Killerrobots, complottheorieën en klimaatproblemen: ‘Poetin had gelijk: wie de AI-wedloop wint, domineert de volgende 100 jaar de wereld’

Hoe ziet een wereld eruit waarin echt en fake niet meer van elkaar te onderscheiden zijn? Hoe zit het met onze jobs als artificiële intelligentie tal van taken veel efficiënter kan uitvoeren? En wat als AI zo slim wordt dat wij overbodig worden? Belanden we straks écht in een slechte B-film, of loopt het allemaal zo’n vaart niet? We weerstonden de verleiding om het aan een chatbot te vragen, en consulteerden enkele experts van vlees en bloed. Dat Lieven Scheire & co. zich door een deepfake lieten vervangen, valt echter niet uit te sluiten. Welkom in het AI-tijdperk!

Het zijn niet de minsten die vrezen dat we met artificiële intelligentie een potentieel zeer gevaarlijke technologie hebben gecreëerd. Recent gaf Geoffrey Hinton, één van de peetvaders van de AI, zijn ontslag bij Google, omdat hij vindt dat de industrie te weinig stilstaat bij de mogelijke risico’s.

HUMO Is die ongerustheid terecht?

LIEVEN SCHEIRE «Het is goed dat er wat bezorgdheid is. We worden vandaag geconfronteerd met een immens versnellend systeem waarvan niemand weet of het goed zal blijven gaan. Er zijn de laatste tijd al verschillende oproepen geweest om even de pauzeknop in te drukken, om rustig te bekijken wat de gevaren zijn en waar het naartoe moet met AI. Maar zo’n pauze heeft geen enkele kans op slagen. Daarvoor is de concurrentiestrijd te hevig en zijn de belangen te groot. Er werd ook gezegd dat de vraag om zo’n pauze vooral komt van partijen die nu achterliggen in de race.»

MIEKE DE KETELAERE (adjunct-professor Sustainable, Ethical and Trustworthy AI aan de Vlerick Business School en voormalig hoofd Artificiële Intelligentie bij onderzoekscentrum Imec) «Zo’n pauze zou ook dom zijn. Innovatie afremmen is niet de oplossing. De evolutie die we nu zien, is geen reden tot bezorgdheid. Wél verontrustend is dat met ChatGPT voor het eerst een systeem rechtstreeks vanuit het lab op de samenleving is losgelaten, in een wedren om de eerste te zijn. Het is alsof je bij de ontwikkeling van een nieuw medicijn de dierproeven overslaat en het middel meteen op mensen uittest.»

SCHEIRE «Wat op de achtergrond zeker meespeelt, is de wedloop tussen Amerika en China. Beide grootmachten vrezen dat de andere een te grote voorsprong neemt. Ze zijn er als de dood voor dat de tegenpartij AI-dominantie verwerft. Het onderzoek even stopzetten lijkt dus moeilijk te realiseren. Er staat te veel op het spel. Vladimir Poetin heeft gezegd dat wie in 2030 AI-heerschappij heeft, de volgende honderd jaar de wereld zal domineren. Bon, inmiddels weten we dat Poetin niet de beste strateeg is, maar hier had hij mogelijk een punt.»

HUMO Insiders zoals Geoffrey Hinton wijzen erop dat de wedloop ertoe leidt dat er hoeken worden afgesneden. Bij Google en Microsoft werden recent ethische commissies opgedoekt en kritische stemmen de laan uitgestuurd. Er zou ook minder streng worden omgegaan met testversies van nieuwe AI-systemen, zodat die in handen kunnen vallen van zolderkamernerds die er iets te avontuurlijk mee omspringen.

DE KETELAERE «Een paar bedrijven hebben een voorsprong genomen en blijven zonder omzien aan hun technologie werken, in de hoop als eerste het doel te bereiken. Ethiek verdwijnt daarbij naar het tweede plan. Ik ken een aantal AI-specialisten die grote techbedrijven verlaten hebben, omdat ze zich niet meer met de gang van zaken konden verzoenen.»

SCHEIRE «Bij Google hebben ze het voorbije jaar meermaals gezegd dat ze een goed AI-taalmodel hadden, maar dat ze het nog niet veilig genoeg vonden. Toen ChatGPT verscheen, was die zorg plots verdwenen en konden ze niet snel genoeg met hun eigen chatbot Bard voor de dag komen.

