Groot-Brittannië
Eén ding is zeker: de nieuwe Britse premier wordt geen witte man
De leiderschapsrace binnen de Britse Conservatieve Partij blinkt uit in diversiteit: een witte man kan hem al niet meer winnen. Maar de inhoudelijke thema’s zijn traditioneel.
De race om het leiderschap van de Conservatieve Partij is nog in volle gang, maar onder de drie overgebleven kandidaten zijn nog twee witte vrouwen (Penny Mordaunt en Liz Truss) en een man met ouders uit India (Rishi Sunak). Ook Kemi Badenoch, een zwarte vrouw, kwam ver. Al viel zij dinsdag dan toch af. Weinig conservatieve partijen wereldwijd kennen een top met zoveel diversiteit.
Toch doen huidskleur en sekse er bij de interne partijcampagne om Boris Johnson op te volgen opvallend weinig toe. ‘Stem niet op me omdat ik een vrouw ben, of omdat ik bruin ben’, zo zette de al vroeg afgevallen kandidaat Suella Braverman aan het begin van de race de toon. De debatten zijn inhoudelijk juist erg traditioneel: ze draaien om belastingverlaging, immigratiebeperking en het verkleinen van de overheid. Alsof er sinds Margaret Thatcher niets is veranderd.
Thatcher als voorbeeld
Thatcher was de eerste vrouwelijke premier van het Verenigd Koninkrijk, en zij vormt ideologisch gezien voor veel Tories de maat der dingen. Johnson week, om opportunistische redenen, regelmatig af van haar neoliberale lijn. Zo verhoogde hij, samen met Sunak als minister van financiën, de belastingen. Tegen dat beleid zetten alle kandidaten, afgezien van Sunak zelf, zich nu met verve af.
Sunak is koploper in de race. Hij krijgt zijn belastingverhogingen steeds opnieuw naar zijn hoofd geslingerd. Op zijn beurt geeft hij af op de ‘sprookjes’ over belastingverlaging die zijn tegenstanders vertellen. Opvallend genoeg verweet hij Truss recent vanwege haar gebrek aan fiscale discipline ‘een socialist’ te zijn. Niet dat socialisten erom bekendstaan altijd maar belastingen te verlagen. Integendeel. Maar dat ‘scheldwoord’ doet het binnen de partij van Thatcher nu eenmaal goed.
Verschillende ideologische stromingen
Mocht Sunak winnen, dan wordt hij de eerste Britse premier met een migratieachtergrond. De Conservatieve Partij leverde in het verleden met Thatcher dus ook al de eerste vrouwelijke premier. En de Joodse Benjamin Disraeli was ooit de eerste premier uit een etnische minderheidsgroep. Bovendien is onder het premierschap van Johnson de diversiteit binnen de regering sterk toegenomen. Zo hebben alle drie de ministers van financiën die onder hem dienden een migratieachtergrond.
De Conservatieve Partij is niet in elk opzicht zo conservatief als haar naam doet vermoeden. Binnen de partij bestaan verschillende ideologische stromingen op het gebied van morele kwesties. Iemand als Johnson heeft bijvoorbeeld altijd het recht op abortus en het homohuwelijk gesteund.
Een meerderheid van de niet-witte Britse kiezers stemt op Labour
Toch loopt de partij, haar huidige leiderschapsrace ten spijt, traditioneel erg achter op het gebied van diversiteit. Slechts 24 procent van de Conservatieve parlementsleden is vrouw. Dat is het laagste percentage van de vier grootste Britse partijen. Parlementariërs van Labour behoren ruim drie keer vaker tot een etnische minderheid dan hun Tory-collega’s. Niet verrassend dus dat uit een peiling begin dit jaar bleek dat een solide meerderheid van de niet-witte Britse kiezers van plan is op Labour te stemmen, en slechts 21 procent op de Conservatieve Partij.
Toch toonde Sunder Katwala, directeur van denktank British Future, zich onlangs tegenover persbureau AP wel degelijk opgetogen over de ontwikkeling binnen de Tory-top, juist omdat die de al bestaande diversiteit bij Labour aanvult. ‘Wat etnische diversiteit binnen de politiek pas echt normaal maakt’, zei hij, ‘is dat je die zowel aan de rechterkant, aan de linkerkant als in het midden ziet.’
Deze kandidaten strijden om het Britse premierschap
Rishi Sunak (42)
De ex-minister van financiën hamert op het niet te ver laten oplopen van de staatsschuld. Sunak is geboren in Southampton, maar zijn ouders komen uit India. Hij verdiende voor zijn politieke carrière veel geld als zakenman en is mede door het vermogen van zijn vrouw (825 miljoen euro) de rijkste parlementariër in het Lagerhuis. Dat zij als niet-ingezetene belasting wilde betalen in India in plaats van het VK, straalde slecht op Sunak af. Toch lijkt hij de favoriet om Johnson op te volgen.
Penny Mondaunt (49)
Zij was onder Johnsons voorganger Theresa May kort de allereerste vrouwelijke minister van defensie in het VK. Ze is reservist bij de Britse marine en was aan het begin van de leiderschapsrace de favoriet bij de wedkantoren. Ze zou echter in het verleden een progressief standpunt hebben ingenomen op het gebied van transgenders. De Conservatieve Partij mag dan intern ook meer liberale stromingen kennen, daarmee werd zij voor veel Tories toch net wat te woke.
Liz Truss (46)
Truss was als minister van buitenlandse zaken een van de trouwste bondgenoten van Johnson, ook al stemde ze tegen de brexit. Tegenwoordig zegt ze daar veel spijt van te hebben. Ze spiegelt zich graag aan Margaret Thatcher en hamert voortdurend op de noodzaak tot belastingverlaging. Ze wordt niet als een intellectueel zwaargewicht gezien, maar krijgt wel complimenten voor het Britse optreden rond de oorlog in Oekraïne. Ze heeft de steun van veel krampachtige brexiteers.
(TROUW)
