Quentin Tarantino: ‘Het vaderschap heeft een softie van me gemaakt: ik zit soms echt tranen met tuiten te huilen’

Nog één film wil Quentin Tarantino (60) maken, en daarna houdt hij het voor bekeken in Hollywood, of wat er tegen dan nog van overblijft – ‘Ik zal er als laatste het licht uitdoen.’ Op 25 mei is Tarantino eregast op het Filmfestival van Cannes, zijn fans houden zich verder zoet met ‘Filmspeculatie’, een soort memoires waarin de regisseur de invloeden uit zijn jeugd verkent. ‘Mijn biologische vader had me nooit gevonden als ik mezelf Quentin Jerome had genoemd.’

– Waarom speelt uw moeder Connie McHugh een hoofdrol in ‘Filmspeculatie’, uw boek over de cinema van uw jeugdjaren en de jaren 70?

QUENTIN TARANTINO «We hadden onze ups en downs, maar het schrijven van dit boek heeft me geholpen om één en ander beter te begrijpen. Mijn moeder is begonnen als verpleegster en was op het einde van haar carrière vicevoorzitter van een groot bedrijf. Ik ben heel trots op haar, en ik ben haar altijd dankbaar geweest, alleen al voor al die films voor volwassenen waar ze me als klein kind naar liet kijken.»

– Ze heeft u genoemd naar haar lievelingspersonage in de westernserie ‘Gunsmoke’: Quint, gespeeld door Burt Reynolds.

TARANTINO «Ze was nog zeer jong toen ik geboren werd. Ze heeft me altijd verteld dat ze 16 was toen ze zwanger raakte, maar ik vermoed dat ze zelfs nog jonger was.»

– Een paar maanden vóór u geboren werd, is ze getrouwd met uw verwekker, Tony Tarantino.

TARANTINO «Ze is vooral met hem getrouwd omdat ze de geestelijke en materiële armoede thuis wilde ontvluchten. Daarna merkte ze dat ze van de regen in de drop was beland, en is ze nog tijdens de zwangerschap van hem gescheiden.»

– Wel een moedige beslissing voor zo’n jong meisje.

TARANTINO «Dat is onvoorstelbaar, ja. Ze had al vroeg voor zichzelf uitgemaakt dat ze geen slachtoffer van de omstandigheden wilde zijn. Ze dacht: oké, ik ben jong en zwanger, ik maak er gewoon het beste van.

»Ze heeft me bij mijn grootmoeder in Tennessee ondergebracht, en daar ben ik twee jaar gebleven, terwijl ze in Los Angeles een opleiding tot verpleegster volgde. In L.A. heeft ze een heel toffe kerel leren kennen, Curtis Zastoupil. Toen ze afgestudeerd was en ze in het huwelijksbootje waren gestapt, zijn ze naar Tennessee gevlogen, ze hebben me opgehaald en zijn teruggekeerd naar Los Angeles.»

– Ze waren allebei nog zeer jong, en als ze naar de bioscoop gingen, mocht u mee. Blijkbaar waren ze daar vaste klanten?

TARANTINO «Inderdaad, ik was toen 3 of 4 jaar oud. Curt heeft me toen geadopteerd en werd officieel mijn vader. Ik heet eigenlijk Quentin Zastoupil, zo staat het op mijn paspoort. Curt was een fantastische man, hij heeft erg goed zorg voor me gedragen.»

– U hebt eens in een podcast verteld dat u achteraf bekeken liever een andere artiestennaam dan Quentin Tarantino had gekozen.

TARANTINO «Dat klopt.»

– Heeft dat te maken met uw biologische vader, die ook carrière in de filmbusiness wilde maken, maar dan als acteur?

TARANTINO «Ik had mezelf destijds eigenlijk liever opnieuw uitgevonden. Ik dacht dat ik dat had gedaan door me Tarantino te noemen, maar nu is me duidelijk dat ik juist daardoor de deur heb geopend voor een spook uit het verleden. Ik ben er vrij zeker van dat hij me nooit had gevonden als ik me Quentin Jerome had genoemd.»

