Dierenmishandeling in het land: ‘Een huisdier is een wegwerpartikel geworden. Letterlijk: in ons asiel zijn al honden over het hek gegooid’

Speurders zijn een manege in Arendonk binnengevallen en troffen geen gelukkige paarden aan, maar een dekmantel voor het ‘omkatten’ en slachten van de dieren. Naast verwaarloosde paarden vonden ze ook zezels – kruisingen tussen zebra’s en ezels – verdovingsmiddelen, hormonale producten en vervalste paardenpaspoorten. Helaas is het lang niet het enige geval van dierenmishandeling en broodfokken. Leven we in een land van beestenbeulen? ‘De straffen voor dierenmishandelaars moeten strenger, want wie een sadist is met dieren, schakelt vaak over op mensen.’

(Verschenen in Humo op 23 juli 2018)

Drie weken geleden kreeg dierenarts Joshua Dutré een vreemd telefoontje. Een jongeman uit Kortrijk wou een zwaargewond katje laten verzorgen, dat hij twee dagen eerder op een feestje uit een hete oven had gehaald. Iemand had het dier een kwartier lang bij 200 graden Celsius geroosterd.

Joshua DUTRÉ «De man rook een vreemde geur in de keuken. Toen hij de kat in de oven vond, was ze bewusteloos. Hij en zijn partner namen het dier mee naar huis. Ze verzorgden de kat eerst zelf, maar toen kwam haar huid los en ontdekten ze ernstige brandwonden. Bij mensen zie je dat meteen, maar bij een kat niet, door haar vacht. Ze had kleinere brandwonden op haar poten en neus, en haar hele linkerflank lag open. Wellicht stond ze eerst recht in de oven en viel ze daarna bewusteloos op haar zij.»

HUMO Is het geen mirakel dat die kat nog leeft?

DUTRÉ «Haar leven hing aan een zijden draadje. Mijn collega dacht eerst dat we haar zouden moeten laten inslapen, maar omdat ze zo’n gruwelijk onrecht had ondergaan, wilden we voor haar vechten.

»We hebben de kat Sprotje genoemd. Ze heeft een lange en dure behandeling nodig: elke dag verbanden aanleggen, zalven smeren, pijnstillers... We zijn ondertussen drie weken bezig en we zijn nog maar halfweg, schat ik. Omdat de mensen die haar bij ons brachten de behandeling niet konden betalen, zijn we met succes een crowdfunding gestart. Heel veel mensen leven mee met Sprotje.»

HUMO Heeft de dader spijt?

DUTRÉ «Helemaal niet. Hij bekende, maar het hele voorval laat hem ijskoud. Toen mijn collega hem belde om te vragen wat hem bezielde en of hij de medische kosten zou betalen, lachte hij haar uit en zei: ‘Het enige waarvoor ik wil betalen, is je doodskist.’ Dan schrik je. Van iemand die zo wreed is om een kat in een oven te stoppen, neem je zo’n bedreiging ernstig. Op een symposium raadde iemand pas nog aan om bij iedereen die dieren mishandelt na te gaan of die persoon geen gevaar vormt voor mensen.»

Michel Vandenbosch, voorzitter van dierenrechtenorganisatie GAIA, stelde zich burgerlijke partij in de zaak.

MICHEL VANDENBOSCH «Het beangstigt me dat die man totaal geen schuldbesef heeft. ‘Er zijn toch ergere dingen?’ zei hij. Maar zulke wreedheden zijn typisch voor psychopaten. Er zijn genoeg seriemoordenaars bekend die eerst ‘getraind’ hebben op dieren. Als ze daar geen kick meer van krijgen, schakelen ze over op mensen. Wanneer je zulke signalen opvangt, moet je ingrijpen. Ik hoop dat die man een fikse straf krijgt. Anders geef je het signaal dat het allemaal niet zo erg is.»

HUMO Zijn de straffen voor dierenbeulen streng genoeg?

VANDENBOSCH «De straffen zijn nog beperkt: maximaal 6 maanden cel en 16.000 euro boete. Omdat kleine gevangenisstraffen niet worden uitgevoerd, zal de beul van Sprotje nooit de cel in moeten. Maar straks wordt de maximumstraf 18 maanden en dan gaan dierenbeulen wél de cel in. In Wallonië lopen de gevangenisstraffen al op tot 3 jaar, en de boetes tot in de miljoenen. Een nieuwe wet zou voor de ergste mishandelingen zelfs celstraffen tot 10 jaar voorzien. Mooi, alleen zien we vaak dat Waalse rechtbanken dierenmishandeling nog met de mantel der liefde bedekken en de beulen vrijspreken.»

