Oekraïne probeert boven alles de kalmte te bewaren. ‘Hoe meer paniek, des te beter voor Poetin’

Hoewel de onrust rond Oekraïne blijft toenemen, roepen de Oekraïners zelf juist op tot kalmte.

Pas toen ze vanuit Nederland vragen kreeg over een evacuatie uit Oekraïne werd Arenda Vasilenko onrustig. “Hebben we onze documenten paraat als we in allerijl moeten vertrekken?” Maar al gauw kreeg realiteitszin de overhand bij de Nederlandse, die in een voorstad van Kiev een eetcafé bestiert. “Een kapitein mag het schip niet verlaten. Als ze alles platbombarderen is het een ander verhaal. Maar ik denk niet dat dat gaat gebeuren.”

In Oekraïne gaan steeds meer stemmen op om de kalmte te bewaren. Zo waarschuwt de chef van de Nationale Veiligheidsraad dat de dreiging van de Russische troepen aan de Oekraïense oostgrens wordt overdreven. “Het aantal troepen neemt niet toe in de mate waarin velen het afschilderen”, aldus Oleksiej Danilov in een interview met de Oekraïense BBC. “Zeker, die troepen manoeuvreren er, maar dat doen ze al de hele tijd. Als dat nieuws is voor het Westen, dan moet ik mij verontschuldigen.”

Met zijn opmerkingen echoot de veiligheidsfunctionaris de woorden van de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Die deed afgelopen week in een tv-toespraak een poging zijn landgenoten kalm te houden. “Wat is het nieuws? Ontstaat de dreiging van een grootschalige oorlog nu pas? De risico’s bestonden al, die zijn niet toegenomen. Alleen de opwinding is toegenomen.”

Bommeldingen

Ook Arenda Vasilenko is wel wat gewend. Ze woont al 21 jaar in Oekraïne, waar ze zich bezighoudt met tieners met een mentale handicap. Het eetcafé in Brovary, op tien kilometer van Kiev, heeft ze opgezet om jongeren met het downsyndroom of autisme aan het werk te helpen. “Ik overleefde hier al twee revoluties en een oorlog”, lacht ze.

Toch is er wel degelijk sprake van onrust in Oekraïne. Zo werd de school van de kinderen van de Nederlandse afgelopen week tweemaal ontruimd; honderden scholen in verschillende Oekraïense steden kregen te maken met bommeldingen. “In plaats van dat we gewoon aan het werk zijn, haastten we ons met z’n allen om onze kinderen op te pikken. Dat werkt verlammend.”

In onderlinge chats delen ouders vervolgens zorgwekkende berichten: over dat Rusland ermee te maken zou hebben, net als met het recente platleggen van Oekraïense overheidswebsites. “Er wordt een hybride oorlog gevoerd”, zegt Andrej Vasilenko, de Oekraïense echtgenoot van de Nederlandse. “Het kenmerk daarvan is dat je al effect kunt bereiken zonder te schieten.” “Hoe meer paniek, des te beter voor Poetin”, vult Arenda Vasilenko aan.

Buitensporige voorzichtigheid

De evacuatie van enkele Westerse ambassades die momenteel gaande is, schoot bij veel Oekraïners dan ook in het verkeerde keelgat. Afgelopen weekend verordonneerden de VS het vertrek van familieleden van Amerikaanse diplomaten. De Britten, de Duitsers, de Australiërs en de Canadezen nemen gelijksoortige maatregelen. “Een dergelijke stap is voorbarig, en een voorbeeld van buitensporige voorzichtigheid,” aldus woordvoerder Oleg Nikolenko van het Oekraïense ministerie van buitenlandse zaken.

Daar is Andrej Vasilenko het mee eens. “De Amerikanen roepen om het hardst dat ze Oekraïne steunen, maar zijn vervolgens de eersten die evacueren.” De Oekraïner is bedrijfsleider van de lokale vestiging van het Nederlandse bedrijf Zeelandia, dat grondstoffen produceert voor bakkerijen. “Paniek is slecht. Nog slechter is het te stoppen met werken.”

Toch bereiden ze zich bij Zeelandia wel degelijk voor. Zo maakte Andrej Vasilenko een videoboodschap voor de 150 werknemers van zijn vestiging. Daarin kondigde hij trainingen aan, over brandbestrijding en over de veiligheid van de bedrijfsgebouwen. “In zo’n situatie zijn loslopende criminelen gevaarlijker dan troepen”, aldus Vasilenko. “Militairen volgen regels en hebben militaire doelen. Maar de politie heeft in onzekere tijden de boel minder onder controle.”

Een evacuatieplan heeft hij niet, niet voor zijn gezin en ook niet voor zijn bedrijf. Onlangs besloot Zeelandia, dat al achttien jaar in Oekraïne is, zelfs te investeren in een gebouw waar de liefdadigheidsinstelling van Arenda Vasilenko kan uitbreiden. “Zo laten we zien dat we in gevaarlijke tijden de kalmte bewaren. We blijven plannen maken, ook al kunnen dingen verkeerd gaan.”

(Trouw)