25 jaar geleden sprak Humo met Freddy Horion: ‘Steeds vaker denk ik: zou ik mij niet ophangen, dan ben ik ervan af’

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) zegt vandaag in een arrest dat seriemoordenaar Freddy Horion, die al 44 jaar in de cel zit, perspectief mist op vrijlating. Concreet gaat het om een schending van Artikel 3, dat een verbod oplegt op onmenselijke of vernederende behandeling. In 1998 sprak Freddy Horion met Humo: ‘Het is een echte psychische foltering. Je leeft in onzekerheid, je krijgt stress, je wordt depressief, sommigen beginnen te flippen of plegen zelfmoord. In Nederland geeft men de gedetineerden een vaste datum zodat ze iets hebben om naar uit te kijken en ze hun vrijlating kunnen voorbereiden, maar wij worden volledig in het ongewisse gelaten. Dat is toch niet menselijk!’. Lees hier het volledige interview:

Freddy Horion werd in 1982 door het West-Vlaamse Hof van Assisen tot de doodstraf veroordeeld. De feiten waren niet mals: op 9 februari 1979 had hij in Gent een winkelierster van kant gemaakt, en op 23 juni 1979 moordde hij in Sint-Amandsberg, samen met zijn compaan Roland Feneulle, een heel gezin uit. Met Horion had het kwaad een gezicht gekregen: sluik, voorovergekamd haar, bakkebaarden, een zware snor en een donkere bril. Zo horen boeven eruit te zien.

Twintig jaar later zit Horion nog altijd achter de tralies. Hij komt al een poosje in aanmerking voor vervroegde, voorwaardelijke invrijheidsstelling, maar wie durft in het post-Dutroux-tijdperk zijn handtekening onder dit dossier te plaatsen? Horion zelf beweert alvast dat hij een beter mens geworden is, en hij wil alles doen om zijn superieuren te behagen. In een brief aan de inspecteur-generaal van het gevangeniswezen schrijft hij: ‘Ik heb vernomen dat u met een ernstig overbevolkingsprobleem kampt. Wel, ik bied u spontaan mijn hulp aan: ik ben bereid de gevangenis te verlaten.’

HUMO Denkt u nog wel eens terug aan wat er in 1979 is gebeurd?

FREDDY HORION «U kan de vraag beter omdraaien: er is bijna geen dag dat ik er niet aan denk. En als ik het dan toch even uit mijn hoofd kan weren, kom ik gegarandeerd mensen tegen met dezelfde naam als de slachtoffers, of ik lees ergens de naam van de gemeente waar zij woonden, of er gebeurt iets anders dat me aan die feiten herinnert. Het is vreselijk!

»Maar je leert daarmee leven; je past je aan. Ik kijk bijvoorbeeld nooit naar politie- of geweldfilms, ik lees geen misdaadromans en over bepaalde onderwerpen praat ik niet meer. Ik ga ook nooit naar de jaarlijkse kerstshow in de gevangenis. Ik hoor het de advocaat van de burgerlijke partij nog zeggen: voor de slachtoffers wordt het nooit meer Kerstmis. (Stil) Sorry, meer wil ik daar niet over kwijt; ik wil niet te koop lopen met die emoties.»

HUMO Heeft u nog contact met uw makker Roland Feneulle?

HORION «Nee. Feneulle zit ergens anders opgesloten; we horen of zien elkaar nooit.»

HUMO Hoe lang zit u ondertussen al in de gevangenis?

HORION «Als ik mijn vorige straf meereken: 25 jaar. Enkele maanden geleden ben ik 50 geworden: ik zit dus al de helft van mijn leven in een cel. Maar denk nu niet dat ik het hier gewoon ben. Je raakt het hier nooit gewoon. Nooit! Sommigen die zo lang zitten als ik leven als een plant, weten niet meer wat er om hen heen gebeurt, kunnen geen zinnig woord meer zeggen. Ik heb er hier al heel wat gek zien worden, of in een zombie zien veranderen. Wat voor zin hebben zulke straffen eigenlijk?»

HUMO Toen u 45 werd, schreef u: ‘Ik heb één troost, er is geen enkel varken dat zo oud wordt.’

HORION «Kijk, of je nu loopt te klagen en te zagen, of met je hoofd tegen de muur bonkt en brult; je komt er geen stap mee vooruit. Dus kan je maar beter grapjes maken en proberen opgewekt door het leven te gaan. Humor is een beetje mijn medicijn, denk ik, humor houdt mij recht.»

HUMO Hoe brengt u uw dagen zoal door?