HUMO Maakt het voor de wet een verschil welke dieren je mishandelt? Kan je ook gestraft worden als je een kikker opblaast?

VANDENBOSCH «Absoluut. Alle gewervelde dieren kunnen pijn voelen, en de dierenwelzijnswet is duidelijk: wie iets doet waardoor een dier zonder noodzaak omkomt, gewond raakt of verminkt wordt, is strafbaar.

»Tot voor 2007 moest bij dierenmishandeling opzet bewezen worden. Als de dierenmishandelaar met het excuus kwam dat hij niet wist dat hij het dier pijn deed, of dat hij het per ongeluk had gedaan, dan kwam hij daarmee weg. En als het geweld nut had, ging hij ook vrijuit. Zo werden de dierenbeulen op de veemarkt in Anderlecht vrijgesproken: ‘Wij wilden die koeien helemaal geen pijn doen, die stokslagen dienden enkel om de dieren van A naar B te brengen.’ Voor mij was toen de maat vol: ik ben beginnen strijden om de wet aangepast te krijgen.»

Sommige vormen van dierenmishandeling verwacht je enkel in de goorste pornofilms in de donkerste krochten van het internet. Maar het gebeurt ook gewoon in Sint-Niklaas. Daar werd een maand geleden op een kinderboerderij een ezel vastgebonden en door vier mensen verkracht.

VANDENBOSCH «Dat gebeurt vaker dan je denkt. Ik herinner me een nachtwaker in een asiel die herhaaldelijk honden verkrachtte. Hij filmde zijn daden en postte die onder het pseudoniem Freaky op sekssites. Voor de rechter verklaarde hij dat hij een grote dierenvriend was. Compleet absurd, maar hij werd wel vrijgesproken. Het leek de rechter niet bewezen dat die man die honden doelbewust pijn wou doen. De wet is gelukkig aangepast.

»Enkele maanden geleden werd nog een hondenoppasser veroordeeld die een Duitse herder masturbeerde terwijl hij er zelf naakt bijliep. ‘De hond had me duidelijk gemaakt dat hij dat graag wilde,’ beweerde de man. Hij zei dat hij het ook deed uit ‘wetenschappelijke nieuwsgierigheid’. Vroeger zou je met die uitvlucht weggekomen zijn. Vóór 2007 was seks met dieren niet eens wettelijk verboden in België. Midas Dekkers praatte in zijn boek ‘Lief dier’ zelfs seks met dieren goed. ‘Als dat dier er niet onder lijdt en het misschien zelfs prettig vindt, moet dat kunnen,’ zei hij. Over zulke mensen zeg ik: ‘Dwangbuis aan en afvoeren!’ Een mens zou gaan denken dat Dekkers zelf op een paar schapen heeft gezeten.»

HUMO Pervers is het zeker, maar in welke mate zien dieren af van seks met mensen?

VANDENBOSCH «Naast inwendige kwetsuren kunnen ze er gedragsstoornissen aan overhouden. De dominantieverhouding raakt verstoord, waardoor een hond kan gaan bijten. Door GAIA is seks met dieren nu verboden. Gelukkig, want dit zijn helaas geen uitzonderlijke verhalen. Toen we Freaky voor de rechtbank daagden, kregen we dreigbrieven van zielsverwanten van die kerel. Zoöseksuelen, die ons allemaal wilden overtuigen dat ze het doen uit pure dierenliefde. En dat de dieren dat helemaal niet erg vinden. Dat is exact dezelfde redenering waarmee pedoseksuelen hun daden goedpraten.»

Aap in huis

Vorig weekend werd een ondervoede stafford achtergelaten aan een verkeerspaaltje in Oostende. Geen zeldzaam geval, zeggen Eline Ghekiere en Fabrice Goffin van de asielen Animal Trust en Het Blauwe Kruis. Zij zien veel – vaak slecht verzorgde – dieren die op straat of in een bosje gedumpt worden. En dan hebben die dieren nog geluk, ze hadden ook kunnen eindigen in een zak in een rivier.

