‘Iedereen praat over Conner Rousseau, maar Sammy Mahdi is beter. Hij gaat meer goals maken’

Le nouveau CD&V est arrivé! Na enkele rampzalige peilingen hield Joachim Coens de eer aan zichzelf en heeft Sammy Mahdi zich in de voorzittersstoel genesteld. Ook in de Vlaamse regering verschoven enkele pionnen. Een getergde Wouter Beke nam ontslag en Hilde Crevits vulde het gat in op het levensbelangrijke departement Welzijn. Nieuwkomer Jo Brouns (47) nam haar bevoegdheden Werk, Economie en Landbouw over. Hij krijgt meteen het ellendige stikstofakkoord op zijn bord. Gelukkig is hij naar eigen zeggen een competitiebeest.

HUMO Waar was u toen u te horen kreeg dat u minister zou worden?

JO BROUNS «Op de stoep van het CD&V-hoofdkwartier, waar het partijbestuur vergaderde. Ik heb een screenshot gemaakt van die inkomende oproep: ‘20.10 uur, Joachim Coens’. Mijn hartslag ging door het dak. Op zo’n moment is het ja of nee. Je kunt niet zeggen: ‘Laat me er nog eens drie nachten over slapen.’ Ik was al genoemd bij de kanshebbers, waardoor ik er met mijn gezin over had kunnen praten. ‘Het is zoals bij de Oscars,’ zei ik tegen mijn dochter: ‘Je hebt een hoop genomineerden, en er kan er maar één winnen.’

HUMO U bent nog geen drie jaar parlementslid. Dit komt snel.

BROUNS «Absoluut. Bij mijn intrede in 2019 had ik dat nooit gedacht. Ik was eerste opvolger van Jo Vandeurzen. Door zijn afscheid werd ik de vierde Limburger in de rij, na Wouter Beke, Lode Ceyssens en Vera Jans. Als Lode dit voorjaar geen voorzitter van de Boerenbond was geworden, zou hij nu op deze stoel zitten.»

HUMO Hebt u het gevoel dat u ervaring mist?

BROUNS «Niet echt. Ik kom uit een landbouwersfamilie, ik heb Lode vervangen in de commissie Landbouw en ben al bijna tien jaar burgemeester van een echte landbouwgemeente. De asperges van Kinrooi zijn legendarisch. Stukje snoekbaars erbij: heerlijk (lacht). De voorbije zes weken heb ik gemerkt dat het burgemeesterschap de perfecte leerschool is voor een ministerpost.»

HUMO Uw work-life balance boert wellicht dramatisch achteruit.

BROUNS «Welke balans? Ik heb thuis altijd gezegd dat ik met een enorme dienstbaarheid aan politiek wil doen. Als burgemeester was ik ook de klok rond bereikbaar. Dat is de keerzijde van de medaille.

»Een paar privémomenten plan ik op voorhand in: zondagochtend ga ik sporten met mijn vrouw, donderdagavond heb ik vaak zwemtraining. Ook de belangrijke afspraken met de kinderen blokkeer ik in mijn agenda.»

HUMO Kinrooi ligt in een uithoek van België. Hoelang bent u onderweg naar Brussel?

BROUNS «Anderhalf uur als het meevalt, tweeënhalf uur als het tegenvalt. Ik sta om zes uur op en ben ’s avonds tussen tien en middernacht thuis.

»Gelukkig kan ik onderweg werken. Zo’n dienstauto met chauffeur is noodzakelijk, anders was ik al drie keer verongelukt. Gisteren hebben we 733 kilometer gereden: van Limburg naar Brussel, dan naar Diksmuide, Antwerpen, Tongeren… Na zes weken staan er 16.000 kilometer op de teller.»

De targetspits

HUMO Wilde u als kind al minister worden?

BROUNS «Nee, profvoetballer. Ik was gebeten door sport: voetbal, tennis, tafeltennis, atletiek, ik heb van alles gedaan. De helft van de scholenveldlopen won ik. Dat sportieve zit bij ons in de familie: mijn zoon speelde tot voor kort ook nationaal jeugdvoetbal.»

