Fever Ray: ‘Achterhalen wat je eigen behoeften zijn in een relatie is het radicaalste wat je kunt doen’

‘Radical Romantics’, de derde plaat van Fever Ray, wordt op maandag 3 april voorgesteld in het Koninklijkste Circus van Brussel. Vier dagen later wordt Karin Dreijer, de non-binaire Zweedse artiest achter het masker, 48 jaar. Als personage is Dreijer extreem, excentriek en exotisch, als zichzelf veel gematigder, opvallend normaal en verfrissend saai. Humo sprak met één helft van het legendarische The Knife over radicale romantiek, crosscountryskiën en kinderen bedreigen met een mes.

HUMO ‘Radical Romantics’ is een plaat over de liefde in verschillende versnellingen, met songs over ludduvuddu, wraakporno en vrolijke kinks. Vaak lijkt het ook een bloemlezing uit je eigen teleurstellingen. Voorspelbare vraag: wat is, in de romantische sfeer, het radicaalste dat je ooit hebt gedaan of bedacht?

KARIN DREIJER «Over die vraag heb ik tijdens de opnames veel nagedacht. Hier ben ik qua antwoord op geland: de radicaalste daad die je in een langdurige romantische relatie kunt stellen, is achterhalen wat je eigen behoeften zijn.

»(Ziet aan mijn blik dat ik meer had verwacht) Dat is het.»

HUMO Kan het iets vager?

DREIJER «Als ze langer met iemand samenzijn, versmelten mensen gaandeweg vaak emotioneel met die partner. Ze verliezen zichzelf uit het oog. Zo ontstaan misverstanden – en dus frustraties. Om lief te kunnen zijn voor de mensen die je graag ziet, moet je eerst lief zijn voor jezelf. En dat betekent: jezelf eerst heel goed leren kennen, dan jezelf aanvaarden – met alle gebreken – en daar vervolgens ook nog eens over communiceren.»

HUMO In 2017 sprak je voor het eerst over je scheiding, en rond die tijd nam je ook de beslissing om je te outen als non-binair en genderfluïde: is het daarop dat je nu doelt?

DREIJER «Elke mens wil zich zowel veilig als geliefd voelen. De manier waaróp we die behoefte invullen, is bij iedereen anders. Tot zover mijn antwoord op je vraag.»

HUMO Genoteerd. Komt ook aan bod op ‘Radical Romantics’: extreme ouderliefde. ‘Even It Out’ is een wraakfantasie over een ouder die de pestkop van zijn kind wil aanpakken. ‘This is for Zacharias / Who bullied my kid in high school / We know where you live / One day we might come after you / And then we cut, cut, cut, cut, cut, cut, cut!’

DREIJER «Eén van mijn vrienden merkte op, nadat hij ‘Even It Out’ gehoord had: ‘Dit moet de allereerste popsong zijn over een volwassene die een kind met een mes bedreigt.’ Ik viel uit de lucht: ‘Is dat écht wat jij van die tekst onthoudt?!’

»Vind jij dat ook een goeie samenvatting, misschien?»

HUMO Ik zou niet weten hoe ik die tekst ánders kan interpreteren.

DREIJER (schouderophalend) «Ook de liefde van een ouder voor zijn kind is blind.»

HUMO Je hebt zelf dochters van 16 en bijna 20. Wat vinden zij van Fever Ray?

DREIJER «Meestal halen ze hun schouders op als ik mijn muziek laat horen. Voor hen is Fever Ray gewoon ‘moeders beroep’. Goed! Dat is volgens mij ook de gezondste manier om ermee om te gaan.

»Vroeger wilden ze alleen met me mee op tournee als ze vooraf wisten dat er backstage een zwembad zou zijn. Nu ze wat ouder zijn en meer naar muziek luisteren, kunnen ze niet wachten om mee te gaan. Maar dan vooral in de hoop om andere muzikanten te ontmoeten (lacht).»

HUMO ‘Even It Out’ werd mee geproducet door Trent Reznor en Atticus Ross van Nine Inch Nails.

DREIJER «Ja, en de track ‘North’ ook. Trent en Atticus zijn bijzonder goed in het creëren van – bij gebrek aan een betere term – sfeertjes. Daarom zijn ze ook zo geliefd bij regisseurs die op zoek zijn naar een geluid dat, ten eerste, nog niet bestaat en dat, ten tweede, perfect past bij een scène die ze willen opnemen. Dat ik de serie ‘Watchmen’ zo fascinerend vond, was voor een groot deel te danken aan de fantastische soundtrack van Trent en Atticus. Geen wonder dat ze zoveel prijzen winnen met hun werk.