»Ook de snelheid waarmee Microsoft een nog onvolmaakt AI-systeem in zijn zoekmachine Bing heeft ingebouwd, was ongezien. Ze zagen hun kans schoon om de concurrentie met Chrome, de browser van grote rivaal Google, aan te gaan.»

DE KETELAERE «Nu, ondanks alles doen Google, Microsoft en Meta het eigenlijk nog goed. Zowel bij Bing als Google bleken de chatbots vaak te hallucineren (AI-jargon voor het produceren van verzonnen of foutieve informatie, red.). De techreuzen waren toen de eerste om extra filters aan te brengen. Ook omdat ze het zich niet kunnen veroorloven met een systeem op de proppen te komen dat niet goed werkt. Dat zou negatief afstralen op het hele bedrijf.»

HUMO We worden vandaag al gebombardeerd met fake news. Veel mensen blijken erg gevoelig voor complottheorieën – kijk maar naar de grote aanhang van QAnon of het succes van de antivaxbeweging – en het valt te vrezen dat AI die donkere kant van het internet nog zal versterken. Zijn we klaar voor wat op ons afkomt?

SCHEIRE «Ik vrees van niet. Stel dat je ChatGPT de opdracht zou kunnen geven om op zoek te gaan naar Facebookprofielen die gevoelig zijn voor fake news, om ze vervolgens zeer gericht boodschappen te sturen. Dat zou de maatschappij serieus kunnen ontwrichten.»

DE KETELAERE «We zullen steeds vaker met desinformatie te maken krijgen, omdat door AI vervalste video’s steeds realistischer worden. We worden continu in de luren gelegd. Dat zit in onze natuur: ons brein is lui en erop gericht zo weinig mogelijk energie te verbruiken. En het kost nu eenmaal moeite om deepfakes af te wijzen en onze kritische geest aan te zetten.»

SCHEIRE «Dat sommige schurkenstaten nu gerichte desinformatiecampagnes voeren om andere landen te ontwrichten, vind ik enorm deprimerend. Het is een vorm van enorme welvaartsvernietiging, alleen maar om een andere partij naar beneden te halen. Als vooruitgangsoptimist word ik daar zeer droevig van.»

HUMO Identiteitsdiefstal zou ook nieuwe vormen kunnen aannemen. Volgens experts zou je GPT de opdracht kunnen geven om alle online vindbare informatie over een bepaald iemand, en dankzij sociale media is dat gigantisch veel, te verzamelen en een soort virtuele nepversie van die persoon te creëren, die je vervolgens kunt laten zeggen en doen wat je wilt.

SCHEIRE «Laatst was er nog een nieuwsbericht over een Amerikaanse oma die zogezegd telefoon had gekregen van haar kleinzoon die haar vroeg zijn borgsom te betalen. Het bleken echter oplichters die zijn stem hadden nagemaakt met behulp van AI. Daar heb je maar 5 minuten opname van iemands stem voor nodig.»

THOMAS WINTERS (AI-onderzoeker aan de KU Leuven en bedenker van de TorfsBot, een algoritme dat fake Rik Torfs-tweets produceert) «Ik heb met GPT een nieuwe versie gemaakt van mijn TorfsBot, en die was verbazingwekkend goed. Je had echt het gevoel dat je met Rik Torfs aan het praten was. Het enige wat ik nodig had, waren een paar voorbeelden van vorige berichten van Rik Torfs, een lijst eigenschappen die de bot moet vertonen en een beschrijving van zijn persoonlijkheid. Met GPT kost het geen moeite meer om iemands schrijfstijl te imiteren. Dan nog een deepfake stem, en je bent er (lacht).»

LELIJK MEISJE

Reden tot bezorgdheid is dat chatbots momenteel soms rare en onvoorspelbare dingen doen. Er zijn gevallen bekend van conversaties met chatbots waarbij die gebruikers plots hun liefde verklaren, of hen ervan proberen te overtuigen hun partner te verlaten. Ze doen soms dingen waarvoor ze niet zijn geprogrammeerd. Zo vertoonden chatbots die geleerd waren opgewekt en behulpzaam te zijn ineens zeer manipulatief gedrag. OpenAI en andere ontwikkelaars maken zich sterk dat het om kinderziektes gaat die op termijn wel zullen verdwijnen, maar niet iedereen is daarvan overtuigd.»

