N-VA-parlementslid Michael Freilich over de stinkende beerput van Bpost: ‘De PS heeft gewonnen: er zal niks veranderen bij Bpost’

Michael Freilich (43), jarenlang hoofdredacteur van Joods Actueel tot N-VA-voorzitter Bart De Wever hem een zitje in het parlement aanbood, beleeft politieke hoogdagen dankzij zijn speurwerk naar de schandalen bij Bpost. Voor Humo neemt hij twee uur de tijd om te vertellen hoe de vork aan de steel zit: ‘Petra De Sutter was de handpop van de PS, zonder het te beseffen.’

De verhalen van Freilich over de machinerieën achter de schermen van het overheidsbedrijf zijn onthutsend. Vorige week deed hij zelfs aangifte bij het parket wegens strafbare feiten.

MICHAEL FREILICH «Bpost is België in het klein: de PS zit aan de knoppen, het bedrijf is verslaafd aan subsidies en stevent door mismanagement en achterkamerpolitiek op het faillissement af. De voorbije tien jaar heeft Bpost 4 miljard euro subsidies gekregen: voor de krantenbedeling, de nummerplaten, de inning van boetes en het beheer van de 679-rekeningen van de overheid. Maar voor heel wat diensten betaalt de overheid veel te veel, zodat er oneerlijke concurrentie ontstaat. Op de pakjesmarkt biedt Bpost de laagste prijs, maar toch hebben ze het meeste personeel, de zwaarste loonlast en veruit de hoogste winst! Dat kan alleen als je wordt vetgemest door de overheid. Neem die oneerlijke subsidies weg en Bpost wordt structureel verlieslatend. Net als een junkie: die stort ook in zonder z’n dealer.»

HUMO Waarom overlaadt de overheid Bpost met subsidies?

FREILICH «De PS ziet Bpost als een sociale tewerkstellingsplaats om de werkloosheid in Brussel en Wallonië in te perken. Vorige zomer vergaderde de top van Bpost met PS-voorzitter Paul Magnette en PS-minister van Economie Pierre-Yves Dermagne. De toenmalige ceo Dirk Tirez zei dat Bpost 6.500 mensen te veel in dienst had, op een totaal van 25.000. Hij wilde personeel laten afvloeien en het hoge ziekteverzuim bestrijden. Magnette zei non over de hele lijn: ‘We zullen Bpost zoveel opdrachten en subsidies geven dat het rendabel blijft’. Dat was niet naar de zin van Tirez. Een halfjaar later werd hij ontslagen om drogredenen – daar kom ik straks op terug.

»De PS kon Tirez aan de deur zetten omdat de overheid de grootste aandeelhouder is en de raad van bestuur controleert: Audrey Hanard, de voorzitster, is daar door de PS gezet. Net als Magnette wil zij dat Bpost een tewerkstellingsmachine blijft. In Charleroi komt een tweede sorteercentrum om Waalse jobs te creëren. Daardoor zullen dagelijks tal van vrachtwagens heen en weer rijden tussen Antwerpen, Charleroi en Brussel. Is dat efficiënt? Totaal niet, maar het is wel een manier om de mensen bezig te houden. Op kosten van de belastingbetaler, weliswaar.»

HUMO Tijdens de parlementaire hoorzitting van vorige week deed Jos Donvil, de nieuwe ceo van Bpost, uw stelling af als een kwakkel.

FREILICH «Ze zaten gewoon in ons gezicht te liegen! Er bestonden dríé verschillende besparingsplannen, die ook zijn besproken in de raad van bestuur. Ik kan u de documenten tonen.»

HUMO Audrey Hanard beweerde dat haar relatie met de PS niet anders was dan die met andere partijen.

FREILICH «Ook dat is manifest gelogen. Ze gaf toe dat ze drie keer met Magnette heeft gesproken, terwijl ze geen enkele andere partijvoorzitter heeft ontmoet. Het is zonneklaar dat ze voor de PS rijdt.»

HUMO De voorbije weken zat minister van Overheidsbedrijven Petra De Sutter (Groen) in het oog van de storm. Wat is haar rol?

