Hoe je een duurzame kerst viert: ‘Ruil je ballencollectie eens met vrienden of familie en zet minder vlees op het menu’

Zeker, voor het milieu doet het ertoe of we een kerstboom in huis halen en zo ja: welke dan? Maar klimaatwinst ligt met de feestdagen op tál van terreinen voor het oprapen.

Het hoeft niet altijd minder. Het kan ook ánders. Dat is het jaar rond al een gouden regel voor consumenten die het milieu willen sparen. Dat is met de kerst niet anders. Maar omdat het consumptiegedrag rond de feestdagen vaak in een stroomversnelling belandt – cadeaus kopen, veel eten, jezelf mooi aankleden – delven groene keuzes sneller het onderspit, zo vlak voordat iedereen zich terugtrekt rond de kerstboom.

Eerst kort even over die kerstboom, die miljoenen huishoudens jaarlijks binnen neerzetten. Iedereen begrijpt: een afgekapte spar kopen, die nadien op de brandstapel gaat, verdient geen klimaatbokaal. Beter is het om een kerstboom met kluit te nemen en hem in de tuin te behouden tot volgend jaar. Huren kan ook, liefst ergens dichtbij. Of schaf een nepper aan, die in de kast kan blijven staan tot volgend jaar. Een plastic boom is niet per se slechter dan een levende, het ligt er vooral aan hoeveel jaren hij meegaat en (in mindere mate) hoeveel vervuilende kilometers de boom moet afleggen van verkooplocatie naar de woonkamer.

Afbreekbare kerstballen

Maar genoeg over de kerstboom, want over de milieueffecten daarvan is elk jaar min of meer hetzelfde te lezen. Een belangrijke vervolgvraag is: wat hangen we erin? De hoofdprijs voor creativiteit gaat naar de Nederlandse acteur Marcel Hensema. Hij maakt biologisch afbreekbare ballen, gemaakt van stro, met bloemzaad erin. Die kunnen na de kerst de tuin in: in het voorjaar levert dat bloemetjes op. ‘Kersteierballen’ heten ze, vernoemd naar het ouderwetse Groningse hapje. De opbrengst gaat deels naar een goed doel.

Naast ballen en zijn lampjes natuurlijk onmisbaar – behalve voor de ouderwetse enkeling die het waagt om nog echte kaarsjes in de boom te prikken. Bij de elektrische lampjes is het belangrijk om geen stroomvretende vintage exemplaren te gebruiken, maar nieuwe zuinige LED-lampjes. Dat scheelt een hoop energieverspilling. Het tegenovergestelde geldt voor de ballen en slingers. Koop die gerust wél in een tweedehandszaakje of haal ze bij opa en oma van zolder. Niets is zo verspillend als jaar in jaar uit een ander thema hangers of nieuw kleurtje ballen in de boom hangen. Toch toe aan iets anders? Ruil dan je ballencollectie eens met vrienden of familie.

Kledingbibliotheek

Dat geldt ook voor het uitkiezen van een kerstoutfit. Kijk of je iets kunt lenen van een vriend of vriendin. Want waarom die glitterjurk of die lakschoenen kopen, wetende dat ze voor eenmalig gebruik zijn? Wil je toch iets aanschaffen, kijk bij vintage- of kringloopwinkels.

Zul je net zien; ben je zelf verantwoord bezig, dan komt een kerstpakket met plastic vulling en onnodige prullaria van de werkgever binnen. Dit kan voorkomen worden door bij je bedrijf vroegtijdig na te vragen of een milieuvriendelijk pakket wellicht mogelijk zou kunnen zijn.

Cadeaus geven hoort er in vele huishoudens bij met de feestdagen. Doe het slim. Geef liever geen grote berg aan pakjes, want de ervaring leert dat er veel (17 procent) ongebruikt in de kast belandt. Zeker als het speelgoed voor kinderen betreft. Een tweedehands cadeau kan milieuwinst opleveren, maar het belangrijkste is dat de ontvanger zit te wachten op het betreffende presentje. Dus: werken met concrete verlanglijstjes doet wonderen. Iets niet-materieels geven is ook een groene tip. Een belevenis cadeau geven blijft de ontvanger langer bij en geeft positieve herinneringen. Denk aan een cursus of een massage.

Ook bij het sturen van kerstkaarten is een ecologische keuze mogelijk. Er zijn kaartjes te koop van gerecycled papier, of bedrukt met bio-inkt. Zelf de kaartjes met de fiets in de omgeving door de bus gaan gooien scheelt ook vervuiling, van sorteerbedrijven en bezorgbusjes.

Derde kerstdag ‘restjesdag’

De kerstdis is een hele belangrijke schakel voor duurzame feestdagen. Wil je een ‘groene’ kerst, dan is één van de grootste klimaatklapper minder vlees eten. Er zijn legio recepten te vinden voor een vegetarisch kerstmenu, online en in kookboeken. Maar het beperken van de hoeveelheid vlees helpt ook al, door het serveren van kleine porties. Dat kan sowieso geen kwaad, want in veel huishoudens blijft er veel eten over tijdens de kerstdagen. Het dumpen van overtollige lekkernijen dreigt dan. Om die voedselverspilling tegen te gaan, kan je derde kerstdag bombarderen tot ‘restjesdag’. Wat is blijven liggen kan, soms in verrassende combinaties, alsnog op het bord.

(Trouw)