HORION «Ik werk van zeven uur ‘s morgens tot vier uur ‘s middags. Daarna beginnen de vrijetijdsactiviteiten: we kunnen tv kijken, lezen, sporten, lessen volgen, bezoek ontvangen, schrijven... Er zijn dus heel wat mogelijkheden om de tijd nuttig te besteden. Om tien over acht ‘s avonds moeten we naar onze cel en gaan de deuren dicht.

»Vroeger kookte ik iedere zaterdag voor een paar medegevangenen. In onze cel hebben we een klein elektrisch vuurtje, en met de paar dingen die we via de kantinelijst kunnen bestellen, maakte ik spaghetti, een eenvoudige rijstschotel of een eiergerecht. Maar die medegevangenen zijn intussen allemaal vrij, en tegenwoordig kook ik nog maar zelden.»

HUMO U schrijft veel brieven. Een van uw bekendste correspondenten was Herman De Coninck.

HORION «Klopt. Ik heb zestien jaar met Herman gecorrespondeerd, maar onze briefwisseling was niet zo regelmatig: er waren soms lange periodes dat we niet schreven. Maar de maanden voor zijn dood hadden we veel contact: hij had me net gevraagd of hij uittreksels uit mijn brieven in het Nieuw Wereldtijdschrift mocht publiceren, en hij wilde mij komen bezoeken om daar eens uitgebreid over te praten. Maar ja, het heeft niet mogen zijn. Zijn dood was een klap voor mij. Herman behoorde tot de kleine groep mensen aan wie ik zonder problemen mijn adres zou geven als ik hier buitenkom.»

HUMO U bent ook sportmonitor.

HORION «Nee, niet meer. Die job heb ik overgelaten aan jongere gasten. Ik ben altijd heel sportief geweest en vroeger heb ik fanatiek aan bodybuilding gedaan, maar tegenwoordig train ik alleen om mijn conditie een beetje op peil te houden. Als je dat niet doet, verlies je alle spierkracht, zodat je zelfs niet meer in staat bent te gaan werken als je vrij komt. Trouwens, je moet je met iets bezig houden hé. De ene neemt drugs of slaappillen, de ander doet aan sport: iedereen probeert op zijn manier de tijd te doden.»

HUMO U was nogal opgetogen toen een jonge gevangene zei dat hij hoopte dat hij er op uw leeftijd nog even goed zou uitzien. Is met het ouder worden de schaamte over uw uiterlijk verdwenen?

HORION «Dat is toch nogal logisch, nee? Op je vijftigste denk je toch anders over dat soort dingen dan op je twintigste? Als jonge knaap ben ik in mijn gezicht verminkt: mijn ene oog staat meer dan een centimeter lager dan het andere. Het is toch normaal dat je dat met een donkere bril probeert te camoufleren. Telkens als je in de spiegel kijkt of met iemand praat, word je met die handicap geconfronteerd. Je denkt dat de mensen je aanstaren, je krijgt een minderwaardigheidscomplex, je wordt agressief als iemand een vernederende opmerking maakt. Maar met het ouder worden, word je verdraagzamer en kan je gemakkelijker over dat soort zaken praten. Vroeger sloeg ik er meteen op los, nu denk ik: ‘Sukkelaar. Jij bent er eigenlijk veel erger aan toe dan ik. Geestelijk dan.’»

HUMO Leest u wekelijks het gevangenisdagboek van Jean-Pierre Van Rossem in Humo?

HORION «Ik lees De Morgen, Knack, Eos, Het Beste en ook Humo; ik ken het dagboek van Van Rossem dus, maar voor mij staat daar niet echt iets nieuws in. Nu ja, wat zou men mij nog over het leven in de Belgische gevangenissen moeten leren: ik ben zelf een van de gedetineerden met de meeste anciënniteit.»

HUMO U volgt de actualiteit blijkbaar op de voet.

HORION «O ja. Via de bladen, maar ook via de tv: ik kijk vooral naar nieuwsprogramma’s en documentaires. Al die spelletjes en feuilletons op de commerciële zenders spreken mij niet aan. Alleen als er een interessant onderwerp in een praatprogramma van Goedele of Marlène wordt aangekaart, schakel ik over op VTM. En voor Jambers natuurlijk ook: die man maakt echt beklijvende reportages.

»De directie organiseert ook af en toe info-avonden waar mensen als Paula D’Hondt en Dirk Frimout komen spreken. Daar kijk ik meer naar uit dan naar optredens van Sha-Na of van andere muzikanten. Een journalist die hier een lezing over de gewijzigde situatie in het Oostblok had gegeven, was stomverbaasd dat wij zo goed op de hoogte waren; hij zei dat hij nog maar zelden zo’n geïnteresseerd en goed geïnformeerd publiek had gehad.»