FREILICH «Ze was de handpop van de PS, zonder het zelf te beseffen. De Sutter is een eerbare vrouw, maar door haar gebrek aan ervaring heeft ze zich dingen laten wijsmaken. Zo heeft ze het bedrag verhoogd dat Bpost krijgt voor de postbedeling en de uitbating van de postkantoren, van 100 naar 125 miljoen euro. De opdracht was nochtans bijna identiek dezelfde als in het vorige contract. Opnieuw: zo creëer je oneerlijke concurrentie.»

HUMO Moeten we dan medelijden hebben met de concurrenten van Bpost? Bedrijven als PostNL en Amazon staan bekend als moderne slavendrijvers.

FREILICH «Klopt. Zij werken met onderaannemers en zelfstandige chauffeurs die de pakjes afleveren. PostNL mag hun niet vragen of ze zijn ingeschreven, noch of ze hier legaal verblijven. Dat zijn cowboypraktijken, maar anders gaan ze failliet. Bpost kan de prijs per pakje heel laag zetten dankzij de buitensporige overheidssteun: ze krijgen 125 miljoen euro per jaar om de post te bedelen. Maar 30 procent van de pakjes die de postbode in je brievenbus stopt, weegt minder dan twee kilogram. Als Amazon, PostNL, GLS of DPD zo’n licht pakje leveren, ontvangen zij daar géén subsidies voor. Dat is een ongezond systeem.»

HUMO Maar wat zou u doen tegen de slavenhandel bij de pakjesbedrijven?

FREILICH «Je moet die bedrijven hoofdelijk aansprakelijk stellen voor wat bij hun onderaannemers gebeurt, net als in de bouw-, de schoonmaak- en de bewakingssector. Als de onderaannemer sjoemelt, moet de hoofdaannemer de boete betalen. Op onze bouwwerven wemelt het van de Polen en de Roemenen die vroeger niet werden ingeschreven. Sinds ze hoofdelijk aansprakelijk zijn, eisen de bouwbedrijven dat alles netjes verloopt en draagt elke bouwvakker een badge met zijn foto, naam en QR-code erop. De pakjessector wil dat systeem overnemen. Ik heb een voorstel ingediend in het parlement, maar Petra De Sutter wijst het af. Alleen maar omdat het van de oppositie komt.»

DE PS-MACHINE

HUMO De minister heeft een andere oplossing: ze wil een minimumprijs per pakje opleggen én pakjesbedrijven verplichten om met minstens 80 procent vaste bedienden te werken.

FREILICH «Ik betwijfel of Europa zulke drastische inbreuken op de vrije markt toelaat. Dat voorstel komt ook niet van haar kabinet, zoals De Sutter beweert: het is op maat van Bpost geschreven door McKinsey, het consultancybedrijf waar de PS kind aan huis is én waar Audrey Hanard vandaan komt. McKinsey heeft het begin februari gepresenteerd bij Bpost, met als doel de concurrentie kapot te maken. Een maand later nam De Sutter het voorstel over.

»(Leest de McKinsey-tekst voor) ‘De nieuwe wet kan ertoe leiden dat de totale kosten van de pakjesbedrijven met 10 procent zullen stijgen.’ Dat is een nekschot voor de hele sector. En het wordt nog erger: De Sutter had tot voor kort twee gedetacheerde kabinetsmedewerkers in dienst die door Bpost werden betaald, én die ook hebben meegeschreven aan de nieuwe postwet. Toen de andere pakjesbedrijven hun bedenkingen gingen uiten op het kabinet, kregen ze met die twee te maken. De Sutter heeft hen recent ontslagen, maar zij hebben door hun opdracht wel een schat aan informatie over de concurrentie verzameld. Die kunnen ze bij Bpost goed gebruiken.»

HUMO Toch ontkent De Sutter stellig dat er sprake was van belangenvermenging op haar kabinet.

FREILICH «Er is op dríé fronten belangenvermenging geweest: bij de postwet, bij de verhoging van de dotatie met 25 miljoen euro per jaar én bij het contract voor de krantenbedeling.»

HUMO In dat contract staat dat Bpost elk jaar subsidies krijgt om kranten en tijdschriften te bedelen. De minister ontkende eerst dat de twee Bpost-gedetacheerden daarover hadden onderhandeld.