– Jerome is uw tweede voornaam. Toen u beroemd werd met uw eerste film, ‘Reservoir Dogs’, gaf uw vader een interview aan het magazine Premiere en praatte hij honderduit over zijn zoon, die hij helemaal niet kende.

TARANTINO «Ja, en hij poseerde zelfs in een zwart kostuum met een pistool in de hand, net zoals de personages in ‘Reservoir Dogs’.»

– Wat dacht u toen u dat zag?

TARANTINO «Ik heb het niet zelf gezien, ik weet het alleen van horen zeggen, maar ik wilde dat interview niet lezen en die foto’s niet zien.»

– Klopt het dat hij u daarna heeft aangesproken in een café in Los Angeles?

TARANTINO «Ja, dat was in de tijd dat ik wel vaker in dat café zat. Hij kwam naar mijn tafeltje en vroeg of hij mocht aanschuiven. En ik heb nee gezegd.»

– Omdat hij voordien nooit iets van zich had laten horen en daarna misbruik wilde maken van het feit dat u een bekende regisseur was?

TARANTINO «Die foto en dat interview getuigden al van bijzonder weinig smaak. Daarna begon hij samen met de vader van Al Pacino kortfilms te draaien, die alleen op video te koop waren. Op het hoesje stond dan ‘Tarantino & Pacino’. Daar had ik geen enkel probleem mee.»

– Omdat u begreep dat hij op die manier toch zijn eigen droom in vervulling kon doen gaan, namelijk acteur worden?

TARANTINO «Hij had inderdaad altijd acteur willen worden en hij had gefaald. Toen maakte zijn zoon, die hij nooit heeft leren kennen, het mogelijk voor hem om die droom toch nog werkelijkheid te zien worden.

»Ik probeer er het positieve van in te zien. En ik heb hem nooit verweten dat hij nog vóór mijn geboorte is opgestapt. Waar ik wel een probleem mee heb, is dat hij dertig jaar de tijd heeft gehad om me te vinden en nooit de moeite heeft gedaan. Hij had dertig jaar de tijd om me te vragen of we niet samen eens een koffie konden gaan drinken.»

– Wat hij nooit heeft gedaan.

TARANTINO «Wat hij nooit heeft gedaan, nee.»

KENNIS VAN DE STRAAT

– In ‘Filmspeculatie’ schrijft u over enkele mannen uit uw kinderjaren en uw jeugd die u gevormd hebben, en dan vooral uw stiefvader Curtis Zastoupil, met wie uw moeder enkele jaren getrouwd was.

TARANTINO «Ja hij was een muzikant en speelde in pianobars. Heb je de film ‘The Fabulous Baker Boys’ gezien, met Beau Bridges? Zo iemand was Curt, hij kende de nieuwste hits en speelde ze dan op de piano in zo’n bar. Hij had veel tijd voor mij, vooral in de periode vóór ik naar school ging, heeft hij zich over mij ontfermd.»

– Een andere kennis van uw moeder heeft draaiboeken geschreven die weliswaar nooit verfilmd werden, maar desondanks toch een grote indruk op u gemaakt hebben: het waren de eerste draaiboeken die u ooit hebt gelezen.

TARANTINO «Dat was Floyd, een zeer interessante man, een zwerver eigenlijk. Toen ik 14 of 15 was, moest hij toezicht op mij houden. Mijn moeder was toen vaak op zakenreis en ze wilde dat een volwassene een oogje in het zeil hield. Ik had veel respect voor hem, en ze dacht dat hij wel goed voor mij zou zijn. En waarschijnlijk had ze gelijk. Hij was een wat louche figuur die in duistere zaakjes deed, maar ik mocht hem wel. De man die Samuel L. Jackson in ‘Jackie Brown’ speelt, lijkt enigszins op hem. Hij heeft geen moord begaan zoals het personage in de film, maar hij was uit hetzelfde hout gesneden.»

– In één van Floyds draaiboeken die u als tiener hebt gelezen, duikt de figuur van een zwarte cowboy op.

TARANTINO «Ja, hij heeft een zwarte western geschreven.»

– Was dat uw inspiratiebron voor de cowboy in uw film ‘Django Unchained’, die wraak neemt op de blanke slavenhouders?

TARANTINO «Nee. Pas toen ik over Floyd schreef, viel dat verhaal me weer te binnen.»

– Uw boek ‘Filmspeculatie’ is een kruising van memoires en de zoektocht naar uw culturele invloeden. Heeft het schrijven u geholpen om te begrijpen wie u bent?

TARANTINO «Je doet het belangrijker klinken dan het is, maar het was in ieder geval een zeer interessante ervaring om erover na te denken wat Floyd me allemaal heeft doorgegeven in die fase in mijn leven.»

– Wat heeft hij u zoal bijgebracht?

TARANTINO «Zijn kennis kwam van de straat, hij was iemand die zich overal doorheen sloeg. Floyd is één van de beste personages die ik ooit heb beschreven, ook al heeft hij in tegenstelling tot mijn filmpersonages echt geleefd.»

BIJNA BOND

– Als jongeman hebt u samen met uw vriend Roger Avary in een videotheek in Los Angeles gewerkt. Zijn naam wordt vermeld in het begin van ‘Pulp Fiction’: ‘Stories by Quentin Tarantino & Roger Roberts Avary’. In het boek ‘Sex, Lies & Pulp Fiction’ probeert Peter Biskind uit te zoeken wie het scenario nu eigenlijk heeft geschreven, want in de aftiteling is ‘Written & directed by Quentin Tarantino’ te lezen. Volgens Biskind was Avary woedend. Kunt u dat uitklaren?

TARANTINO «Jazeker. Jaren vóór ik aan ‘Reservoir Dogs’ of ‘Pulp Fiction’ begon te werken, had ik het idee voor een soort anthologiefilm, die uit drie verhalen zou bestaan. Ik kende zulke films in het horrorgenre, maar geen enkele krimi, hoewel je toch ettelijke magazines met korte krimiverhalen hebt.»

– Pulp fiction, zoals dat heet.

TARANTINO «Precies. Ik vond het wel een cool idee: we zouden drie kortfilms draaien, ik had een idee voor twee verhalen en ik heb Roger om een derde gevraagd. Eén van mijn ideeën was het scenario voor ‘Reservoir Dogs’, het andere ging over Vincent en Mia…»

– …die later door John Travolta en Uma Thurman gespeeld zouden worden…

TARANTINO «…en Roger had het idee voor het boksersverhaal, waarmee ‘Pulp Fiction’ begint. Van dat anthologieproject is uiteindelijk niets in huis gekomen. Roger heeft toen een draaiboek gemaakt van zijn boksersverhaal, en ik kon een deal sluiten voor mijn idee voor ‘Reservoir Dogs’ en heb daar dan een aparte film van gemaakt.

»Na ‘Reservoir Dogs’ dacht ik weer na over mogelijke scenario’s en schoot me zijn verhaal te binnen, maar ineens bedacht ik: wat als het geen drie aparte vertellingen zouden zijn, maar ze alle drie bij elkaar horen, met gemeenschappelijke personages? Dat de hoofdpersonages van het ene deel dus een bijrol in een ander deel kregen? Ik was erg enthousiast en wist: dat wordt mijn volgende film. Ik ben naar Amsterdam gereisd en heb daar in mijn eentje in amper enkele weken het draaiboek voor geschreven. Maar ik heb ook gebruikgemaakt van Rogers draaiboek, of toch van de eerste helft ervan. Dat verhaal in ‘Pulp Fiction’ is dus onweerlegbaar van hem.»