HUMO Klopt het cliché dat asielen in de zomermaanden uitpuilen omdat veel mensen op reis vertrekken en hun huisdier dan maar ergens achterlaten?

FABRICE GOFFIN «Voor een groot deel wel. In juni start al de periode van de afgedankte kerstcadeautjes. Iemand krijgt een puppy met kerst. Drie maanden later is die volgroeid en start de twijfelfase: ‘Oei, die hond wordt groot. Wat gaan we ermee doen?’ Nog twee maanden later valt de beslissing: ze willen ervan af. Maar daar schamen ze zich voor, dus laten ze de hond in een bos achter. Een huisdier is een wegwerpartikel geworden. Dat mag je letterlijk nemen: in ons asiel hebben ze ’s nachts al honden over het hek gegooid.»

ELINE GHEKIERE «De meeste honden hebben een chip, dus kunnen we de eigenaars vaak opsporen. Maar die zullen zelden toegeven dat ze hun hond achtergelaten hebben. Hét excuus is dat ze de hond vier jaar geleden weggegeven hebben, maar ze weten niet meer aan wie.»

HUMO Wat is de ergste vorm van verwaarlozing die je ooit zag?

GOFFIN «Een paar jaar geleden hebben we met de brandweer een hond van een balkon van een appartementsgebouw gehaald. Het was hartje winter, het vroor dat het kraakte en die hond zat al vier dagen buiten. De eigenaars waren op een verlengd weekend vertrokken en hadden het beest met enkel wat hondenbrokken achtergelaten. ‘We vonden niemand om er op te passen,’ zeiden ze.»

GHEKIERE «Ik herinner me vooral Mona, een Franse buldog die zo uitgehongerd was dat ze nog amper vijf kilogram woog. Normaal weegt zo’n hond het dubbele. Haar foto heeft in alle kranten gestaan. Het beestje zat weggestopt onder een afdakje achteraan in de tuin en kreeg geen eten. Volgens de eigenaars had het geen zin om haar te voeden, want ze was doodziek. Onzin, want toen wij haar te eten gaven, kwam ze wel bij.»

HUMO Is dat mishandeling of nalatigheid?

GHEKIERE «Mishandeling. Als je zelf gezellig zit te eten, terwijl in je tuin een hond vergaat van de honger, dan breek je dat dier niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Mona was doodsbang, ze beet naar alles en iedereen, ze vertrouwde niemand meer. Het heeft weken geduurd voor ze bij mij toenadering zocht. Het is gelukkig goed gekomen: ze heeft nu een thuis in Nederland en is een sociaal beestje geworden.»

GOFFIN «Door verwaarloosde honden in beslag te nemen, verleg je vaak het probleem. Omdat mensen een week later gewoon een nieuwe kopen. Er zou een zwarte lijst van dierenverwaarlozers moeten bestaan. Zodra je daarop staat, mag je nooit nog een huisdier houden.»

HUMO Krijgen jullie veel verwaarloosde dieren binnen?

GHEKIERE «Dit jaar heb ik al 49 verwaarloosde honden opgehaald. Het waren er nog nooit zo veel, wellicht omdat het ministerie van Dierenwelzijn meer inspecteurs op pad heeft gestuurd. Dat is een goede zaak.

»De meeste dieren die we ophalen, zijn uitgebuite honden van illegale broodfokkers. Teefjes die elke loopse periode gedekt worden en volledig uitgeput zijn. Maar er zijn ook klassieke waakhonden uit boerderijen bij. In extreme gevallen ligt zo’n hond al jaren aan een ketting.»

HUMO Kun je een etiket op een dierenverwaarlozer kleven?

GHEKIERE «Als het geen broodfokkers zijn, dan zijn het vaak mensen die amper voor zichzelf kunnen zorgen, maar wel zes honden houden. Ze kunnen amper in hun eigen levensonderhoud voorzien, laat staan dat ze vaccinaties of kwalitatief hondenvoer kunnen betalen. Pas op, ik heb ook al honden uit chique villa’s weggehaald, maar 9 op de 10 keer betreft het mensen die het financieel heel moeilijk hebben. Ze beseffen vaak zelfs niet dat ze een dier verwaarlozen.»