FREILICH «Het kabinet-Dermagne beslist daarover. Maar Catherine Wijnants, één van de gedetacheerden, was wel degelijk bij die vergaderingen aanwezig, en ze had ook voortdurend contact met de top van Bpost.

»In Nederland zijn de subsidies voor de bedeling vastgelegd op 25 cent per krant, bij ons krijgt Bpost 75 cent. Dat is niet normaal. Uiteindelijk kwam aan het licht dat Bpost inderdaad een te hoge prijs vroeg, nadat het illegale prijsafspraken had gemaakt met de uitgevers. Daarom wilden de liberalen het bedrag voor het nieuwe krantencontract verlagen van 175 miljoen euro naar 110 miljoen. In uitgelekte whatsappberichten beloofde De Sutters kabinetschef aan de top van Bpost dat ‘de minister haar best zou doen’ om een hoger bedrag te bekomen. Uiteindelijk werd het nieuwe contract door de regering afgeklopt op 150 miljoen euro.»

HUMO Heeft minister De Sutter dan gelogen?

FREILICH «De Sutter zegt dat mevrouw Wijnants mee aan tafel zat, ‘maar alleen voor technische ondersteuning, niet om zelf het woord te nemen’. Dat zijn handige trucs om recht te praten wat krom is. Ze heeft wel toegegeven dat het een beginnersfout was om die gedetacheerden aan te trekken. Zo is ze ermee weggekomen.»

HUMO Gedetacheerden die op kabinetten werken, zijn blijkbaar van alle tijden. Ook Jan Jambon had als vicepremier iemand van Bpost in dienst om de overheidsbedrijven op te volgen.

FREILICH «Dat is niet te vergelijken met de belangenvermenging op het kabinet-De Sutter. Jan Jambon was niet verantwoordelijk voor overheidsbedrijven en hij deelde ook geen geld uit aan Bpost.»

HUMO Moet Petra De Sutter ontslag nemen?

FREILICH «Een minister neemt pas ontslag als haar partij beseft dat ze meer schade lijdt door haar te laten zitten. Daar zijn we nog niet. Ik heb de belangenvermenging aangetoond, maar De Sutter ontkent. Ze profileert zich nu als de crisismanager die de kasten opentrekt, maar dat is nonsens. Ze heeft op geen enkel moment het voortouw genomen. Dankzij mijn 15 jaren ervaring als journalist heb ík, na een maandenlang onderzoek, de beerput bij Bpost opengegooid. De Sutter staat nu in de stank. Maar ik heb niét kunnen aantonen dat ze van kwade wil is of iets onwettelijks heeft gedaan, dus zal Groen haar tot de laatste snik verdedigen.

»Met De Sutter en Tinne Van der Straeten heeft Groen nu al twee beschadigde ministers. Nadia Naji (co-voorzitter van Groen, red.) verspreidt zelfs fake news: ze heeft getweet dat De Sutter de interne audit bij Bpost had bevolen, maar het was Audrey Hanard.»

HUMO De Sutter zei in De Morgen dat ze ‘het veld niet wil overlaten aan de bullebakken’. Voelt u zich aangesproken?

FREILICH «Nee, want op persoonlijk vlak kunnen we het goed met elkaar vinden. We hebben begin juni zelfs een etentje gepland in een koosjer restaurant. De minister zegt dat ze mijn parlementair werk apprecieert: wat ik naar boven spit, helpt haar ook. Helaas is ze niet doortastend genoeg, de Waalse socialisten rammelen met haar voeten. Neem nu die interne audit bij Bpost: de PS blijft weigeren het parlement inzage te verlenen.»

HUMO Is het niet opmerkelijk dat Hanard die audit zélf heeft gevraagd?

FREILICH «Dat bewijst vooral hoe doortrapt de PS-machine is. Hanard rook haar kans om in één klap van twee problemen verlost te raken: ze zat met een lastige ceo – Dirk Tirez – en met de illegale prijsafspraken over de krantenbedeling. Ik vermoed dat ze daarom een audit heeft besteld die Tirez als schuldige zou aanwijzen. Maar het krantencontract was de verantwoordelijkheid van Sophie De Schrevel, de directeur regelgeving, die in contact stond met het kabinet-Dermagne. Zij werd vrijgepleit, Audrey Hanard ook. Dirk Tirez werd ontslagen.