– In zijn boek beschrijft Biskind een hevige ruzie tussen u en Roger Avary. Heeft die dan nooit plaatsgevonden?

TARANTINO «Roger en ik hadden ruzie over alles en nog wat, maar niet over ‘Pulp Fiction’. Hij heeft er zelfs een Oscar voor gekregen en was er erg gelukkig mee, ook omdat hij daarna zelf films kon regisseren. Roger is mijn beste vriend.»

– Toen jullie samen in die videotheek werkten, hadden jullie dezelfde droom: jullie wilden het ooit waarmaken in Hollywood. Was er een specifiek moment waarop u besefte: het is me gelukt?

TARANTINO «Natuurlijk. Zodra ik wist dat ik mijn eerste film kon draaien.»

– Dat was ‘Reservoir Dogs’, die in 1992 in de zalen kwam. Wat voelde u toen?

TARANTINO «We stonden op het punt een deal te sluiten met de videoafdeling van een groot productiebedrijf in Hollywood, maar er was nog niets getekend. We bleven hopen dat we de film niet alleen op video, maar ook in de cinema zouden kunnen uitbrengen. Eén van de bazen van het productiehuis, Richard Gladstein, had het draaiboek voor ‘Reservoir Dogs’ gelezen, hij vond het fantastisch en wilde de film absoluut maken. Maar er was een probleem: ik had voor één van de hoofdrollen wel de toezegging van Harvey Keitel, die me steunde zoveel hij kon, maar dat was niet voldoende. Ze zeiden: ‘We geven je 2 miljoen om je film te maken, maar je moet nog iemand anders vinden.’»

– Nog een filmster, naast Harvey Keitel?

TARANTINO «Ja. We hebben het toen aan Christopher Walken gevraagd, aan Dennis Hopper en James Woods, maar geen van hen hapte toe. Toen zei Richard me: ‘Blijf zoeken, en als je niemand vindt, maken we de film hoe dan ook, maar dan voor 1,3 miljoen dollar.’ Hij zei het alsof het niets bijzonders was. Ik moest op mijn tanden bijten, want ik wilde niet tonen hoe opgewonden ik was. Ik nam afscheid, ging kalm naar buiten en stapte naar mijn auto op het parkeerterrein. En toen ik achter het stuur zat, kon ik alleen nog maar denken: we hebben een deal! We kunnen onze film draaien!»

– Klopt het dat u ook met het idee hebt gespeeld om het James Bond-verhaal ‘Casino Royale’ te verfilmen, lang vóór de remake met Daniel Craig in de hoofdrol?

TARANTINO «Ja, ik had het boek gelezen en vond het best goed. Daarin wordt eigenlijk verteld waar James Bond vandaan komt. Als ik dat voor elkaar had gekregen, zou het mijn project na ‘Pulp Fiction’ geworden zijn. De producenten van de Bond-franchise hadden op dat moment de rechten voor dat boek nog niet in hun bezit, daar is decennia om gevochten. Het was dus denkbaar geweest dat ik het had verfilmd.»

– Wie zou uw James Bond geworden zijn?

TARANTINO «Geen idee, dat stadium heb ik nooit bereikt. Maar ik zou er zeker in geslaagd zijn een heleboel mensen zover te krijgen om mee te doen.»

NERD OF GENIE

– Een paar jaar geleden heb ik Christoph Waltz geïnterviewd, die aan u zijn internationale doorbraak heeft te danken door zijn rol in ‘Inglourious Basterds’. Hij zei dat hij in Cannes onderweg naar de wereldpremière met één van de producenten in de auto zat en zij hem op het hart drukte dat hij van de laatste minuten van zijn leven als nobele onbekende moest genieten.

TARANTINO «Dat klinkt als iets wat ik gezegd zou kunnen hebben. En het lag ook voor de hand dat Christoph beroemd zou worden: hij domineert die film. Na de vertoning zijn enkele Duitse regisseurs naar me toe gekomen en ze zeiden me: ‘We wisten allemaal hoe goed Christoph is, maar hij droeg dat etiket van tv-acteur. Hij had iemand zonder vooroordelen zoals jij nodig. Jij was wakker en wij hebben zitten te slapen.’»