HUMO U staat ook bekend als ‘de Messi van Kinrooi’.

BROUNS «Dat is wat overroepen, maar ik heb ooit zes keer gescoord in 62 minuten. Ik was vaste invaller in de eerste ploeg van Kinrooi, in tweede provinciale, omdat ik als kotstudent in de week niet kon meetrainen. Maar in die match kreeg ik mijn kans en heb ik getoond wat ik kon (lacht).»

HUMO Welk type speler was u?

BROUNS «Een targetspits: groot, balvast en kopbalsterk. Bij de jeugd was ik vaak kapitein. Vechten voor elke bal, de anderen motiveren, dat was mijn stijl. Een achterstand ombuigen: daar kickte ik op.

»Op mijn 20ste werd ik geopereerd aan mijn rug: een zware hernia. Dat is me later parten blijven spelen. Als ik nu 10 kilometer loop, blokkeert alles. Maar ik blijf een competitiebeest. Op 3 juli vindt in Kinrooi de Maastriatlon plaats: ik neem deel in een ploeg, als zwemmer.»

HUMO Wat hebt u geleerd van uw ouders?

BROUNS «Mijn moeder is verpleegster, maar heeft altijd lesgegeven aan graduaatstudenten. Mijn vader was burgemeester en parlementslid. In mijn puberteit wilde ik niks weten van de politiek. Vergelijk het met een bakkerszoon die in zijn tienerjaren geen vlaaien en broden meer kan ruiken, maar later toch de zaak overneemt.

»Ik heb eerst maatschappelijk werk gestudeerd en daarna criminologie, twee richtingen waar je sociaal engagement voor nodig hebt. Ik heb het temperamentvolle karakter van mijn moeder en het zachte, diplomatische van mijn vader. Allebei wilden ze op hun manier de wereld verbeteren. Zodra ik besefte dat ik dat ook in me had, ging het bij ons elke dag over politiek. Nu nog. Mijn ouders wonen naast mij, iedere ochtend ontbijten we samen.»

HUMO Is uw vader dan een soort schaduwminister?

BROUNS «Neenee, hij neemt veel afstand. Toen ik burgemeester was, heeft hij ook nooit gezegd: ‘Dat had je beter zó kunnen doen.’»

HUMO In uw eerste interview als minister noemde u zichzelf ‘een gewone jongen uit Kinrooi’. Een gewone jongen heeft toch geen vader die de weg plaveit naar de CD&V-kabinetten en het burgemeesterschap?

BROUNS «Ik begrijp die kritiek. Die zin floepte eruit door de emoties. Uiteraard hebben veel mensen een moeilijkere jeugd gehad, maar in Kinrooi kennen ze mij als een gewone gast die heel toegankelijk is – anders behaal je geen 62 procent van de stemmen. Als wij na de gemeenteraad een pint gaan pakken, noemt iedereen mij ‘Jo’, niet ‘meneer de minister’. Ik zal op dat vlak nooit veranderen.»

HUMO Wat vond u van de nationale politiek voor u parlementslid werd?

BROUNS «Ik heb tien jaar op het kabinet van Jo Vandeurzen gewerkt, dus een totale buitenstaander was ik niet. Maar ik heb de evolutie naar kortetermijndenken gezien – niet verder kijken dan de volgende peiling. Die permanente verkiezingssfeer maakt het moeilijk om op langere termijn te werken. Vandeurzen deed dat wél, hij heeft voor systeemveranderingen gezorgd op Welzijn, zonder ooit in de contramine te gaan.»

HUMO Waar zit u op een schaal van nul tot tien, van de razendsnelle ruziestoker op Twitter tot de saaie dossiervreter?

BROUNS «In het midden, zeker? (hilariteit) Nee, ik probeer ver boven de vijf te blijven. Als je resultaten wilt behalen, moet je niet op de man spelen. Polariseren is verloren tijd, ik heb er een bloedhekel aan. Het enige wat je moet delen op Twitter is wat je voor de mensen hebt gedaan.»

