Wie voeden programma's als ChatGPT? ‘Er zijn miljoenen spookwerkers in Europa, die vaak worden uitgebuit’

Wie voeden toch die megacomputerprogramma’s als ChatGPT? Dat doen miljoenen Europese onzichtbare thuiswerkers, blijkt uit nieuw onderzoek van de Erasmus Universiteit. Deze zogenoemde ghostworkers werken in erbarmelijke omstandigheden en worden uitgebuit door hun werkgevers.

Het kan goed zijn dat u er nog nooit van heeft gehoord, maar toch heeft u iedere dag met ze te maken: spookwerkers. Iemand die freelancewerk verricht voor een kapitaalkrachtig techbedrijf, zoals Amazon of Microsoft. Zonder dat wij het doorhebben, vervullen zij een essentiële rol in de moderne wereld van de technologie.

“Een algoritme, een eindige reeks met instructies die de oplossing van een bepaald probleem beschrijft, kan uit zichzelf niet nadenken en weet dus helemaal niks. Het moet getraind worden met informatie. Deze mensen zorgen ervoor dat ruwe data wordt omgetoverd in begrijpelijke informatie voor de computer”, zegt hoogleraar Claartje ter Hoeven, die voor het onderzoek informatie kreeg van 5200 van dit soort werknemers uit heel Europa.

Denk aan bijvoorbeeld het selecteren van zebrapaden in foto‘s op een website ter controle of je geen robot bent. “Een computer weet niet wat een zebrapad is en kan een foto zelf niet interpreteren. Spookwerkers labelen foto’s en andere data, zodat een algoritme leert wat een zebrapad is en wat bijvoorbeeld een verkeerslicht. En het zo ook kan onderscheiden van elkaar.”

Google Home

Het wordt ook gebruikt voor andere technologische systemen zoals ChatGPT, dat uit zichzelf teksten kan schrijven, of voor Google Home, de luidspreker die via spraakbesturing commando’s uitvoert in huis. Ter Hoeven doet via de Erasmus Universiteit onderzoek naar ‘de onzichtbare gezichten achter de technologie'.

De werknemers kampen met veel werkproblemen en -onzekerheden. Spookwerkers hebben namelijk geen arbeidsrechten, weten vaak niet eens wie hun echte opdrachtgever is - en hebben geen leidinggevende waar ze terechtkunnen - en als het algoritme van het platform waar zij aan het werk zijn iets ‘verdachts‘ aan hun account ziet, kunnen ze van het platform afgegooid worden. Wat ervoor kan zorgen dat ze hun inkomsten mislopen.

TER HOEVEN «Bedrijven zoals Amazon buiten mensen gewoon uit. Ik vind het verschrikkelijk wat er gaande is.

»Al die arbeidsrechten waar decennialang voor gestreden is, door onder andere de vakbonden, worden in dit werkveld nu gewoon omzeild.»

Ook komt het regelmatig voor dat mensen na het voltooien van hun taak niet uitbetaald krijgen, volgens de hoogleraar van de Erasmus Universiteit.

TER HOEVEN «Ze zijn afhankelijk van de bedrijven die achter het taakje zitten. Als zij vinden dat het werk niet goed is uitgevoerd, wat allerlei soorten redenen kan hebben, zijn ze niet verplicht de spookwerker uit te betalen. De opdrachtgever heeft alle macht.»

Geen diploma

De meeste mensen vinden dit soort 'taakjes’ vaak na eigen research op platformen zoals Amazon Mechanical Turk. Het achter de computer uitvoeren daarvan vereist geen diploma of specifieke cursus.

TER HOEVEN «Het is erg flexibel en toegankelijk werk voor iedereen. Zo hebben we met studenten gesproken die het zien als ‘makkelijk’ geld verdienen, maar ook mensen die dit als enige inkomen hebben en er afhankelijk van zijn.»

Hoeveel mensen het werk doen is niet duidelijk, omdat het werk online is en de mensen het thuis van achter hun laptop doen.

TER HOEVEN «Voor het onderzoek hebben we bij ongeveer 5200 spookwerkers in Europa een vragenlijst afgenomen, waarvan 8 procent aangaf van de inkomsten te moeten leven. Maar in werkelijkheid gaat het om miljoenen mensen.»

Als we gebruik willen blijven maken van het internet en andere technologische innovaties waarbij algoritmen een rol spelen moet er snel iets veranderen, stelt de hoogleraar. “Het is belangrijk dat dit werk fatsoenlijk wordt gewaardeerd en daarvoor is een vorm van regulering nodig. Dit is belangrijk voor iedereen. Want zowel bedrijven als consumenten zijn ontzettend afhankelijk van de werkzaamheden van de spookwerkers.”

(AD)