GOFFIN «De helft van de honden in ons asiel zijn staffords. Dat ras is nogal geliefd bij macho’s die graag de spierballen laten rollen. Zo’n hond is een statussymbool, naast het wasbordje, het pintje, de joint en de tatoeage. Zo’n bink laat graag zien hoe agressief z’n hond kan zijn. Die dieren zijn miskweekt en worden onhandelbaar.

»De baasjes hebben het vaak niet breed, dus kopen ze hun hond bij een illegale broodfokker. Die geeft niet de nodige vaccinaties, en dan weet je wat er gebeurt: de hond wordt ziek en ze kunnen de factuur van de dierenarts niet betalen. Gevolg: ze dumpen hem en kopen voor honderd euro een nieuwe.»

VANDENBOSCH «Ik herinner me een koppel uit Koekelberg dat straatarm was, maar wél een aap in huis had. Ondanks hun financiële malaise investeren mensen hun weinige geld niet in basisbehoeften maar in speciallekes. Naast de stank en de vuiligheid in dat appartement – de kakkerlakken hadden het daar perfect naar hun zin – herinner ik me dat er een dure geluidsinstallatie van Bang & Olufsen stond. Je kunt daar met je verstand niet bij.»

HUMO Waar halen mensen zo’n exotisch dier?

VANDENBOSCH «Een aap mag je niet houden, dus mensen kopen die illegaal. Maar tot in de jaren 90 kon je op de luchthaven van Zaventem vrachtvliegtuigen vol exotische vogels aantreffen. Toekans, mozambiquesijsjes, papegaaien, zadelbekooievaars – rechtstreeks gevangen in de Afrikaanse jungle. De dieren zaten met duizenden in containers te vergaan. Geen water, geen eten, enkel hitte. Ik herinner me een vracht van tienduizend wilde vogels uit Mali, waarvan slechts 15 procent het overleefd had. Vreselijke toestanden. Pas in 2007 heeft de Europese Unie de invoer van exotische vogels verboden.»

Vingers door vel

HUMO Schaffen arme mensen zich soms een huisdier aan tegen de eenzaamheid? Ik zag al veel daklozen met een hele roedel honden.

GHEKIERE «Tja. Een hond is er altijd voor je. En hij zeurt niet als je vuil bent of stinkt. Een hond ziet je altijd graag, ook al geef je hem maar één bakje eten per dag. Daarom halen veel mensen er meteen een paar in huis. Maar geld om die dieren te steriliseren hebben ze niet, dus gaan ze kweken. En dan loopt het snel uit de hand.»

VANDENBOSCH «Sommige mensen schaffen zich dieren aan alsof het postzegels zijn. Pas op, vaak doen ze dat uit welgemeende dierenliefde. Ze willen al het dierenleed uit de wereld helpen en ontfermen zich over elke hond of kat die hun pad kruist en waar iets mis mee is. Dat loopt natuurlijk uit de hand. De inspectie Dierenwelzijn ging ooit bij een vrouw langs die vijftig katten in huis had. De uitwerpselen lagen centimeters dik op de vloer. Door al die katten in huis kon die vrouw haar eigen toilet niet meer in, dus deed zij haar gevoeg in de kattenbak. Zulke mensen moet je tegen zichzelf beschermen.»

DUTRÉ «Onlangs bracht de politie ons een hond die al twee maanden alleen in een kamertje in zijn eigen uitwerpselen leefde. Zijn nagels waren zo lang dat hij zijn tenen haast niet meer kon bewegen. Het was een witte hond, maar hij had zo veel jeuk van de vlooien dat zijn hele vacht roestbruin gekleurd was door het hevige likken. Zijn bazin beweerde dat ze depressief was en niet meer voor haar hond kon zorgen. Maar ondertussen kocht ze wel een nieuwe puppy. Terwijl haar oude hond verkommerde, trok ze met de pup in bij een vriendin. Toen we dreigden de hond van haar af te nemen, volgden de tranen. Dan was die oude hond plots haar favoriete dier.»

VANDENBOSCH «Dierenverwaarlozing kan een indicatie zijn van meer wantoestanden in een gezin. Ik haalde eens een stel uitgemergelde Afghaanse windhonden uit een woning in Laken. Toen ik één van die honden zo voorzichtig mogelijk oppakte, zat ik plots met mijn vingers door zijn vel. De politie haalde toen ook twee verwaarloosde kinderen uit dat huis. Het was één van mijn vreselijkste ervaringen.»