HUMO Toch lijkt het polariserende, narcistische Trump-type aan een opmars bezig.

BROUNS «En hoe komt dat? Door de media. We leven in een spektakeldemocratie. Polariserende types worden daartoe aangetrokken, anderen haken ontmoedigd af. Ondanks die trend wil ik graag mijn eigen stijl behouden. Als je hier in Brussel gewoon doet, val je al op (lacht).»

Diep in de shit

Tijdens dit interview is in Nederland de grootste boerenbetoging aller tijden aan de gang tegen het stikstofplan van de regering. In sommige gebieden moet de uitstoot met 70 tot 90 procent dalen, omdat de nabijgelegen natuurgebieden te veel schade oplopen. Honderden landbouwbedrijven zullen de stallen moeten sluiten. Het stikstofakkoord van de Vlaamse regering gaat minder ver: bij ons moeten 41 ‘rode bedrijven’ dicht en zullen 120 ‘oranje bedrijven’ een financieel aanbod krijgen om vrijwillig te stoppen. De overige varkens- en kippenkwekers moeten hun uitstoot tegen 2030 met 60 procent verlagen. Voor rundveebedrijven is dat 15 procent.

HUMO U komt uit een landbouwersfamilie. Hoe is het akkoord daar aangekomen?

BROUNS «Hard! Mijn ene oom is gestopt met zijn rundveebedrijf, mijn andere oom is een varkenshouder die diep in de shit zit. Hij werkt dag en nacht, maar moet zijn vlees met verlies verkopen. We hebben vaak emotionele gesprekken. Het is vreselijk om alles waarvoor je je hele leven hebt gewerkt op het einde van je carrière verloren te zien gaan. Je ziet die mensen daar fysiek en mentaal onder lijden.

»Mijn eerste daad als minister was het actieplan Welbevinden, omdat de zelfmoordcijfers bij landbouwers zo hoog zijn. Het zijn binnenvetters die altijd maar voortploegen, maar in de huidige crisis zien velen geen uitweg meer. Sommigen zitten diep in de schulden en kúnnen geen dure investeringen meer doen om hun uitstoot te verlagen.»

HUMO Maakt u soms ruzie met uw ooms?

BROUNS «Nee, ze nemen me in bescherming. Als bij publieke optredens boze landbouwers op me afkomen, proberen zij de gemoederen te sussen. Maar dat is niet nodig. Ik wéét wat die mensen voelen. Ze mogen me aanraken en dat uiten.

»Veel boeren staan op een kruispunt: doorgaan of zich laten uitkopen door de overheid? Dat laatste betekent dat ze hun levenswerk met één krabbel opgeven. Voor een faire prijs, ja, maar de liefde en het zweet die zij in die boerderij hebben gestoken zijn onbetaalbaar. Veel oudere varkenshouders zullen de stap wel zetten, vanwege de prijzencrisis en het stikstofverhaal. Zo zullen we het doel om de varkensstapel met 30 procent te verlagen zeker bereiken. Tegelijk moeten we de jonge veehouders een hoopvolle toekomst bieden.»

HUMO Overal zie je borden van de Boerenbond staan: ‘Stop de waanzin’. Vindt u het stikstofakkoord ook waanzin?

BROUNS «Onze uitstoot móét omlaag. Nergens ter wereld is de stikstofneerslag per hectare zo groot als in Nederland en Vlaanderen. Het klopt ook dat de landbouwsector daar grotendeels voor verantwoordelijk is. Het pijnlijke is dat onze landbouwbedrijven tegelijk de performantste ter wereld zijn. Wij produceren topkwaliteit, op een duurzamere manier dan elders. Maar we hebben de pech dat die topbedrijven vlak tegen kwetsbare natuurgebieden liggen, waarvan Europa eist dat we die beter beschermen. Zeker de heide- en vennengebieden kunnen bijna geen stikstof verdragen.