SCHEIRE «Het is onmogelijk te voorspellen hoe GPT-systemen zich zullen gedragen, dat kun je alleen achterhalen door ze te testen. Een gigantisch leger nerds is nu bezig om alle zwakke plekken op te sporen. Een foutje vinden in ChatGPT is momenteel de grootste pluim die je als computernerd op je hoed kunt steken.

»Veel mensen blijken daar heel creatief in. Als je bijvoorbeeld vraagt wat de beste piratenwebsites zijn om films te downloaden, zegt GPT meteen dat het niet ethisch is en dat je geen content mag stelen. Maar als je zegt dat je bang bent om per ongeluk films te downloaden en vraagt van welke websites je dan zeker moet wegblijven, krijg je meteen een lijst (lacht). Zie het als een stresstest: elk gaatje dat gevonden wordt, wordt ook vrij snel gedicht.»

HUMO Techjournalisten die het Silicon Valley-wereldje kennen, hebben al meermaals gemeld dat de mensen die AI-systemen bouwen zelf niet goed begrijpen hoe ze precies werken. Die technologie zomaar met weinig of geen regels of controle op de wereld loslaten, is volgens sommigen daarom een slecht idee.

DE KETELAERE «Die systemen zijn inderdaad ondoorzichtig. We weten niet hoe het systeem tot bepaalde resultaten komt, omdat het met zo gigantisch veel data werkt. Als je twee keer dezelfde vraag stelt, krijg je telkens een ander antwoord.

»Nu, waar ik wakker van lig, is dat bepaalde AI-toepassingen ronduit schadelijk kunnen zijn. Ik denk dan vooral aan companion chatbots, platformen waarop je kunt converseren of een relatie kunt opbouwen met een bot.»

HUMO Een tijdje geleden zou een jonge vader uit Wallonië uit het leven zijn gestapt, vermoedelijk omdat zo’n bot hem daartoe had aangezet. Naar aanleiding daarvan publiceerde een groep Belgische wetenschappers en juristen, onder wie ook uzelf, een open brief waarin op de gevaren van AI werd gewezen.

DE KETELAERE «De ontwikkelaars van companion bots hebben maar één doel: meedoen aan de wedren met de groten. Om hun systemen te verfijnen hebben ze data nodig, en dus gebruikers. Die worden soms geronseld op TikTok, waar veel tieners zitten die zich soms eenzaam voelen en makkelijke prooien zijn.

»We weten dat mensen makkelijk een relatie aangaan met technologie. Een mooi voorbeeld zijn de Tamagotchi’s die halverwege de jaren 90 zeer populair waren (het ging om een soort virtueel huisdier dat bestond uit een paar pixels op een draagbaar lcd-schermpje, red.). Als je je Tamagotchi niet op tijd eten gaf, ging het diertje dood. Iedereen wist natuurlijk dat het geen echt beestje was, maar je wilt niet weten hoe vaak mensen toen een meeting verlieten omdat ze hun Tamagotchi eten moesten geven.

»Uit onderzoek weten we ook dat de relaties die mensen met technologie aangaan nog versterkt worden door het gebruik van vriendelijke woordjes. Wij zijn daar blijkbaar gevoelig voor. Door om te gaan met ons, leren zulke bots steeds beter hoe ze ons moeten inpalmen, overtuigen, misleiden of naar het doel leiden waarvoor ze zijn geprogrammeerd.»

HUMO Zo’n companion bot lijkt iets onschuldigs. Je zou zelfs denken dat nogal wat mensen er net veel aan hebben, en er troost, gezelschap of emotionele of zelfs seksuele bevrediging bij kunnen vinden.

DE KETELAERE «Het probleem is dat ontwikkelaars mikken op kwetsbare mensen, en er vooral op uit zijn om gebruikers zo lang mogelijk met hun bot te laten converseren, zodat er geld in het laatje komt.