»Trent heeft tegenwoordig een vijftal kinderen: ik ging er ook van uit dat hij een song als ‘Even It Out’ goed zou begrijpen.»

HUMO En, begreep hij het?

DREIJER «Geen idee. Ik heb hem nooit ontmoet: de hele samenwerking gebeurde online.»

HUMO Noem eens drie schijnbaar banale dingen die ‘Radical Romantics’ voor jou toch perfect samenvatten.

DREIJER «Eén: mijn gloednieuwe eigen studio in Stockholm, waadoor ik tijdens de pandemie toch muziek kon opnemen. Mijn broer Olof heeft hem helpen bouwen. Hij heeft ‘Radical Romantics’ ook geproducet.

»Twee: mijn fiets, waarmee ik elke ochtend naar de studio peddelde.

»Drie: mijn vrienden, voor de morele steun. De coronajaren waren belachelijk rare jaren, maar ze hebben me wel doen beseffen dat mijn vrienden eigenlijk mijn dichtste familie zijn.»

HUMO Jij en Olof waren in het verleden samen The Knife – en zullen dat in de toekomst, wie weet, misschien opnieuw zijn. Maar jullie hadden niet meer samengewerkt sinds het experimentele ‘Shaking the Habitual’ uit 2013 en de bijbehorende tournee.

DREIJER «Het was wennen. Logisch: Olof was net teruggekeerd na een verblijf van meer dan tien jaar in Berlijn, terwijl ik gewoon in Stockholm was gebleven. Ons werkproces was dit keer ook anders. Bij The Knife gebeurde alles heel democratisch. We begonnen samen vanaf nul, namen alle beslissingen samen. Maar in Fever Ray-land is Olof een buitenlander. Dit waren mijn songs, en ik kreeg het laatste woord.»

HUMO Sinds je vorige plaat, ‘Plunge’ uit 2017, had je amper opgetreden. Maar op ‘Radical Romantics’ klinkt je stem krachtig – indrukwékkend krachtig, zelfs. Hoe warm je je stembanden eigenlijk op na jarenlange inactiviteit? Stuur je ze eerst op een soort bootcamp?

DREIJER «Dat is de beste vraag die me deze week al is gesteld! En zeker de beste van dit interview.»

HUMO Euh, bedankt.

DREIJER «Het antwoord is dat ik het ook niet weet. Zowel voor de opnames van de plaat als op de vooravond van een tour denk ik in paniek: ik ben vergeten hoe ik moet zingen! Ik ben geen getrainde zangeres, ik weet niet eens wat ik moet doen om te klinken zoals ik klink. Maar hoe langer een tour loopt, hoe makkelijker het gaat. Het laatste concert is meestal mijn beste.»

HUMO Fever Ray heeft geen eigen gezicht. Letterlijk: je speelt rond elke release en in elke videoclip met pruiken, prothesen en telkens weer nieuwe personages. In 2010 sprak je op een Zweedse awardshow een dankwoord uit met – ik kan het niet beter omschrijven – een smeltend gezicht. Op de foto’s die ‘Radical Romantics’ vergezellen zie je eruit als een kale, bleke weirdo met een geel nektapijt. Wat is er eerst: het personage of de plaat?

DREIJER «Het is een lang proces. Creative director Martin Falck en ik werken daarvoor al samen sinds ‘Plunge’. Eigenlijk sprokkelen we meestal gewoon jarenlang ideeën. Een knipsel hier, een clipje daar, beelden waarvan we vinden dat ze in het Fever Ray-universum passen en die we naar elkaar sturen. Als er een nieuwe plaat komt, zitten we samen om daar iets uit te boetseren.

»Muziek en imago komen dus los van elkaar tot stand.»

HUMO Wat is het laatste dat je jezelf hebt geleerd?

DREIJER «Crosscountryskiën. Het is meditatief en rustgevend. Een paar keer per jaar trek ik daarvoor naar het noorden van Zweden – rond Stockholm, waar ik woon, valt te weinig sneeuw. Alles is er wit, het is volstrekt stil en je voelt je helemaal omzwachteld door de natuur. Het is bloedmooi.»

HUMO Tot slot: wat vind je het beste aan je nieuwe studio?

DREIJER (denkt na) «Dat hij ramen heeft. ‘Radical Romantics’ is de eerste Fever Ray-plaat die is ingezongen met zicht op de blauwe lucht. En ja, dat is véél aangenamer dan het misschien klinkt.»

‘Radical Romantics’ is uit bij Mute. Fever Ray staat op 3 april in Koninklijk Circus, Brussel.

Luister ook naar onze playlist:

Schrijf je in op onze wekelijkse muzieknieuwsbrief: