Naar adem happen met bergbeklimmer Niels Jespers: ‘Per stap moesten we vijf seconden ademhalen’

De Gentse tandarts Karel Sabbe slaagde er eerder dit jaar als één van de weinige mensen in om de fameuze Barkley Marathons in Canada uit te lopen, een waanzinnig traject van 160 kilometer met extreme hoogteverschillen (twee keer de Mount Everest) dat binnen 60 uur voltooid moet worden. Sabbe is lang niet de enige Belg die extreme sportprestaties levert. In deze reeks spreken we met verschillende andere waaghalzen. Deze week: Niels Jespers (37), de man die de K2 zonder zuurstofflessen bedwong.

De K2 is met zijn 8.611 meter de op één na grootste berg ter wereld. De haakneus van de Himalaya is ook het neusje van de zalm voor bergbeklimmers, met zijn pittige eindklim is de K2 een stuk steiler dan zijn grote broer Mount Everest. De beklimming is een technisch huzarenstukje dat menige berggeit naar adem doet happen. Maar niet Niels Jespers die de K2 in 2021 als eerste Belg beklom zonder zuurstofflessen mee te zeulen naar de top. Gaven ze er olympische medailles voor, dan hing er nu één om de hals van de Antwerpenaar.

HUMO Een berg boven de 8.000 meter beklimmen zonder zuurstofflessen: hoe pak je zoiets aan?

NIELS JESPERS «Gelukkig kon ik teren op mijn jarenlange ervaring. Normaal heeft je lichaam drie maanden nodig om zich aan te passen aan die hoogte: ik had tijd noch het geld om zo lang in het Karakoram-gebergte te bivakkeren. Maar er was een tussenoplossing: ik heb een zuurstoftent gehuurd. Die zette ik op in mijn slaapkamer, mijn bed stond erin, en zo kon ik het zuurstofgehalte in de lucht regelen. Wielrenners die op hoogtestage gaan, doen eigenlijk hetzelfde.

»Tijdens het sporten droeg ik bovendien een mondmasker gekoppeld aan een zuurstofmachine. Het lichaam reageert dan door extra rode bloedcellen aan te maken, zodat de zuurstofcapaciteit van je bloed toeneemt.»

HUMO Hoe groot is het verschil met klimmers die wel over een zuurstoffles beschikken?

JESPERS «Heel groot.Voor alle duidelijkheid: op hoge bergen zoals de K2 en Everest wordt standaard extra zuurstof gebruikt. Tijdens onze beklimming waren we met 48 klimmers, en alleen wij hadden geen flessen. Vergeleken met de anderen leken mijn Boliviaanse klimpartner Hugo Ayaviri en ik wel maanwandelaars. Zij deden 7 uur over de eindbeklimming van kamp 4 naar de top, wij 11 uur.

»We moesten iedere stap weloverwogen zetten, elke uitschuiver is verspeelde energie. Zeker vanaf 6.500 meter bewogen we ons voort alsof we in slow motion waren. Per stap moesten we vijf seconden ademhalen.»

HUMO Hoeveel kost een begeleide expeditie naar de K2?

JESPERS «Als je het op mijn manier wilt doen: 10.000 euro, van deur tot deur gerekend. Toen ik hoorde hoeveel een van a tot z begeleide tocht kostte, viel ik bijna van de berg. Op de site van Madison Mountaineering, één van de commerciële spelers actief op K2, staat een prijs van 65.000 euro geafficheerd! Dan kun je natuurlijk wel high-end gaan, met onbeperkt cola en gin in je pakket (lacht).»

HUMO Aan de Mount Everest staan bergbeklimmers letterlijk in de rij om te kunnen vertrekken: heb jij ook zulke taferelen meegemaakt aan de K2?

JESPERS «Godzijdank niet. De beklimming van de K2 zit nog maar een paar jaar commercieel in de lift. Maar je ziet de gevolgen wel al. Bij mijn eerste poging, in 2019, was er op sommige kampen al weinig plaats. Het was een beetje ellebogenwerk. In 2022 was er op één dag sprake van 140 klimmers: dat is ongeveer evenveel als afgelopen tien jaar sámen. Sommige mensen laten sherpa’s ook vier zuurstofflessen dragen, gewoon omdat het kan.»

HUMO Hoe is de verstandhouding tussen zelfstandige klimmers als jullie en commerciële groepen?

JESPERS «Het is een haat-liefdeverhouding: we delen een passie, maar onze benadering verschilt totaal. Ieder seizoen moeten nieuwe touwen gehangen worden, zie je, want na één jaar zijn die beschadigd door steenslag en uv-straling. Van de 8.611 meter op de K2 moet je er zeker 3.600 overbruggen met touwen. Welnu, ik heb die grote groepen altijd hulp en geld aangeboden om daaraan bij te dragen, maar ze hadden onze hulp niet nodig. Het is een heel karwei om de oude touwen los te snijden en waar nodig nieuwe haken te bevestigen.»

HUMO Tast uv-straling touwen aan?

JESPERS «Ja, op die hoogte beschadigt ze de microvezels heel snel. Een ander voorbeeld: ik had een knaloranje nieuwe tent mee, en na drie weken op het hoogste kamp was die vaalroze. Op zeeniveau moet je zo’n tent een heel jaar buiten laten staan om hetzelfde effect te krijgen.»

HUMO Welke dromen op grote hoogte heb je nog?

JESPERS «Vroeger las ik altijd luisterrijke verhalen over bergbeklimmers die een eigen team samenstelden en op expeditie gingen. In die tijd waren er nog geen geijkte routes met vaste touwen en commerciële groepen: je verzamelde zes vrienden - en weg waren jullie. Iets soortgelijks beleven, dat zou een kinderdroom zijn die uitkomt.

» Tijdens mijn studies voor bio-ingenieur op mijn 20ste, heb ik een carrièreswitch overwogen: wat als ik berggids zou worden? Als gids in de Alpen sta je de helft van het jaar op ski’s, en ik heb als kind nooit leren skiën, dus heb ik dat plan weer opgeborgen. Maar dit jaar haal ik het weer boven: Hugo, die zelf berggids is in Bolivia, heeft me geïnspireerd om daar een opleiding te gaan volgen. Op 28 augustus vertrek ik.»

HUMO Je hebt een speciale band met Bolivia: je hebt er nog gewoond én vrijwilligerswerk gedaan voor Broederlijk Delen.

JESPERS «Klopt. En in 2013 heb ik in het mijnwerkersstadje Llallagua met Belgische vrijwilligers een klimschool opgericht. De locals weglokken op klimavontuur: dat vond ik het leukste. Boven op de rotsen kon je het stadje goed zien, met de mijn als het kloppende hart.

»De mijn is nu zo goed als verlaten en ingestort. Omdat er niet veel ander werk is, dalen mannen nog altijd neer in de schachten om kleine hoeveelheden mineralen op te diepen. Zwaar werk met enorme risico’s voor een geringe opbrengst.

»Die klimschool is ondertussen vooral een mooie herinnering, maar de aandacht voor outdoorbeleving is er wel blijven hangen. Op Facebook zie ik nog geregeld foto’s van jongeren die samen op stap gaan en kamperen, en dat was uiteindelijk wat we met dat project voor ogen hadden. Ik kijk ernaar uit om mijn vrienden van daar nog eens terug te zien.»

HUMO Succes!