»Vlaanderen is een zakdoek groot en op die zakdoek willen wij alles tegelijk een plaats geven: wonen, industrie, mobiliteit, toerisme, natuur en landbouw. Het is heel moeilijk om een evenwicht te vinden tussen die botsende belangen.»

HUMO Het stikstofakkoord werd onderhandeld door uw voorgangster Hilde Crevits. Moet u het nog afzwakken voor CD&V?

BROUNS «Ik doe géén afbreuk aan de hoge ambities van dat akkoord. Als onze uitstoot niet daalt, dreigt een vergunningenstop zoals in Nederland. Dan zit alles op slot, niet alleen in de landbouw. Niemand wil dat. Maar we moeten wel rekening houden met het openbaar onderzoek. Er zijn duizenden bezwaarschriften binnengekomen: als je die zomaar van tafel veegt, krijg je een hoop rechtszaken en heb je nog altijd geen sterk juridisch kader.»

HUMO Op de Agridagen in Ravels vorige maand riep u landbouwers op om bezwaarschriften in te dienen. Is dat niet raar voor een bevoegde minister die wordt geacht het akkoord te verdedigen?

BROUNS (geprikkeld) «Dat blijft me maar achtervolgen. Op geen énkel moment heb ik opgeroepen om bezwaar aan te tekenen. Ik heb wel uitgelegd hoe het openbaar onderzoek in elkaar zat en hoe belangrijk het is. En ik heb gezegd: ‘Als je bezwaren hebt, dien ze dan in’.»

Bellende buren

HUMO De CD&V-fractie vecht de lijst aan van 41 rode bedrijven die in 2025 moeten sluiten omdat ze de natuur te zwaar belasten. In 2015 was die lijst drie keer langer. Wilt u er nog meer bedrijven uit halen?

BROUNS (ontwijkend) «Er zijn wetenschappelijke parameters gebruikt om die lijst samen te stellen. Maar we moeten eens bekijken wat er sinds 2015 is gebeurd.»

HUMO Laten we eerlijk zijn: er is mee geknoeid. Onder Joke Schauvliege (CD&V) werden rode bedrijven van de lijst gehaald, via de lange arm van de Boerenbond. Zuhal Demir, haar opvolgster als minister van Omgeving, heeft een audit besteld om te zien in welke dossiers er is geknoeid.

BROUNS «Als er fouten zijn gemaakt, zal de audit dat aantonen en dan moeten we die rechtzetten. Elk bedrijf waar discussie over is, moeten we grondig bekijken.»

HUMO We weten al dat 25 rode bedrijven onder Schauvliege toch nog vergunningen hebben gekregen om uit te breiden.

BROUNS «U weet toch dat de minister niet vergunt? Dat doet de provincie.»

HUMO Bij de provincies zat CD&V mee aan de knoppen. En als natuurverenigingen in beroep gingen tegen de beslissing van de provincie, belandde het dossier wél op het bureau van de minister. Mensen van Natuurpunt zeggen dat Schauvliege alle omstreden dossiers goedkeurde. Wie bezwaar maakte, kreeg telefoon: ‘Uw verzet is weggesmeten geld, we hebben een rechtstreekse lijn met Schauvliege.’

BROUNS «Verwacht u nu dat ik het proces ga maken van het verleden?»

HUMO U behoort tot dezelfde partij. Het kan misschien nuttig zijn om dat soepele vergunningsbeleid te veroordelen. Tenslotte draaien de gedupeerde boeren én de belastingbetaler er nu voor op: de regering zal 3,6 miljard euro uitgeven aan natuurherstel en het uitkopen van boeren.

BROUNS «Dat zijn serieuze beschuldigingen. We zullen zien wat de audit aantoont. Er waren soms goede redenen om rode bedrijven van de lijst te halen, bijvoorbeeld omdat ze investeerden in moderne technieken, zoals luchtwassers en emissiearme stallen die de uitstoot fors verlaagden.»