– Wat betekent het voor u om beroemd te zijn?

TARANTINO «Dat wil vooral zeggen dat de mensen niet alleen mijn werk kunnen smaken, maar dat ze ook de link met mijn gezicht en mijn naam leggen. Ze gaan misschien gewoon naar een film kijken, alleen maar omdat ik die heb gemaakt. Omdat ze me mogen.»

– Dat is toch een ongelofelijk succes voor iemand die als filmnerd in een videotheek heeft gewerkt?

TARANTINO «Momentje, ik ben nooit een nerd geweest!»

– Ik bedoelde het als een compliment.

TARANTINO «Laten we het dan op een filmgenie houden. Of toch minstens een filmexpert.»

– Hebt u zelf ooit gedacht dat u zo beroemd kon worden?

TARANTINO «Hoe onwaarschijnlijk het destijds ook leek, het antwoordt luidt: ja. Ik was er al heel vroeg van overtuigd dat ik in staat was om een film zoals ‘Blood Simple’ van de broers Coen te maken. Ik dacht: als ik een kruising tussen een genrefilm en een arthousefilm kan draaien, en als die in de cinema raakt en in New York en Los Angeles te zien is, dan krijg ik misschien de critici aan mijn kant. Dan heb ik iets wat op een carrière lijkt en mag ik misschien een tweede film maken. Maar dat was natuurlijk zuiver theoretisch, want in de praktijk had ik gewoon een baantje in een videotheek.»

– Wat was voor u de beslissende volgende stap?

TARANTINO «Ik leerde in Hollywood een groep jonge regisseurs kennen die horrorfilms maakten, kleine producties die alleen op video uitkwamen, maar zij maakten tenminste films! Ik trok graag met hen op, en omdat ik zoveel tijd met hen doorbracht, had ik op een bepaald moment door: wat zij doen, kan ik ook. Ik begon draaiboeken te schrijven en verdiende er geld mee – dat was de beslissende stap voor mij, de sprong over de canyon.»

KLAAR MET FILM

– Kort voor de pandemie losbrak, is uw leven ingrijpend veranderd: u bent vader geworden. U woont tegenwoordig vooral in Tel Aviv, samen met uw Israëlische vrouw en jullie kinderen, nee?

TARANTINO «Inderdaad. Ik moet nog vaak in Los Angeles zijn voor mijn werk, maar dan reist het hele gezin mee.»

– Heeft het vaderschap uw kijk op de wereld veranderd?

TARANTINO «Het heeft in ieder geval een softie van me gemaakt. Als ik vandaag een film zie en er gebeurt iets pakkends tussen de ouders en de kinderen, dan huil ik tranen met tuiten. Mijn zoon is 3 en mijn dochtertje nog maar een paar maanden oud, zie je. Maar het gebeurt even vaak dat ik hysterisch begin te lachen als ik zie wat mijn zoon allemaal uithaalt – of ik huil gewoon van geluk.»

– Wordt u in Tel Aviv vaak aangesproken?

TARANTINO «Ja, iedereen kent me daar. In ‘Eretz Nehederet’, de Israëlische versie van ‘Saturday Night Live’, parodiëren ze me ook graag.»

– In het begin van uw carrière liet u zich in interviews geregeld ontvallen dat u niet langer dan veertig jaar films wilde maken. Daarna zei u dat u niet meer dan tien stuks wilde draaien.

TARANTINO «Ja, dus nog vier of vijf jaar en het is zover.»

– U hebt al vaker gezegd dat veel regisseurs die u bewondert, op latere leeftijd slechtere films gemaakt hebben en dat u zich dat wilt besparen.