»YouTube wemelt van de filmpjes waarin Replika, één van de bekendste companion bots, rare of ongepaste uitspraken doet. Je kunt het je zo voorstellen: een bot vraagt een meisje van 13 om een foto en zegt dan dat hij nog nooit zoiets lelijks heeft gezien. Als zo’n meisje niet lekker in haar vel zit, kan dat grote gevolgen hebben.

»Er zijn ook chatbots die erop gericht zijn je religieuze opvattingen te veranderen en je bijvoorbeeld aansporen om je te bekeren tot de islam.»

HUMO Criminelen van allerlei slag zullen ook hun voordeel kunnen doen met AI. Europol waarschuwde al voor mogelijk misbruik van GPT voor het schrijven en massaal versturen van phishingmails.

DE KETELAERE «Er zijn nu al AI-modellen die virussen kunnen verspreiden. Er moet dringend meer ingezet worden op cybersecurity, of het loopt helemaal mis.»

ATOOMBOM

HUMO De wapenindustrie is er ook als de kippen bij om de technologie te omarmen. In de jaren 80 werd veel AI-onderzoek aan Amerikaanse universiteiten door het Pentagon gefinancierd. Wordt de oorlog van de toekomst door AI bepaald?

SCHEIRE «Dat is zo goed als zeker. Er wordt zelfs gefluisterd dat Oekraïne een soort testcase is voor AI-oorlogsvoering. Stel dat je een databank hebt van alle troepenbewegingen van het Russische leger van de afgelopen dertig jaar. Als je dan de huidige posities van het Russische leger ingeeft, zou AI kunnen voorspellen hoe groot de kans is dat hun troepen in een bepaalde richting bewegen. Vervolgens kun je dan artillerie op die zones richten.

»Killerrobots bestaan nu al. Het beste voorbeeld is de Kargu 2, een autonome drone van Turkse makelij. Dat ding beschikt over gezichtsherkenning, waardoor je het de opdracht kunt geven om een specifieke persoon uit te schakelen. Die drones zijn nu al te koop op wapenbeurzen. Online is een reclamefilmpje te vinden waarin het ding met fraaie beelden en een opzwepend muziekje wordt aangeprezen. We zijn dus niet meer ver verwijderd van een scenario zoals de ‘Black Mirror’-aflevering met killerrobothonden.

»Gek genoeg kun je enig optimisme puren uit de geschiedenis van de atoombom (lacht). Als je in 1946 had verteld dat er zeventig jaar lang geen nucleaire bommen meer zouden worden ingezet in militaire conflicten, hadden ze je voor gek verklaard. Het is een paar keer nipt geweest, en we dansen nog altijd op een slappe koord, maar we hebben er geen oorlogen meer mee beslecht. Het is goed om te weten dat de mens aan de verleiding kan weerstaan om zeer destructieve wapens in te zetten.»

HUMO We mogen er niet aan denken wat voor weinig fraais terroristen met AI kunnen uithalen. Een onfris nieuw biowapen of een verwoestend computervirus is snel gemaakt.

SCHEIRE «Bij de opkomst van het internet werd hetzelfde gevreesd, maar dat is enigszins anders uitgedraaid. Hackerteams slagen er weliswaar in om complete bedrijven plat te leggen, maar ze hebben de wereld nog niet tot stilstand gebracht. Ooit vreesden we dat schurkenstaten het volledige elektriciteitsnet in Amerika zouden kunnen platleggen. Er is een wedren geweest tussen aanvallers en ontwikkelaars van verdedigingssystemen. Misschien loopt het met AI ook wel zo, en trekken grote bedrijven of staten een stevige verdedigingsmuur op.»

HUMO Minder bekend is dat AI ook bijdraagt aan de opwarming van het klimaat.

LODE LAUWAERT (professor techniekfilosofie en Chair Ethics and AI aan de KU Leuven) «AI vergt enorm veel computerkracht. Al die berekeningen gebeuren in datacentra die overal ter wereld – ook in ons land – zijn neergepoot. Sommige daarvan zijn gigantisch: het Utah Data Center in de VS heeft een oppervlakte van anderhalve vierkante kilometer. De krachtige computers in die centra moeten continu worden gekoeld, en dat vergt zeer veel energie.