HUMO Je kunt dus maar beter genoeg geld hebben en geen burn-out krijgen als je een dier wil houden?

DUTRÉ «Een depressie is geen lachertje, maar je moet ook een oplossing zoeken voor je hond en hem niet zomaar aan zijn lot overlaten.

»Voor je een hond aanschaft, moet je ook inschatten of je dat wel aankan, bijvoorbeeld financieel. Mensen kopen een hond, maar vergeten dat die ook goed eten, verzorging en vaccinaties nodig heeft. En dat er onvoorziene kosten kunnen opduiken als zo’n hond ziek wordt of een bot breekt. Een operatie kost al gauw meer dan duizend euro.»

VANDENBOSCH «Dieren zijn vaak spotgoedkoop, en dat is een verraderlijke val. Paarden kosten vandaag nog amper geld. Mensen kopen zo’n dier aan een spotprijsje, maar hebben geen benul van wat de verzorging kost. Je bent per maand minstens een paar honderd euro kwijt. Een fatsoenlijke weide hebben ze ook vaak niet, dus zetten mensen hun paard op een veel te klein grasveld. Wanneer ze beseffen dat ze eigenlijk geen geld meer hebben om het dier te onderhouden, laten ze het gewoon ergens achter. Resultaat: alle opvangcentra voor paarden in Vlaanderen zitten bomvol.

»Met ezels gaat het net zo. Mensen denken: je zet die in de tuin en daarmee is de kous af. Maar de hoeven moeten tijdig gekapt worden en ze moeten genoeg te eten hebben. Door zijn dikke vacht merk je bij een ezel niet snel dat hij ondervoed is. Door gemakzucht, luiheid en gebrek aan kennis gaat er veel fout.»

GOFFIN «Sommige eigenaars mishandelen hun dieren moedwillig. In mijn streek heeft iemand een kat in een boom gezet en er zijn staffords op afgestuurd. Wandelaars zagen hoe de kat van de schrik uit de boom sprong en verscheurd werd.»

HUMO Hebben jullie tips voor mensen die een huisdier willen houden?

DUTRÉ «Denk na over je tijdsbesteding voor je een hond koopt. Als je er niet minstens twee keer per dag een half uur mee kunt wandelen, doe het dan niet. Zelfs chihuahua’s hebben beweging nodig. Als je in een flat woont, moet je ook geen husky of bordercollie houden. Zulke dieren moeten kunnen rennen. Kies ook niet voor honden met een speciaal uiterlijk. Dat verbergt vaak een pak dierenleed. Het duidelijkste voorbeeld zijn de mopshonden. Door naar de platte snuit te kweken zijn hun neus, keel en luchtpijp zo vervormd dat veel dieren bijna voortdurend in ademnood zitten. Vraag raad aan een dierenarts voor je zo’n hond koopt.»

GHEKIERE «Veel mensen kopen een heel actieve hond omdat ze die mooi vinden, maar uiteindelijk wordt dat een last want ze moeten ermee gaan wandelen. De Weimaraner is een prachtige grote jachthond, maar na drie uur wandelen zie je hem nog denken: ‘Wat gaan we nu doen, baas?’ Als je zo’n hond tien uur alleen laat, verbouwt hij je huis.

»Aan de Shiba Inu hebben ook al veel mensen zich mispakt. Het lijken kleine, schattige vosjes, maar het zijn koppige, intelligente hondjes die een consequente opvoeding vereisen. Als je de juiste handleiding niet volgt, riskeer je dat ze ongehoorzaam worden en de boel op stelten zetten.»

DUTRÉ «Wie een dier in huis haalt, heeft een even grote verantwoordelijkheid als voor een kind. Het blijft een levend, intelligent en sociaal wezen. Dat je een hond gewoon in een winkel kunt kopen alsof hij een paar schoenen is, hoort eigenlijk niet. Denk eerst aan een asiel als je een hond wil.»

HUMO Zijn alle hondenkwekerijen dan bedriegers? Ze moeten toch regels volgen?