»In de media zijn sms’jes verschenen die aantonen dat Hanard zich heeft gemoeid, maar daarvan is in de audit geen spoor terug te vinden. Dat hoeft ook niet te verbazen, als je ziet welke advocatenkantoren ’m hebben uitgevoerd: de schoonbroer van Sophie De Schrevel werkt voor Jones Day, en Eubelius wordt geleid door Jeroen Delvoie, de echtgenoot van Bpost-directeur Valérie Van den panhuyzen.»

HUMO In Terzake zei Hanard dat ze in het kleine België geen enkel advocatenkantoor kon vinden dat geen banden had met Tirez of ‘andere figuren die nu buiten schot blijven’.

FREILICH «Dat is een absurd argument. De twee advocatenkantoren die zij aanstelde, hadden zélf meegewerkt aan het krantencontract. Zij hadden er baat bij dat hun audit niks belastends zou vinden voor Hanard en De Schrevel. Dat zijn strafbare feiten. Daarom heb ik aangifte gedaan bij het parket.»

PRIVATE POST

HUMO De regering heeft een externe audit bevolen. Hebt u daar meer vertrouwen in?

FREILICH «Nee, want die audit zal enkel onderzoeken hoeveel geld Bpost de voorbije jaren te veel heeft gekregen. Over de ongeoorloofde praktijken rond het krantencontract wordt met geen woord gerept, en toch laten de andere partijen en de media zich sussen. Dat vind ik heel frustrerend.

»Vooruit en Open VLD waren in het parlement erg streng voor Hanard, maar toch steunden ze mijn eis om haar opzij te schuiven niet. Blijkbaar vinden ze dit dossier geen regeringscrisis waard. De conclusie is dat de PS heeft gewonnen. Zij blijven de baas bij Bpost. Er zal helemaal niks veranderen: de nieuwe ceo zal niet mogen saneren en van een privatisering is al helemaal geen sprake.»

HUMO Is dat dan de beste oplossing?

FREILICH «Natuurlijk! Het kan niet dat de overheid de grootste aandeelhouder én tegelijkertijd ook de belangrijkste klant is van een beursgenoteerd bedrijf in een sector die ze moet controleren.»

HUMO Scheuren we onze broek niet aan een privatisering? In vergelijking met 2018 is Bpost nu 4,5 miljard euro minder waard op de beurs.

FREILICH «We moeten Bpost niet verkopen nu het op de grond ligt. Het bedrijf moet weer gezond worden en dan op een goed moment verkocht worden.»

HUMO Maar de privé-overnemer zal wellicht kantoren sluiten en personeel ontslaan.

FREILICH «De overheid kan perfect met een overnemer afspreken om in elk dorp een postkantoor open te houden. Maar dat netwerk kan wel veel efficiënter. In Nederland werkt men met postpunten in winkels en supermarkten. Helaas wil de regering daar niets van weten.»

HUMO Als het van de N-VA afhangt, worden de subsidies voor het krantencontract geschrapt. Is het niet belangrijk voor onze democratie dat abonnees op het platteland hun papieren krant in de bus krijgen?

FREILICH «De overheid moet zuiniger omgaan met de schaarse middelen. Sinds 2016 betaalt elke Belg 16 euro per jaar aan Bpost om papieren kranten te verdelen, in Frankrijk is dat 13 cent. Dit is zogezegd de groenste regering ooit, maar als je de CO2-uitstoot wilt verlagen, geef je beter subsidies voor online-abonnementen.»

HUMO Op het platteland worden ook massaal geldautomaten weggehaald, tot ongenoegen van de bewoners.

FREILICH «Onze oplossing is om geldautomaten toe te laten in winkels en supermarkten. In de rest van de wereld is dat doodnormaal, hier ligt de lobby van de geldtransporteurs dwars. Die werd jarenlang geleid door figuren als Jean-Paul Van Avermaet en Danny Vandormael, de ceo’s van de grootste Belgische bewakingsfirma’s, die zijn veroordeeld voor kartelvorming en illegale prijsafspraken. Wie zegt dat die alleen zijn gemaakt voor de bewaking van gebouwen, en niet voor de geldtransporten? Ook die zijn in België veel duurder dan elders in Europa.»