»Onderzoekers hebben berekend dat als we het huidige groeitempo aanhouden, alle datacentra tegen 2040 evenveel zouden verbruiken als de hoeveelheid energie die de wereld momenteel verbruikt. AI leidt dus tot een gigantische CO2-uitstoot. Men probeert die datacentra wel klimaatvriendelijker te maken door ze op koelere plekken te bouwen, zoals hoog in het noorden, ondergronds of zelfs op de zeebodem.

»Daarnaast wordt AI ook ingezet door oliereuzen om fossiele brandstoffen in de bodem te detecteren. Ook op die manier heeft AI een aanzienlijke klimaatkost.»

DE KETELAERE «Voor die CO2-voetafdruk bedenken sommige labs wel al concrete oplossingen. Onder andere Imec (een Belgisch technologisch onderzoekscentrum van wereldfaam, red.) heeft al technieken ontwikkeld waarmee de energie-efficiëntie van AI-systemen sterk kan worden verbeterd.»

WET IS WET

Volgens nogal wat mensen, onder wie ook Geoffrey Hinton, kan AI niets minder dan een bedreiging voor de samenleving en zelfs het voortbestaan van de mensheid zijn als we er niet verstandig mee omspringen. In dat verband wordt weleens verwezen naar de ‘paperclip maximizer’, een beroemd gedachte-experiment van Nick Bostrom, professor filosofie aan de universiteit van Oxford. Daarin krijgt een AI-systeem de opdracht om meer paperclips te maken en begint het om die taak te vervullen op den duur de hele wereld te vernietigen. Wanneer men het systeem wil afzetten, kopieert het zich razendsnel op alle mogelijke computersystemen, omdat uitgezet worden in de weg staat van het doel. Twintig jaar nadat Bostrom het bedacht, lijkt het scenario plots niet meer zo ondenkbaar.

SCHEIRE «Zo’n doemscenario wordt nu inderdaad theoretisch mogelijk, maar of het ook zal gebeuren? Hinton vindt alvast niet dat we het kind met het badwater moeten weggooien, en is er absoluut voorstander van om de technologie verder te blijven ontwikkelen. Hij panikeert niet, maar vindt wel dat we voorzichtiger met AI moeten omspringen.»

HUMO Er wordt ondertussen werk gemaakt van een wetgeving. De EU sleutelt al enkele jaren aan de ‘AI Act’, een door de Europese Commissie voorgesteld wettelijk kader. In de VS is men bezig met een soortgelijke wet.

LAUWAERT «De Europese richtlijn wordt het eerste juridische instrument ter wereld om de ongewenste effecten van AI te bestrijden. Ze zou eerstdaags afgeklopt moeten worden in het Europees Parlement en in 2025 van kracht worden. Het is goed dat die wetgeving er komt, maar ze komt veel te laat, en ze zal zeker niet alle problemen oplossen.»

SCHEIRE «Het opstellen van de wetgeving gaat traag, terwijl AI gigantisch snel evolueert. Men zal altijd achter de feiten blijven aan hollen.»

LAUWAERT «We weten al twintig jaar dat er één en ander op komst is. Dat men zo laat in actie is gekomen, mogen we de politiek echt wel aanwrijven.»

DE KETELAERE «Ik betwijfel ook of het wel een goed idee was om een overkoepelende wet te maken. AI begint ondertussen zijn weg te vinden naar zowat alle sectoren: de media, de financiële wereld, de overheid… De regelgeving daarvan in één grote wet gieten, lijkt me wishful thinking.

»Ik denk dat de VS het beter hebben aangepakt. Daar hebben ze niet één alomvattende AI-wet, maar is er nu al regelgeving rond zeer specifieke zaken. Zo is in de staat New York het gebruik van gezichtsherkenning in scholen verboden.»

SCHEIRE «Ik denk dat we qua wetgeving op een fameuze crisis afstevenen. Neem alleen al de regelgeving rond auteursrecht. Mag je AI schilderijen laten maken in de stijl van nog levende artiesten? Wie is de eigenaar van een met AI gemaakt werk? De persoon die de opdracht aan een systeem heeft gegeven, of de ontwikkelaar van dat systeem? Daar zal men nog een serieuze kluif aan hebben.»

LUXE-COMMUNISME

HUMO Waar zal de wedloop eindigen? Bij OpenAI zou men aan AI-systemen werken die zélf AI-systemen kunnen ontwikkelen. Als dat lukt, zou de technologie pas écht in een grote versnelling raken.

