‘Reis zonder terugkeer’ van David Diop is een Orpheus en Eurydice-vertelling gesitueerd in de Franse koloniale tijd

De wereld leerde David Diop kennen via zijn roman ‘Meer dan een broer’, een indrukwekkende vertelling over een stukje Frans-koloniale geschiedenis die werd bekroond met de Europese Literatuurprijs en de Booker Prize. Ook zijn nieuwe roman, ‘Reis zonder terugkeer’, is een belangrijk boek, nu over slavernij.

Het begint met de schitterende sterfscène van de hoofdpersoon, botanicus Michel Adanson, in het jaar 1806. Zijn verkalkte gewrichten zijn ‘verwrongen als wijnranken’ en zijn organen geven het langzaam op. Na Michels dood vindt zijn dochter Aglaé zijn dagboeken, waarin hij haar vertelt over die reis, die een ­beslissende wending aan zijn leven gaf.

Op zijn 23ste is Adanson ver­trokken naar Saint-Louis, in de hoop daar planten te ontdekken en zijn naam als botanicus te vestigen. Maar hij ziet ook dat Franse bevelvoerders Afrikaanse mensen als slaven verkopen aan Amerikanen. Als hij hoort van Maram, een tot slaaf gemaakte jonge vrouw die zou zijn teruggekeerd van die ‘reis zonder terugkeer’, raakt hij geïntrigeerd.

Michel wordt hopeloos verliefd op haar – een liefde die geen toekomst heeft, zij is een zwarte Afrikaanse en hij een witte Europeaan. Zijn komst zet een ­catastrofe in gang. Een meeslepend verhaal met aan het slot een verrassend addertje onder het gras.