HUMO Onderzoek van De Standaard toonde aan dat die technieken niet altijd goed werken. Om energiekosten te besparen zetten veel boeren hun luchtwassers uit.

BROUNS «Als dat in mijn gemeente gebeurt, krijg ik binnen enkele uren telefoon van buren die klagen over stank. Dan moet je handhaven.

»Maar we mogen boeren niet alleen zien als vervuilers. Er mag wat meer maatschappelijke waardering komen voor hun werk. Die mensen voorzien ons wel van eten, hè. Door de oorlog in Oekraïne is de broodprijs van 2,3 naar 3 euro gegaan. Dat toont aan hoe belangrijk onze eigen voedselproductie is.»

HUMO Als we minder vee houden, komt er een pak grond vrij om graan te telen.

BROUNS «Dat is zeker een mogelijkheid.»

HUMO Hilde Crevits en Sammy Mahdi waarschuwden eerder al dat de voedselzekerheid niet in het gedrang mag komen. Maar het stikstofakkoord raakt alleen de veeteelt. Waarover maakt u zich zorgen, wetende dat twee derde van ons vlees naar het buitenland gaat? De voorbije acht jaar is het aantal kippen in Vlaanderen verdubbeld van 24 naar 47 miljoen.

BROUNS «Wat u het buitenland noemt, zijn onze buurlanden. Drie vierde van de vleesexport blijft binnen een straal van 500 kilometer, de tijd is voorbij dat dat allemaal naar Azië ging (door de varkenspest sloot Azië tijdelijk de deuren voor Europees varkensvlees, red.). De landbouw is een economische sector die, net als alle andere, wil ondernemen en exporteren. Waarom zou dat niet mogen?»

HUMO Maar de prijzen van varkensvlees zijn net ingestort omdát er zo’n groot aanbod is op de Europese markt.

BROUNS «Door de strengere regels zal onze veestapel vanzelf krimpen. De gemiddelde leeftijd van de Vlaamse landbouwer is 56 jaar, en amper 12 procent zegt een opvolger te hebben. Je zult er versteld staan van hoeveel stalhouders er de komende tien jaar mee stoppen. Dan zal een pak uitstoot wegvallen. Daar moeten we rekening mee houden in onze aanpak van de jonge boeren. De ambitie moet hoog blijven, maar de weg ernaartoe hoeft misschien niet zo drastisch te zijn.»

HUMO Vooral de boeren in en rond het Turnhouts Vennengebied zien geen toekomst meer, omdat daar vanaf 2028 een nulbemesting geldt. Toen Zuhal Demir haar plannen in Merksplas ging toelichten, bungelde een pop die haar moest voorstellen in een strop en kon ze maar nipt aan een wegblokkade ontsnappen. Vanwege doodsbedreigingen krijgt ze ook permanente bescherming.

BROUNS «Zulke praktijken veroordeel ik, dat is niet de manier om hier samen door te raken. Ik begrijp alle emoties, maar iedereen moet het hoofd koel houden. En blijven overleggen. Landbouw en natuur moeten veel beter samenwerken.»

Boerenbondgenoten

HUMO Misschien moet u dat eens aan Tinne Rombouts vertellen, het CD&V-parlementslid uit de stal van de Boerenbond. Een ploeg van ‘Terzake’ zag hoe ze in Merksplas mee applaudisseerde met de boeren die riepen dat Demir het stikstofprobleem heeft uitgevonden. Eerst wilde ze niet reageren voor de camera, daarna beweerde ze dat ze alleen kwam luisteren. Spreekt CD&V niet met dubbele tong?

BROUNS «Tinne heeft die extreme acties in Merksplas veroordeeld. Ze is heel kritisch voor het akkoord, maar ze is ook één van de weinigen die alle technische details kent. Ze woont midden in het getroffen gebied en steunt de landbouwers, maar ook zij zal de kalmte moeten bewaren.»