GHEKIERE «Wettelijk zijn ze misschien in orde, maar ik vind het niet oké dat honden van grote fokkerijen nooit de buitenkant van een kennel zien. Elke hond heeft recht op een mooi leven, op wandelen aan zee of in een bos. Als je op grote schaal honden kweekt, is daar geen tijd voor. Dus als je een pup koopt, doe het dan bij een fokker die maximaal één of twee hondenrassen kweekt. Het is een goed teken als hij niet meteen pups te koop heeft.»

DUTRÉ «Als je zeker wil zijn dat je pup niet van een broodfokker komt, zoek dan naar kwekers op de website van de Koninklijke Maatschappij Sint-Hubertus (www.kmsh.be, red.). Die vereniging heeft als doel om de hondenrassen in België te verbeteren, en focust op het welzijn van de honden.»

Onthoofde ooievaars

Het was één van de opvallendste beelden van het WK voetbal in Rusland. Een bruine beer werd rondgereden in een open wagen en speelde op een vuvuzela. Het lijkt onschuldig, maar dat is het niet.

VANDENBOSCH «Wellicht is er veel geweld gebruikt om die beer zover te krijgen, Russische dierentemmers hebben een kwalijke reputatie. Er zijn er die hun beren leren dansen door hen op een hete plaat te laten staan. Telkens als die beer op een neer springt door de pijn, speelt de dompteur op zijn viool. Na een maand is die beer geconditioneerd, waardoor hij gaat dansen zodra hij de viool hoort.»

DUTRÉ «Honden en katten kun je op een positieve manier kunstjes leren, daar is niks mis mee. Maar wilde dieren worden vaak met zware straffen getraind. Als je als toerist een selfie met een aapje neemt, dan is de kans groot dat het diertje mishandeld werd.»

HUMO Pairi Daiza en Planckendael houden roofvogelshows. Is daar iets mis mee?

JAN RODTS (Vogelbescherming Vlaanderen) «Ja, want die shows veroorzaken impulsaankopen. In Planckendael mag je met roofvogels op de foto. Zo stimuleer je mensen om zo’n dier, waar ze niks van afweten, in huis te halen. Hetzelfde effect zagen we door de ‘Harry Potter’-films. Veel mensen wilden plots een kerkuil als huisdier. Maar als ze die dan hebben, is het van: ‘Oei, eet die muizen? Daar durf ik niet aankomen, hoor.’ En als ze de braakballen en uitwerpselen moeten opruimen, is de lol er helemaal af. Dan laten ze die uil maar los in de natuur, maar dat dier heeft nooit leren jagen en sterft vaak een langzame hongerdood. Hetzelfde lot ondergaan ontsnapte roofvogels van valkeniers, als ze met de lederen riempjes aan hun poten aan takken blijven hangen.

»Die dieren horen niet in gevangenschap te leven. Een wilde kerkuil heeft een territorium van 360 hectare. Hem in een vogelkooi steken is hetzelfde als een mens zijn leven op één vierkante meter laten doorbrengen.»

VANDENBOSCH «De impact van dieren in gevangenschap houden wordt vaak onderschat. Eén van de schrijnendste dingen die ik ooit zag, was een verwaarloosde chimpansee in een dierentuin. Door te weinig bewegingsruimte en ondervoeding was die aap misgroeid: hij kon zijn benen niet meer strekken. Nooit vergeet ik het moment toen de dierenarts de beentjes van die verdoofde aap rechttrok. Er kwam een enorme stank vrij. Bleek dat zijn buik aan het wegrotten was.»

HUMO Hoe groter het beest in gevangenschap, hoe groter ons medeleven. Met een parkiet in een kooi hebben we minder medelijden.

RODTS «Vogels kunnen inderdaad op weinig medeleven rekenen. Vinkenzettingen, bijvoorbeeld, zijn dierenmishandeling. Daarom zijn ze in Nederland verboden. Die vogels leven in een kastje van enkele vierkante centimeter groot, met nauwelijks verluchting. Bovendien worden ze zodanig opgefokt dat hun natuurlijke gedrag verstoord wordt. Een wilde vink zingt maximaal 350 keer per uur, bij vinkenzettingen is dat wel 1.000 keer.

»Vroeger brandden vinkenhouders zelfs de oogleden van hun vogels dicht. Daardoor dacht de vink voortdurend dat hij in de ochtendschemering zat, hét ideale tijdstip om hem aan het zingen te krijgen. Die praktijk is inmiddels verboden, maar dat is niet zonder slag of stoot gegaan. Ik vind het schrijnend dat je alle juridische registers moet opentrekken, tot op het hoogste niveau, om regelgeving die dierenmishandeling aanmoedigt afgeschaft te krijgen.»