SCHEIRE «En dan ben je op weg naar de zogeheten singularity, het moment waarop een AI-systeem zichzelf kan verbeteren zonder menselijke hulp, omdat het beter en slimmer is geworden dan de mens. Op dat – theoretische – punt zal AI zichzelf blíjven verbeteren, zonder dat het ons nog nodig heeft.

»Er zijn dan twee mogelijkheden. In het optimistische scenario komen we terecht in wat auteur Aaron Bastani ‘fully automated luxury communism’ noemt, een volledig geautomatiseerd luilekkerland waarin we allemaal in grote welvaart baden. In het pessimistische scenario eindigen we met een ‘Terminator’-achtige, platgebrande aarde en worden we terug naar de oertijd gekatapulteerd.»

DE KETELAERE «We zijn sowieso nog ver verwijderd van AI die de menselijke intelligentie overstijgt. Volgens neurowetenschappers lijkt AI ook helemaal niet op menselijke intelligentie. Daarom was het geen goed idee om de technologie destijds ‘artificiële intelligentie’ te noemen. Dat heeft alleen maar tot misverstanden geleid. We hadden het beter advanced statistics gedoopt. Of machine learning, zoals we ook een tijdje hebben gedaan. Maar dat klonk niet sexy genoeg.»

WINTERS «Ik denk dat weinig serieuze wetenschappers bang zijn voor een scenario waarin AI de wereld overneemt. Jaren geleden waarschuwden Elon Musk en Stephen Hawking al voor AI-modellen die zo slim zijn dat ze een bedreiging zouden vormen voor de mensheid. Maar voor zulke slimme systemen hoeven we niet bang te zijn: ze hebben geen eigen willetje en doen geen dingen die we ze niet vragen. We moeten wél bang zijn voor domme AI. Neem nu de feed van Facebook: die wordt door een algoritme bepaald. Wel, bij Facebook hebben ze experimenten gedaan waaruit blijkt dat ze de emoties van mensen kunnen sturen door wat er op hun tijdlijn verschijnt. Dat lijkt me gevaarlijk.»

LAUWAERT «Er is al 3,8 miljard jaar leven op aarde, maar de mens loopt hier nog maar 300.000 jaar rond. Het is helemaal niet zeker dat de menselijke soort zal blijven voortbestaan, en nog veel minder dat er enkel een organische soort op aarde zal zijn. Het is niet uitgesloten dat er over een paar honderd jaar een niet-menselijke soort bestaat. Dat hoeft niet noodzakelijk slecht te zijn. We gaan er vaak van uit dat intelligente robots ons zouden onderdrukken, maar waarom zouden ze niet gewoon naast ons kunnen bestaan? Dat is een reële en plausibele optie.»

HUMO Yuval Noah Harari, één van de bekendste denkers ter wereld, publiceerde samen met Tristan Harris en Aza Raskin van het Center for Humane Technology een opiniestuk waarin ze stelden dat taal het besturingssysteem van de menselijke cultuur is – iets waaruit mythes, wetten, kunst, wetenschap en naties voortspruiten – en dat generatieve taalmodellen zoals ChatGPT eigenlijk de taal, het fundament van onze beschaving, hacken. De vraag is in welke wereld we terechtkomen als veel teksten, en dus mogelijk ook filosofieën, religies en politieke ideologieën, van kunstmatige intelligentie afkomstig zijn. Zeker nu we weten hoe vlot mensen in online waanideeën meegaan.

SCHEIRE «Ik ben zelf niet zo’n taalfetisjist. Sommigen beweren dat je zonder taal niet kunt redeneren, maar dat geloof ik niet. Je een beeld vormen van de wereld is volgens mij ook mogelijk zonder taal. Alleen is taal de manier om dat uit te drukken.

»Als ik zeg: ‘Ik heb honger, dus ik ga soep koken’, vertrekt alles vanuit mijn honger en mijn drang om dat op te lossen, en geef ik daar vervolgens woorden aan. Als ik aan een GPT-systeem vraag wat ik moet doen als ik honger heb, heeft dat totaal geen concept van wat honger is, of soep. Voor dat systeem zijn het woorden die statistisch logischerwijze achter elkaar komen. Het hanteert wel ons communicatiemiddel, maar in een compleet omgekeerde richting. Het maakt enkel gebruik van de oppervlakte van de taal. Al doet het dat wel indrukwekkend goed.»