HUMO Heeft zij het ‘getroffen gebied’ niet zelf mismeesterd als parlementslid en voormalig burgemeester en schepen van Hoogstraten? Weinig gemeenten tellen zoveel megastallen. Veel Nederlandse boeren hebben zich daar gevestigd, omdat in de Noorderkempen toch alles kon. ‘Pano’ toonde ook aan dat daar vijfhonderd vergunde grondwaterputten liggen, waardoor er jaarlijks 18 miljoen kubieke meter grondwater mag worden opgepompt. Dat is nodig voor de 20.000 koeien, 200.000 varkens en 2 miljoen kippen die daar leven.

BROUNS (stilte)

HUMO Dat wist u allemaal niet?

BROUNS «Nee. Ik kan toch niet van elke gemeente weten welke vergunningen daar zijn verleend?»

HUMO Klopt het dat Lode Ceyssens van de Boerenbond een persoonlijke vriend van u is?

BROUNS «Wij kennen elkaar al lang als collega-burgemeesters. Oudsbergen ligt dicht bij Kinrooi. We behoren tot dezelfde partij en zijn ongeveer even oud: dan is het toch niet zo raar dat je een band opbouwt?»

HUMO Maar is het gezond dat een privéorganisatie die de volledige landbouwketen in handen heeft, en die een vermogen van 3,4 miljard euro heeft opgebouwd met het industriële landbouwmodel, al decennia ons landbouwbeleid aanstuurt via bevriende CD&V-ministers?

BROUNS «Tja, zij zijn de grootste belangenorganisatie. Zij spelen hun rol, de politiek moet de hare spelen.»

HUMO Waarom hebben ze hun leden de voorbije jaren dan zo slecht geïnformeerd over het stikstofprobleem? Vooruit-parlementslid Bruno Tobback zei vorige week nog in ‘Terzake’ dat de Boerenbond alleen zijn eigen belangen dient en niet die van de boeren.

BROUNS «Kijk, ik vertel Lode ook dat we die stikstofreductie samen moeten realiseren. De Boerenbond wil óók een akkoord. De discussie gaat alleen nog over de manier waarop, en de tijd die ze daarvoor krijgen. De boeren zijn het slachtoffer van een internationale trend naar schaalvergroting vanwege dalende winstmarges.»

HUMO Misschien hadden CD&V en de Boerenbond het stikstofprobleem dan sneller moeten aanpakken, in plaats van het industriële model te blijven promoten?

BROUNS «Als de Vlaming bereid zou zijn om een correcte prijs te betalen voor vlees van bij ons, hadden onze boeren niet mee te hoeven gaan in die trend. Helaas zijn we er nooit in geslaagd om faire prijzen af te dwingen bij de retail. Mijn oom kraakt als hij uitlegt dat hij 99 cent krijgt voor een kilo varkensvlees, terwijl de supermarkt die kilo voor 16 euro verkoopt. Dáár zit het fout. Maar dat model heeft zijn limieten bereikt. Er is behoefte aan korte ketens en biolandbouw.

»Ook de Boerenbond beseft dat hij de landbouwers moet voorbereiden op de landbouw van de toekomst. Het is een titanenwerk om die tanker te keren, maar ik vertrouw erop dat het zal lukken.»

De kaas en het brood

HUMO De Europese Commissie was in een recente brief zeer kritisch voor uw strategisch plan: te vaag en niet ambitieus genoeg. Als u het niet aanpast, dreigt Vlaanderen 1,4 miljard euro steun aan de landbouw te mislopen.

BROUNS «De opmerkingen aan ons adres waren ongeveer dezelfde als in Nederland. Er waren veel vragen om verduidelijking, en op sommige vlakken moeten we inderdaad ambitieuzer zijn. Europa zegt ook dat we bepaalde zaken al goed doen: we zijn bijvoorbeeld sterk in innovatie. Maar we zúllen verder verduurzamen, zodat we dat Europees geld voor onze landbouwers binnenhalen.»