HUMO Wellicht schermen voorstanders ermee dat het cultureel erfgoed is? Zoals het stierenvechten in Spanje.

RODTS «Moet je daarom dierenmishandeling toelaten? De trekvogeljachten in Malta en Libanon zijn ook ‘een traditie’. Puur voor de lol schieten ze daar alles wat vliegt uit de lucht. Niet om op te eten, gewoon voor het vertier. Kijk maar eens naar de foto’s en filmpjes op de Facebookpagina ‘Stop Hunting Crimes in Lebanon’ en je maag draait om. Jagers paraderen naast arenden die ze net half lam geschoten hebben en die bloedend voor hun voeten rondstrompelen. Op de motorkap van hun jeeps liggen kadavers van honderden wielewalen – een vogel die in onze streken onderhand bedreigt raakt. Sommige jagers gingen in hun sadisme zelfs de artistieke toer op. Met de koppen van een dertigtal onthoofde ooievaars vormden ze een mooi hartje op het strand.»

Aaibare kreeft

HUMO Mijnheer Vandenbosch, u verwijt de voedselindustrie ook dierenmishandeling.

VANDENBOSCH «De georganiseerde dierenmishandeling heeft een veel grotere impact dan de alleenstaande gevallen. Ik denk dan vooral aan de intensieve veeteelt, zoals die van vlees- of braadkippen, die ook wel plofkippen genoemd worden. Die dieren zitten met tienduizenden opeengepakt in loodsen, waar ze in hun eigen uitwerpselen liggen. Ze moeten in 6 weken groeien van een tiental gram naar 2,2 kilogram. Daar lijden ze verschrikkelijk door. Ze verdikken zo snel dat hun beendergestel niet kan volgen: ze zakken door hun poten en kunnen niet meer aan de voederbak, waardoor ze uithongeren. Tegen de 6de week kun je de kadavers gaan oprapen. De overlevende kippen worden dan in veel te kleine kratten gestoken en naar het slachthuis gebracht. Van de 300 miljoen kippen die elk jaar geslacht worden, komen er een paar miljoen in het slachthuis aan met gebroken poten en vleugels. Het is een complete catastrofe.»

HUMO Dus de grootste dierenmishandelingen gebeuren volstrekt legaal?

RODTS «Absoluut. Denk bijvoorbeeld ook aan de vos. Men jaagt op dat dier alsof het een monster is. Niet alleen met geweren, maar ook met wolvenklemmen, stroppen en dode eenden die bestrooid worden met gif. Zo’n vos is dan niet meteen dood, maar lijdt nog uren. Ik kan me ontzettend druk maken over krantenkoppen als ‘Vos moordt kippenhok uit’. Dat gebeurt alleen omdat de kippenhouder zijn kippen niet genoeg beschermd heeft.

»En dan dat eeuwige excuus dat jagers voor een ecologisch evenwicht zorgen door de populatie uit te dunnen. Het is net omgekeerd: als je er doodschiet, komen er meer. Vossen regelen zelf hun populatie: als er veel dieren doodgaan, gaan meer wijfjes zich voortplanten. In Luxemburg laat men de vossenpopulatie al twee jaar ongemoeid en er komen geen vossen bij.»

HUMO Ik zag als kind hoe in een weide honderden fazanten uit kooien werden losgelaten en één voor één uit de lucht werden geschoten. Ik vraag me nog steeds af welk ecologisch evenwicht die jagers aan het herstellen waren.

RODTS «Tja, een flinke jager kan niet met één fazantje naar huis komen. Daarom kweekt men massaal fazanten in gevangenschap. Die worden dan in het jachtgebied uitgezet, en jagers kunnen ze als tamme kippen uit de lucht knallen. Het is een pure schande.

»We vragen al jaren aan minister van Landbouw Joke Schauvliege om het achterpoortje in de wet te sluiten dat toelaat om fazanteneieren te rapen in landbouwgebied, want die eieren worden dan in broedmachines uitgebroed. Bovendien krijgen die tamme fazanten – omdat ze met honderden in kooien zitten – een kapje over hun bek om te vermijden dat ze elkaar kwetsen. Vogels die toch aan de massale slachtpartij ontsnappen, raken door dat ding moeilijk aan voedsel. De minister geeft voorlopig niet thuis, maar de Raad van State stelde ons al in het gelijk.»