HUMO Waarom willen de bewakingsfirma’s geen geldautomaten in supermarkten?

FREILICH «Als supermarkten het geld uit hun kassa’s ’s avonds in de bankautomaten mogen steken, zullen minder geldtransporten nodig zijn. Dat raakt de beveiligingsfirma’s in hun portefeuille, dus beweren ze dat supermarkten op die manier het risico lopen overvallen te worden. Maar waarom zou dat in België zo zijn, en in andere landen niet? Volgens de wet mag je je geld hier zelfs geen vijf meter binnen de eigen muren verplaatsen: daar heb je iemand met een licentie en een wapen voor nodig. Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) weigert die wet te veranderen. Het is overduidelijk dat zij wordt beïnvloed door de lobby, maar ondertussen klaagt CD&V-voorzitter Sammy Mahdi onophoudelijk over verdwijnende geldautomaten en de teloorgang van het platteland. Híj heeft de minister die het kan oplossen! Ik heb hem daarover een bericht gestuurd. Nooit antwoord gekregen.»

GROTE BROER BART

HUMO U zit nu vier jaar in het parlement. Wat valt u op in de politiek?

FREILICH «De incompetentie van sommige ministers. Je zou toch denken dat die mensen bekwaam zijn, als ze het zo ver schoppen? Maar als je sommigen aan het werk ziet, zoals Mathieu Michel (MR-staatssecretaris voor Digitalisering, red.), begrijp je dat niet alle ministers worden gekozen op basis van hun kwaliteiten (lacht). Te veel mensen worden op posten gezet waar ze niks van kennen. Als beginnend parlementslid moest ik Financiën opvolgen, maar dat heb ik geweigerd, omdat ik daar weinig affiniteit mee had. Daarna ben ik op Economie en Digitalisering beland, wat beter aansluit bij mijn opleiding marketing en technologie.»

HUMO Waarom hebt u voor de N-VA gekozen?

FREILICH «De andere centrumpartijen trokken ook aan mijn mouw, maar het N-VA-programma ligt mij het best. Solidariteit in ruil voor verantwoordelijkheid. Mijn persoonlijke vrienden zaten ook bij de N-VA: André Gantman, Ludo van Campenhout, Annick De Ridder en Bart De Wever zelf. Al was mijn eerste contact met hem meteen een flinke botsing.»

HUMO Ging dat over de excuses die toenmalig Antwerps burgemeester Patrick Janssens in 2007 aanbood aan de joodse gemeenschap, voor de rol die het stadsbestuur had gespeeld bij de jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog?

FREILICH «Bart noemde die excuses gratuit. Dat vond ik een belediging voor de slachtoffers en voor de hele joodse gemeenschap.»

HUMO ‘Ik zou me zorgen maken om de Antwerpse joden als de geschiedenis zich zou herhalen met De Wever als burgemeester,’ zei u.

FREILICH «Ik communiceer nogal direct (lacht). Bart was daarvan geschrokken. Hij nam een paar dagen vrij om gesprekken te voeren met de joodse gemeenschap, die hij toen eigenlijk nog niet kende. Dat vond ik knap. De meeste politici die een fout maken, durven dat niet toe te geven.»

HUMO In één van mijn eerste interviews met hem, in 2004, noemde hij de joodse gemeenschap gesloten, ‘met strekkingen die dringend de verlichting moeten omarmen’. Hij zei ook dat Israël in de Palestijnse gebieden ‘technieken gebruikt die aan de Holocaust doen denken’. Later werd de N-VA pro-Israël en behandelde ze de joodse gemeenschap poeslief. Was dat het opportunisme van een kandidaat-burgemeester die besefte dat hij de joodse stemmen goed kon gebruiken?

FREILICH «Nee, dat was voortschrijdend inzicht. Door de joodse gemeenschap te leren kennen, begreep hij de gevoeligheden beter. Hij zei over Palestina dat de N-VA elk volk steunt dat zelfbeschikking opeist. Maar: ‘Als ze systematisch bommen en raketten gooien, stopt het debat.’