HUMO Europa vond de aanpak van de veestapel onvoldoende, we hebben te weinig biolandbouw, we gebruiken te veel pesticiden, en de water- en luchtkwaliteit is abominabel. Dat is nogal een balans voor een partij die al decennia de minister van Landbouw levert en die beweert dat ze rentmeesterschap belangrijk vindt.

BROUNS «Met het stikstofkader, het erosieplan en het nieuwe mestactieplan zullen we daar antwoorden op geven. U kunt toch niet zeggen dat we daar niet mee bezig zijn?»

HUMO Uw partij gaat voortdurend op de rem staan, meneer Brouns. Een derde van ons fruit is vervuild met pesticiden van de schadelijkste categorie. Nergens in de Europese Unie is dat percentage hoger. Europa verwacht dat we tegen 2030 de helft minder pesticiden gebruiken, maar CD&V-Europarlementslid Tom Vandenkendelaere vindt die timing ‘hoogst ongelukkig’: ‘De landbouwers leveren al ferme inspanningen.’

BROUNS «Dat laatste klopt zeker. Ook in mijn eigen gemeente zijn boeren bezig met precisielandbouw: ze gebruiken slimme apparatuur die elk plantje precies genoeg water en pesticiden geeft. Daardoor krijg je minder verspilling en vervuiling. Maar we moeten aan de Europese ambities voldoen, anders zal Europa ons straffen. »

HUMO In 2014 gaf Europa ons uitstel tot 2028 om de waterkwaliteit in orde te brengen. Hoe zult u daarin slagen als u boeren toelaat om nog tot dat jaar te bemesten in natuurgebied, waardoor de waterlopen vervuiling blijven slikken?

BROUNS «Vanuit het standpunt van de boeren is dat verbod vanaf 2028 een inbreuk op eerder gemaakte afspraken. Eerst was gezegd dat de volgende generatie ook nog aan landbouw mocht doen op die percelen.»

HUMO Zo halen we die waternormen toch nooit?

BROUNS (geïrriteerd) «Waarom bent u zo negatief? Waarom zegt u niks over de parameters die de laatste twintig jaar verbeterd zijn?»

HUMO 94 procent van onze waterlopen is te zwaar vervuild: wat is daar positief aan?

BROUNS «Dat komt toch niet alleen door de landbouw? We hebben al zes mestactieplannen gemaakt die de waterkwaliteit verbeterden, maar de normen worden almaar strenger.»

HUMO Hoe is uw relatie met Zuhal Demir?

BROUNS «Ik doe er alles aan om die goed te houden. Het verraste me dat De Morgen schreef dat ik een gevaar ben voor de samenhang in de regering. Het is net omgekeerd: ik heb al vaak te horen gekregen dat ik te véél een brug wil slaan. Ook mijn vader durfde daarin nogal ver te gaan. Dat betekent niet dat ik me zomaar de kaas van het brood laat eten, maar als er geen basisvertrouwen is in de regering, wordt het moeilijk om resultaten te behalen.»

HUMO U hebt als minister nog een ander katje te geselen: de Vlaamse arbeidsmarkt staat in brand. 81.000 vacatures raken maar niet ingevuld.

BROUNS «Ik ga de mensen niet wijsmaken dat ik dat in een wip kan fiksen, maar ons Vlaams werkgelegenheidsakkoord bevat maatregelen waarmee we een stuk van de achterstand kunnen wegwerken. De Vlaamse regering is begonnen met een werkzaamheidsgraad van 75 procent, en nu zitten we bijna aan 77 procent. Om naar 80 procent te gaan, moeten we nog meer activeren en opleiden. We gaan ook Brusselse en Waalse werklozen naar onze arbeidsmarkt leiden.

»Maar ook werkbaar werk is cruciaal. De oplossing zal niet alleen van Brussel komen. De bedrijven kunnen een groot verschil maken met een modern personeelsbeleid dat ervoor zorgt dat mensen hun werk gráág doen. Het wordt de komende jaren niet alleen een uitdaging om mensen naar een job te leiden, maar ook om ze aan het werk te hóúden. Kijk maar naar de zorgsector en het onderwijs, waar te veel mensen uitstromen.»

