Poetin schuift met zijn legertop: waarom moest ‘generaal Armageddon’ weg?

Het blijft donderen in de Russische legertop. De nog maar kort geleden als bevelhebber van de Russische troepen in Oekraïne aangestelde generaal Sergej Soerovikin is alweer vervangen. Opperbevelhebber Valeri Gerasimov volgt hem op. Wat is er aan de hand?

De belangrijkste opdracht in Oekraïne van Valeri Gerasimov, die hoofd is van de generale staf van het Russische leger, wordt het verbinden van de verschillende structuren binnen de strijdkrachten. Duidelijk is dat de legerleiding en Vladimir Poetin klaar zijn met de luidruchtige solo’s van Jevgeni Prigozjin, de gewezen kok van Poetin die nu de baas is van het machtige huurlingenbedrijf Wagner, en van de troepen van de Tsjetsjeense leider Kadyrov. Beiden eigenen zich graag successen aan het front toe terwijl tegenvallers voor rekening komen van ‘bureaucratische onbenullen’ op het ministerie van Defensie, aldus Prigozjin. Alle neuzen moeten nu dezelfde kant op. De nieuwe hiërarchie zou er ook op wijzen dat nieuwe Russische offensieven aanstaande zijn, waarbij Gerasimov alle middelen ten dienste staan, inclusief nucleaire.

Wat speelt hier allemaal?

Peter Wijninga, defensiespecialist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, ziet de stoelendans vooral als een poging de coördinatie tussen het reguliere Russische leger en de particuliere legertjes van Kadyrov en Prigozjin te verbeteren. ‘Het grootste belang van de verschuiving zit hem eigenlijk in het bevestigen van het primaat van de Russische strijdkrachten. Prigozjin en Kadyrov krijgen daarmee het signaal dat de show niet om hen draait. Soerovikin is de favoriet van die twee warlords, maar hij verschuift nu naar het tweede plan, waardoor, zo lijkt de bedoeling te zijn, de invloed en positie van met name Prigozjin worden verzwakt. Ook wordt de coördinatie met luchtstrijdkrachten en zeestrijdkrachten verbeterd, aangezien die nu ook onder Gerasimov vallen. Dus hij wordt wel een echte opperbevelhebber.’

En Soerovikin?

Wijninga: ‘Het is geenszins zo dat die nu in ongenade is gevallen. Vele waarnemers verwachten dat er met de wisseling iets grootschaligs op til is. Dat wordt al langer verwacht. Mogelijk valt die eer nu te beurt aan Gerasimov. Soerovikin is wel de vervanger van Gerasimov geworden.’

Wie is Sergej Soerovikin eigenlijk?

Een notoire ijzervreter die nog geen vier maanden geleden werd aangesteld als bevelhebber van het Russische leger in Oekraïne om het tij van een reeks pijnlijke nederlagen te keren. Zijn bijnaam luidt ‘generaal Armageddon’, ofwel de generaal die alles kapot schiet en in brand zet. Soerovikin kon in de herfst een aan Russische zijde rammelend front ten minste stabiliseren mede door slopende beschietingen, zoals hij eerder deed in Syrië (waaraan hij zijn bijnaam dankt). Hij richtte veel schade aan de Oekraïense infrastructuur aan zonder aansprekend succes te boeken op het slagveld. Critici verwijten Soerovikin het opgeven van de zuidelijke stad Cherson, tot dan de hoofdprijs van het Russische offensief.

Was die flop de schuld van Soerovikin?

Wijninga meent van niet. ‘Cherson wordt dan wel gezien als een smadelijke aftocht, in feite was het een onoverkomelijke stap, die bovendien in tactisch opzicht heel knap is uitgevoerd. Daarmee heeft Soerovikin zo’n 20.000 Russische troepen behouden voor de strijd.’

En nu?

Het ministerie van Defensie (lees: de reguliere legerleiding) lijkt de touwtjes weer in handen te hebben. Prigozjin en zijn huurlingen moeten een toontje lager zingen. Mocht Gerasimov weer niet leveren (Prigozjin en Kadyrov rekenen hem de mislukte inname van Kiev aan) dan staat plaatsvervanger Soerovikin klaar om de volgende opperbevelhebber te worden.

(Parool)