Hoe herken je eierstokkanker? ‘De klachten zijn vrij banaal’

Maandag 8 mei is wereldeierstokkankerdag. Specialisten zoals oncoloog Sevilay Altintas (UZAntwerpen) raden zeker oudere vrouwen aan om bij aanhoudende buikpijn naar de dokter te gaan. ‘De geneeskunde staat niet stil.’

- Eierstokkanker wordt een ‘silent killer’ genoemd. Waarom is dat?

Sevilay ALTINTAS «De kanker gaat uit van twee identieke organen die vrij in de onderbuik zweven. Als daar een kanker ontstaat, hebben tumoren met andere woorden voldoende ruimte in de buik om te kunnen groeien. Pas nadat die tumoren een bepaald volume hebben bereikt, voelt een vrouw dat. Dat maakt dat de ziekte in twee derde van de gevallen pas vrij laat wordt ontdekt, als ze al uitgezaaid is in de buik en het buikvlies. Hoe goed we de ziekte dan ook behandelen, van die groep hervalt 50 tot 55 procent.»

- Wat zijn die symptomen?

ALTINTAS «Een opgeblazen gevoel dat niet weggaat of buikpijn in de lage onderbuik. Kortom, dat zijn vrij banale klachten. Maar het is niet zo dat iedereen die een beetje te veel koolhydraten gegeten heeft en een opgeblazen gevoel heeft, zich meteen zorgen moet maken. Neen, het is pas als die buikpijn blijft aanhouden dat je beter naar de dokter gaat. Of als er een voorgeschiedenis is van eierstok- en borstkanker in de familie. Die familiale factor vergeten mensen soms wel. Daarom is het belangrijk om aandacht te vestigen op de ziekte via de wereldeierstokkankerdag.»

- Wat houdt die dag juist in?

ALTINTAS «Ongeveer elk type kanker heeft zo’n eigen dag om te sensibiliseren. We steken patiënten, familieleden en zorgverleners dan een hart onder de riem. Vaak is dat via een kleinigheid, zoals een lintje of chocolade voor patiënten die op consultatie komen.

«Helaas is er momenteel geen goede screening voor eierstokkanker zoals bij baarmoederhalskanker. Daarom proberen we op een dag als vandaag te sensibiliseren rond de symptomen, hoe banaal ze ook zijn. De gemiddelde leeftijd waarop we eierstokkanker vaststellen is 68 jaar. Zeker als er een familiale voorgeschiedenis is, moeten vrouwen bij aanhoudende buikklachten of een opgeblazen gevoel aandachtig zijn. Maar het is dus niet dat heel jonge vrouwen moeten rondlopen met de gedachte dat elke opstoot van pijn in de lage buikstreek eierstokkanker kan zijn.

«Ook proberen we collega’s uit de eerstelijnszorg, zoals huisartsen, goed te informeren. Zij moeten de symptomen goed kunnen herkennen en de link kunnen leggen. Dat is natuurlijk niet evident: eierstokkanker is een zeldzame aandoening. Jaarlijks krijgen zo'n 700 vrouwen de diagnose in België.»

- Hoe wordt de ziekte behandeld?

ALTINTAS «Het belangrijkste is een goede operatie. Alle kankergezwellen rond de eierstokken moeten eerst weggenomen worden. Pas daarna volgt chemotherapie. Die operatie is heel bepalend voor de prognose, meer nog dan de chemotherapie. Hoe meer tumor blijft zitten, hoe groter de kans dat iemand hervalt.

«Daarom zijn de gouden handen van een ervaren chirurg van primordiaal belang. Het is gewoon zo dat een chirurg minstens 25 buikoperaties op een jaar nodig heeft om de nodige expertise te hebben. Daarom is de overheid ook bezig om de behandeling van zeldzame kankers als pancreas, slokdarm, eierstokken en andere te centraliseren in expertisecentra.

«Gelukkig staat de geneeskunde niet stil. Stilaan evolueert eierstokkanker van een ‘silent killer’ naar een chronische ziekte. Zo kunnen we patiënten die de kanker hebben door een genetische aandoening zoals de BRCA-genafwijking een PARP-remmer geven. Dat is medicatie die helpt om de ziekte voor lange tijd te onderdrukken en mogelijk in enkele gevallen te genezen. Zo heb ik nu een patiënt met uitgezaaide kanker in een vergevorderd stadium. Sinds het nemen van de medicatie is ze in volledige remissie. Dat zijn hoopvolle verhalen. Dat zeg ik ook altijd aan mensen: de wetenschap staat niet stil. Daarom is het belangrijk dat patiënten deelnemen aan klinische studies om nieuwe medicatie te ontwikkelen.»

(DM)