De onbaatzuchtigen

HUMO Wat verwacht u van Sammy Mahdi als CD&V-voorzitter?

BROUNS «Veel. Hij is waarschijnlijk het grootste talent van de Wetstraat. Iedereen praat over Conner Rousseau, maar Sammy is beter. Hij gaat meer goals maken. (Enthousiast) Op de eerste pagina’s van zijn boek (‘Van hol naar vol: 10 wake-upcalls voor christendemocraten’, red.) schetst hij een beeld van een socialist, een liberaal en een CD&V’er die samen aan de toog zitten. Naast hen is iemand zich zwaar aan het bedrinken. Wanneer die man een nieuw glas bestelt, maakt de socialist zich kwaad op de barman en zegt dat er dringend een wet nodig is die bepaalt hoeveel drankjes je mag bestellen. De liberaal zegt: ‘Als hij van z’n kruk valt, is dat zijn probleem.’ Ondertussen is de CD&V’er naast die man gaan zitten, om hem te overtuigen dat laatste glas niet te drinken. Helaas doet hij dat toch. Daarna gaat de CD&V’er controleren hoe het zit met zijn ziekteverzekering en belt hij naar het ziekenfonds voor sociale ondersteuning. Maar helaas, de man overlijdt later aan levercirrose.

»De moraal? Dribbelen in het middenveld is belangrijk, maar je mag niet blíjven dribbelen, want dan scoor je niet. Sammy wil sneller en duidelijker keuzes maken. We hebben altijd het verwijt gekregen dat we te wollig en te vaag waren. Door de slechte peilingen is het nu tijd om een duidelijk gezicht te tonen.»

HUMO Alle partijen zijn tegenwoordig vooral met zichzelf bezig. Wie verdedigt straks het algemeen belang nog?

BROUNS «Wij zijn te klein om dat alleen te doen. Alle democratische partijen zullen elkaar goed moeten vasthouden. CD&V zal haar boodschappen wat scherper brengen, maar zonder in extremen te vervallen.»

HUMO Waarom blijft CD&V nog in de federale regering zitten? De grote hervormingen blijven uit, de begroting oogt rampzalig en de partij is mathematisch niet eens nodig.

BROUNS «Wij hebben met succes gevochten voor de btw-verlaging op energie. Sammy heeft op Migratie duidelijke lijnen getrokken: geen collectieve regularisatie voor mensen die hier onwettig verblijven. Annelies Verlinden heeft voor het eerst in twintig jaar het statuut van het veiligheidspersoneel verbeterd. Dat was nodig, want de agressie in de maatschappij neemt toe. En Vincent Van Peteghem werkt keihard aan een fiscale hervorming die werken meer laat lonen.»

HUMO Maar die hervorming zal er niet komen. Telkens als er íéts uitlekt, staan Georges-Louis Bouchez (MR) en Paul Magnette (PS) met de bazooka klaar.

BROUNS «En tóch moeten we volhouden.»

HUMO Veel analisten denken dat CD&V de eerste klassieke partij wordt die onder de kiesdrempel duikt. Ziet u nog een toekomst voor de partij?

BROUNS «Meer dan ooit! Wij hebben de sterkste wortels in de lokale gemeenschappen. In Limburg leveren we de helft van de burgemeesters. Wij slagen er nog altijd in om de mensen te mobiliseren die iets voor een ander willen doen in plaats van alleen met zichzelf bezig te zijn. Die onbaatzuchtigen zijn het fundament van onze samenleving en van de christendemocratie. Als wij hún boodschappen meenemen naar Brussel, is er voor ons nog een mooie toekomst weggelegd.»

HUMO En met u op Landbouw wordt het rentmeesterschap voortaan ook iets beter bewaakt?

BROUNS «Schrijf dat zo maar op! Wij gaan samen met de sector de stap naar een duurzame toekomst maken, voor de landbouw én voor de omgeving.»