HUMO Welke mishandelingen zijn je als dierenactivist het meest bijgebleven?

RODTS «Het Waasland, mijn geboortestreek, was in de jaren 80 het mekka van de spreeuwenvangst. Met lokspreeuwen – die er vaak verschrikkelijk aan toe waren – werden tot honderden spreeuwen onder zware slagnetten gelokt. Terwijl ze weerloos onder dat net spartelden, werden hun schedels tussen duim en wijsvinger platgeknepen. Daarna stroopte men de vogels en werden ze aan restaurants verkocht. Het was voor mij de trigger om bij Vogelbescherming Vlaanderen te gaan werken. Spreeuwenvangst is ondertussen verboden, maar er is nog steeds een zwarte markt. Onlangs liep er een boer tegen de lamp die er duizenden had gevangen.»

VANDENBOSCH «Op de ijsvlakten van Noord-Canada zag ik sadistische jagers zeehonden doodknuppelen. Terwijl ze van de ene zeehond naar de andere sprongen, zongen ze ‘We are the champions.’ Het bloed spoot uit die dieren hun lijven en de oogbollen vlogen uit hun kassen – pure horror. Die beelden vergeet ik nooit, al mochten de wreedheden op de veemarkten van Anderlecht en Chimay er ook wel zijn. Runderen, kalveren en paarden kregen trappen en slagen. Veehandelaars staken zelfs puntige stokken in de genitaliën van de dieren.»

HUMO Minister Ben Weyts maakt van dierenwelzijn een topprioriteit. Hij krijgt zelfs af en toe het verwijt dat hij meer om dieren geeft dan om mensen. Zo barstte hij net niet in tranen uit toen die leeuw in Planckendael doodgeschoten werd.

RODTS «Politici hebben intussen begrepen dat medeleven voor dieren electoraal interessant is. Maar enkel als die dieren aaibaar genoeg zijn: honden, katten, leeuwen en ezeltjes. Dan weet Ben Weyts dat hij kan scoren. Maar vossen of roofvogels die mishandeld worden interesseren hem niet. Wij wilden bij Ben Weyts eens onze grieven uit de doeken doen. We moesten maanden wachten op een gesprek, en na drie minuten stonden we weer buiten. Hij is totaal niet geïnteresseerd in ons werk. Logisch, onze problemen zijn véél minder mediageniek dan verwaarloosde varkens of honden. Opkomen voor een vos, daar scoort hij niet mee. Meer nog: dan jaagt hij de grote lobby van jagers en kippenboeren tegen zich in het harnas.

»Zijn reactie op die doodgeschoten leeuw vond ik een héél goedkope mediastunt. Ik denk dat die bewakers in Planckendael naar eer en geweten gehandeld hebben. Die hebben lang nagedacht om dat schot te lossen. Ze hebben zich niet als cowboys gedragen. Stel je eens voor dat die leeuw een bezoeker had gedood, het land zou te klein geweest zijn.»

VANDENBOSCH «Daar ben ik het niet mee eens, er zijn grote fouten gemaakt in Planckendael.

»En die aaibaarheid... Mensen gaan zich nu eenmaal meer bekommeren om dieren waarin ze gevoelsvermogen, kwetsbaarheid en persoonlijkheid herkennen. Dat gaat makkelijker bij honden en katten dan bij spinnen of kreeften. Pas wanneer mensen gaan beseffen dat ook een kreeft pijn kan ervaren, is er een kans dat die onverschilligheid verdwijnt. Wat dat betreft, zijn we op de goede weg, denk ik.

»Het gaat ook beter sinds in 2014 Dierenwelzijn van Landbouw gescheiden werd, en we een volwaardige minister kregen. Er is nog veel werk aan de winkel – denk aan het verbieden van pelsdierenkwekerijen en chirurgische biggencastratie – maar voor dierenwelzijn is België niet meer het kneusje van de Europese klas. En dat in landen als Roemenië, China en Vietnam – die op vlak van dierenwelzijn een kwalijke reputatie hebben – het dierenactivisme sterk opkomt, geeft me ook hoop.»