruikt, met name in gevechtstoestellen. Als we deze oorlog uiteindelijk hebben gewonnen, weet ik zeker dat er weer tal van uitvindingen komen bovendrijven. De Oekraïners zullen de wereld weer verrassen.’

(AD)