»Na onze eerste ontmoeting interviewde ik Bart elk jaar voor Joods Actueel. Toen hij burgemeester werd, nodigde hij me uit om te komen spreken op een 11 juli-viering. Daar heb ik hem een mezoeza overhandigd, een tekstkokertje dat joodse mensen op hun deurpost plaatsen om hun huis te beschermen. ‘Zorg dat de joodse gemeenschap zich hier altijd thuis voelt,’ zei ik. Hij was oprecht geëmotioneerd, en hij heeft die mezoeza een prominente plek in zijn kabinet gegeven. Hoewel hij de drukst bezette politicus van het land was, antwoordde hij altijd als ik hem een bericht stuurde. En nu ik parlementslid ben, waakt hij over mij als een grote broer.»

HUMO Net als De Wever bent u bijgedraaid. Als gezicht van de joodse gemeenschap noemde u het verbod op onverdoofd slachten een vorm van antisemitisme. Als N-VA’er zei u dat het een zaak van dierenwelzijn is, niet van jodenhaat.

FREILICH «Ik vind dat verbod nog altijd niet eerlijk tegenover de joden. Ze laten slachten over aan de experts, die met een vlijmscherp mes in één beweging de luchtpijp en de halsslagader oversnijden. Dat klinkt hard, maar het gaat zo snel dat het dier geen pijn voelt.»

HUMO Helemaal geen?

FREILICH «Dat is de theorie, ja. In de moslimgemeenschap gaat het er ruwer toe: iedereen mag slachten, er worden gekartelde messen gebruikt. Ik heb mijn moslimvrienden al vaak gezegd dat ze het beter op de joodse manier zouden doen. Dan was dat verbod er misschien niet gekomen. Maar als democraat leg ik me erbij neer. Bart zei me dat zelfs hij het niet altijd volledig eens is met wat onze partij beslist. Als je dat niet kunt aanvaarden, moet je niet in de politiek gaan.»

HUMO Wat vindt u van ‘Shalom allemaal!’, het Play4-programma over de orthodoxe joden in Antwerpen?

FREILICH «Ik ben blij met de aandacht, want er bestaan nog altijd veel vooroordelen. Het is alleen jammer dat het programma focust op een minderheid. De chassidische joden lopen het meest in de kijker, maar zij vormen slechts een derde van de joodse gemeenschap in Antwerpen. We dragen niet allemaal pijpenkrullen en zwarte hoeden, hè. »

HUMO De orthodoxe joden moeten zich aan 613 religieuze wetten houden. Vooral op de rustdag, of sabbat, is dat niet makkelijk: ze mogen niet koken, bellen of fietsen. Volgt u die regels zelf ook?

FREILICH «Ik kan iedereen een rustdag aanraden waarop je tijd maakt voor je gezin en zonder smartphone aan tafel zit. Het belangrijkste voor mij is: respect hebben voor anderen en iets zinvols bijdragen aan de samenleving . Díé waarden moet de joodse gemeenschap uitdragen.»

HUMO Waarom is de orthodoxe gemeenschap zo gesloten?

FREILICH «Omdat onze samenleving zo ruw is, en hypergeseksualiseerd. Het bloot spat je overal in het gezicht. Daar hebben zij geen boodschap aan.»

HUMO Mag u met een niet-joodse vrouw trouwen?

FREILICH «Schrijft niet elk geloof voor dat je binnen de gemeenschap moet huwen? Maar het is niet erg als je die regel niet nakomt. Wij huldigen het principe ‘leven en laten leven’ veel meer dan mensen denken. Anderen bekeren is trouwens een voorschrift van het christendom en de islam, niet van het jodendom.»

HUMO Was het voor u een optie om met een niet-joodse te trouwen?

FREILICH «Nee, mijn vrouw is joods en we zijn allebei praktiserend joods opgevoed. We willen onze culturele en religieuze tradities aan onze kinderen doorgeven, zodat zij zich ook identificeren als trotse joden. In onze gemeenschap hebben we het gevoel dat we door kinderen te krijgen het falen van Hitler onderstrepen.»

‘JOODS WÁT?’

HUMO U bent de zoon van een Britse vader en een Belgische moeder: Terry Davids, de uitgever van Joods Actueel. Welke waarden hebben zij u meegegeven?