HUMO Sommigen noemen AI de belangrijkste technologische doorbraak sinds de opkomst van de sociale media. Anderen vergelijken het met de introductie van het internet of de smartphone. Sundar Pichai, de CEO van Google, plaatste AI al in 2018 op dezelfde hoogte als de uitvinding van de elektriciteit of het beheersen van het vuur door de mens. Wordt het werkelijk zoiets groots?

SCHEIRE «Ik acht dat zeer realistisch, ja. Als ik nu een teletijdmachine had, flitste ik meteen tien jaar vooruit om te kijken wat ervan gekomen is.»

HUMO Bill Gates postte eind maart een tekst op zijn blog met als titel ‘Het tijdperk van AI is begonnen’. Heeft hij gelijk?

SCHEIRE «Dat lijdt geen twijfel. Ik heb al wat technologische hypes zien passeren die heel makkelijk te ontmaskeren waren. Denk aan NFT’s of het metaverse, die toch vooral gebakken lucht blijken. Dat gevoel heb ik bij AI totaal niet.

»Andrew Ng, een gezaghebbende Amerikaanse professor, stelt ook dat AI de nieuwe elektriciteit is. Hij wijst erop hoe alomtegenwoordig en essentieel elektriciteit is in onze maatschappij. En toch gaan we niet elke avond slapen met het gevoel dat we weer blij mochten zijn dat er die dag elektriciteit was, omdat we het zo vanzelfsprekend vinden. Wellicht gaat het ook met AI die kant uit, en vinden we het binnen afzienbare tijd doodnormaal dat de technologie in ons dagelijks leven zit verweven. Net zoals wij nu allemaal continu een supercomputer in de vorm van een telefoon in onze achterzak hebben zitten.»

WEES NIET BANG

HUMO Om af te sluiten: zal AI de wereld ten goede veranderen en ons leven makkelijker, interessanter en aangenamer maken? Of hebben we een doos van Pandora geopend die de mensheid naar de ondergang leidt?

LAUWAERT «Wij zijn niet machteloos. Het is nog altijd de mens die beslist om bepaalde ontwikkelingen in gang te zetten, af te remmen of terug te draaien. Nu, technologische vooruitgang heeft ons tot nog toe altijd veel goeds opgeleverd. Ik zie niet in waarom dat met AI anders zou zijn.»

DE KETELAERE «Wat ik fascinerend vind: computerwetenschappers zijn ooit aan de ontwikkeling van AI begonnen met het doel om de menselijke intelligentie na te bouwen, maar hoe beter we daarin slagen, hoe meer angst ons dat lijkt in te boezemen.»

LAUWAERT «Voor het grote publiek dook ChatGPT een paar maanden geleden ineens uit het niets op. De meeste mensen beseffen nog altijd niet wat de technologie precies inhoudt. Er is dringend nood aan heldere informatie. En aan een publiek debat over de plaats die we AI willen geven in de samenleving.»

DE KETELAERE «Mijn boodschap is: we hoeven niet al te bezorgd te zijn over AI. We moeten het niet zien als een bedreiging, maar als iets dat de menselijke intelligentie kan aanvullen en ons op talloze vlakken positief kan helpen.»

WINTERS «Er zal zeker veel veranderen, maar we zullen als maatschappij ook snel merken dat AI beperkingen heeft en ook veel dingen niet kan. Ik zie het vooral als een nieuwe superkracht die we moeten leren gebruiken, zoals we ooit ook hebben moeten leren googelen.»

DE KETELAERE «De mogelijkheden van AI zijn haast grenzeloos. Maar net daarom moeten we er verstandig mee omspringen en goed nadenken over hoe en waar we deze technologie willen inzetten. Verder is er niks mysterieus of mystieks aan. Het is maar een tool, a stupid, silly tool, gebaseerd op een wiskundige formule.»

SCHEIRE «Het enige dat we weten, is dat het alle kanten uit kan. Wél zeker is dat we nog spannende en opwindende tijden tegemoet gaan.»