TARANTINO «Ik zeg dat dikwijls, ja. Maar eigenlijk is dat niet meer dan een uitvlucht. De echte reden is veel eenvoudiger: ik ben er klaar mee.»

– Hoe bedoelt u dat?

TARANTINO «Ik heb mijn leven aan de cinema gewijd. Niets was belangrijker, al de rest kwam op de tweede plaats. En vroeg of laat heb je alle bergen beklommen en bedwongen.»

– Maar één film wilt u zeker nog draaien. Daarvan is voorlopig alleen de werktitel bekend: ‘The Movie Critic’.

TARANTINO «Ja, dat wordt mijn laatste langspeelfilm. Ik ben momenteel het draaiboek aan het schrijven. Nu moet ik wel opmerken dat, als ik het over mijn laatste bioscoopfilm heb, ik überhaupt geen flauw idee heb wat het tegenwoordig nog voorstelt om in de cinema te debuteren.»

– U bedoelt dat het landschap grondig is veranderd door de streamingdiensten, die de business domineren?

TARANTINO «Ja, het is intriest. Hollywood zoals ik het heb gekend, bestaat niet meer. Zal de manier waarop je cinema ervaart, de cinema waarmee ik ben opgegroeid, er over vijf of zes jaar nog zijn? We zullen zien. Ik heb Hollywood in ieder geval niet de rug toegekeerd, Hollywood heeft mij in de steek gelaten. Ik zal er als laatste het licht uitdoen.»

– En hoe gaat het met uzelf?

TARANTINO «Met mij gaat het prima. Ik zal het ongetwijfeld een paar jaar langer uitzingen dan Hollywood.»

– U hebt de voorbije jaren niet alleen oude filmrollen en duizenden videocassettes verzameld, u bent ook eigenaar van twee bioscopen geworden.

TARANTINO «Als alle andere de deuren sluiten, heb ik tenminste die twee gered.»

– Als er ooit een film over uw leven gemaakt zou worden, wie zou dan in uw huid moeten kruipen?

TARANTINO «Ik hoop dat dat pas lang na mijn dood zal gebeuren. Maar eigenlijk wil ik helemaal niet dat er een film over mijn leven wordt gedraaid. Wie zou dat wel willen?»

– Als u met uw ervaring als 60-jarige uw 20-jarige ik een goede raad zou willen geven, welke zou dat dan zijn?

TARANTINO «Ik weet niet of het iets wereldschokkends zou zijn. Ik heb bijna alles kunnen doen wat ik van plan was, ik heb ook grotendeels mijn koers kunnen aanhouden. Maar het is eigenlijk niet te geloven: wie had destijds durven te denken dat ik drie decennia lang films zou mogen maken? En dat enkele daarvan zo populair zouden worden? Dat ik zo lang op dit niveau zou mogen meespelen? Waarom is het uitgerekend mij te beurt gevallen? Ik weet het niet. Mijn films hebben het publiek ook in twee kampen verdeeld.»

– Door al die gewelddadige scènes, bijvoorbeeld.

TARANTINO «Ja. Gelukkig waren er altijd genoeg mensen die graag zagen wat ik maakte, en daarom durfde ik ermee door te gaan. Maar wat ik wilde zeggen: ik zou mezelf helemaal geen raad geven als het over mijn carrière zou gaan. Wat had er ook beter moeten zijn?»

– En wat uw privéleven betreft?

TARANTINO «Ik ben blij dat ik niet vroeger ben getrouwd en ook niet vroeger vader ben geworden. Ik heb op de juiste vrouw en op het juiste moment gewacht. Dus ook daarover heb ik geen goede raad in petto. Maar als ik de jonge Quentin in de videotheek vandaag iets zou willen zeggen, dan dit: geniet ervan dat je nog onbekend bent, en wees niet bang: je krijgt het wel voor elkaar! En geniet vooral van je jaren als twintiger.»

© Die Zeit

Quentin Tarantino is op donderdag 25 mei eregast op het Filmfestival van Cannes.