FREILICH «Dat je je van kleins af moet ontwikkelen, en je best moet doen voor jezelf en anderen. Het joodse volk is het meest geletterde ter wereld: wij worden ‘het volk van het boek’ genoemd. Een derde van de Nobelprijzen gaat naar joden, terwijl we maar 1 procent van de wereldbevolking uitmaken. Mijn jongste zoon is 5 jaar: hij leert nu Nederlands op school, maar hij leest al twee jaar Hebreeuws! Ik bedoel niet dat joodse mensen beter of slimmer zijn, we leggen gewoon de klemtoon op persoonlijke ontwikkeling.»

HUMO Werkt uw vrouw?

FREILICH «Nee, want we hebben vier kinderen. Eerst was ze leerkracht, en vóór ik in de politiek stapte, wilde ze opnieuw aan de slag als fitnesscoach. Maar toen bleek dat ik als parlementslid nóg minder thuis zou zijn, heeft ze haar carrière op een lager pitje gezet.

»Voor veel moeders is het een grote meerwaarde om kinderen te krijgen en die te helpen uitgroeien tot goede, productieve burgers. Vooruit-voorzitter Conner Rousseau wil alle huismoeders aan het werk zetten, maar als mama’s ervoor kiezen het huishouden te doen en hun kinderen zelf op te voeden, is dat hún keuze. Daar mag je niet aan raken.»

HUMO Als hoofdredacteur van Joods Actueel verdedigde u de joodse gemeenschap door dik en dun, maar door de buitenwereld werd u gezien als een man met lange tenen die om de haverklap excuses eiste.

FREILICH (glimlacht) «Ik kan u nu wel verklappen dat daar een uitgekiende marketingstrategie achter zat. Joods Actueel was een klein blad dat door mijn grootvader, Louis Davids, was opgestart. Als mijn moeder advertenties ging verkopen, wilde ik niet dat de mensen zouden zeggen: ‘Joods wát?’ Door me in de media te profileren heb ik de naambekendheid vergroot.»

HUMO Op het N-VA-congres werd een voorstel gestemd om aanzetten tot haat uit de strafwet te schrappen. Steunt u dat?

FREILICH «Ja. Haat is niet strafbaar, aanzetten tot haat wel. Dat klopt toch niet?»

HUMO ‘Ze zouden de Holocaust nog eens moeten overdoen met alle migranten.’ Als iemand zoiets zegt, hoeft dat voor u niet strafbaar te zijn?

FREILICH «Wie dat zegt, is een dommerik, maar zelfs een verachtelijke mening moet je kunnen uiten. Alleen aanzetten tot geweld mag niet. En uit respect voor de slachtoffers mag je de Holocaust niet ontkennen. Op ons congres hebben sommigen voorgesteld om die uitzondering uit de wet te schrappen. Dat is de enige keer dat ik ben tussengekomen. Wat een desastreus signaal zou je daarmee geven aan de buitenwereld? Bart De Wever was het daar trouwens mee eens.»

HUMO Hoe bang bent u dat de geschiedenis zich zal herhalen in Europa?

FREILICH «Ik acht het erg onwaarschijnlijk dat mensen hier opnieuw een gele ster zullen moeten dragen, of gedeporteerd zullen worden. Mijn grootste zorg is dat nucleaire staten zoals Rusland of China domme dingen zullen doen.»

HUMO Wat vindt u van het extreem-rechtse regime in Israël?

FREILICH «Daar antwoord ik niet op, sorry. Waarom moeten joden daar per se hun mening over uiten? Ze hebben niet automatisch de Israëlische nationaliteit. Mijn geloof is joods, mijn nationaliteit is Vlaams. Ik heb in Jeruzalem gestudeerd en ik steun het bestaansrecht van de Joodse staat, maar ik betaal mijn belastingen hier. U bent christelijk opgevoed, maar daarom hebt u nog geen paspoort van het Vaticaan.»

HUMO Nee, maar ik heb wel een mening over het Vaticaan.

FREILICH «Ik ook over Israël, maar ik deel die niet. Als ginds iets ergs gebeurt, leidt dat soms tot kleine aanslagen tegen de joodse gemeenschap, ook al hebben de mensen hier niks te maken met wat drieduizend kilometer verderop gebeurt. Dat jullie me zulke vragen blijven stellen, draagt daartoe bij. Ik doe daar niet meer aan mee.»