HUMO Na de verkiezingsoverwinning van het Vlaams Blok in november 1991 schreef u: ‘De economie gaat goed, de frank staat sterk, iedereen rijdt met de auto, heeft tv, stereo, geld op de bank, vreet zich te pletter en loopt proper gekleed. Hoe durft men klagen?’U was erg boos, hé?

HORION «Boos is een groot woord, maar de opmars van extreem-rechts vind ik wel beangstigend. Ik begrijp dat niet zo goed. De Belgen leven toch in absolute weelde? Akkoord, een beperkt aantal heeft het misschien niet gemakkelijk, maar de grote hoop klaagt zonder reden. Als al die ontevredenen eens de moeite zouden doen naar andere programma’s dan ’Familie’ te kijken, of naar India in plaats van naar Benidorm met vakantie te gaan, zouden ze merken dat het gros van de wereldbevolking er veel slechter aan toe is dan zij. In de gevangenis kom je met mensen uit alle hoeken van de wereld in contact - Amerikanen, Chinezen, Afrikanen, Arabieren... - en als je hen hoort vertellen, dùrf je gewoon niet meer klagen. Die gasten geloven mij zelfs niet als ik hen zeg dat wij hier geboortepremies, kindergeld, stempelgeld, pensioen, betaalde vakantie, ziekenkas en een dertiende maand hebben; daar hebben zij meestal nog nooit van gehoord. Ik heb de afgelopen jaren grondig over al dat soort zaken nagedacht en ik verzeker u: ik ben genezen van het gezeur en gezanik over niemendalletjes.»

HUMO De bevolking klaagt vooral over de groeiende onveiligheid. Denkt u dat er nu meer criminaliteit is dan pakweg dertig jaar geleden?

HORION «Uiteraard. We zijn nu met meer mensen, en door de toegenomen mobiliteit zijn er ook meer mogelijkheden. Onze rijkdom trekt bovendien criminelen aan; denk maar aan de Oost-Europeanen die hier in groten getale overvallen komen plegen en dure wagens komen stelen. Nu ja, misschien is dat ook weer niet echt nieuw. Een paar eeuwen geleden hebben onze voorvaderen onder het mom van ontdekkingsreizen hele continenten leeggeplunderd. U ziet: we mogen die criminaliteit niet overdrijven, het is een fenomeen dat altijd en overal heeft bestaan.

»Als ik als kind met mijn stiefmoeder bij haar ouders, die op het platteland woonden, op bezoek ging, moesten we eerst op de deur kloppen en ‘Goed volk’ roepen, anders lieten ze ons niet binnen. Toen had men dus óók schrik. En mijn grootvader vertelde dat hij nooit op stap ging zonder zijn mes. Vandaag zou je daarmee het nieuws halen, maar toen was dat heel normaal.

»Of neem nu de recente heisa over pedofilie. Denkt u nu echt dat pedofilie vroeger niet bestond? In Louis-Paul Boons boek over Priester Daens kan je lezen hoe meisjes van tien-twaalf jaar die aan de weefgetouwen werkten door hun opzichters in het toilet werden verkracht. En als ze protesteerden, lagen ze buiten en hadden ze geen eten. Zo ging dat toen. Ik vrees dus dat er niet echt veel nieuws onder de zon is. Alleen: door de alomtegenwoordigheid van de media weten we nu wat er allemaal gebeurt, en daardoor krijgen we soms de indruk dat we in het wilde westen leven, maar dat lijkt mij schromelijk overdreven.»

HUMO Opereren er in België dan geen internationale misdaadnetwerken waar politie en gerecht nauwelijks vat op hebben?

HORION «Daar heb ik geen flauw benul van. Wat heb ik daarmee te maken? Ik ben in 1974 opgesloten, enkel en alleen omdat ik op de hoogte was van een overval. Door die gevangenisstraf heb ik vrouw en kinderen verloren, en toen ik in 1979 vrij kwam ben ik zo dom geweest op onschuldige mensen wraak te nemen. En nu wil u van mij een gangster met internationale allures maken. Komaan zeg! Ik weet niet eens waar ik wapens of valse papieren zou moeten vinden.»

HUMO Maar u vangt in Leuven-Centraal toch wel eens iets op over de werking van die internationale bendes, nee?

HORION «Met wat voor ideeën loopt u eigenlijk rond? Ik vrees dat u te veel detectiveverhaaltjes leest of te veel naar slechte films kijkt. Weet u dan niet dat er in onze gevangenissen vooral gelegenheidsmisdadigers zitten? Mensen die in een vlaag van woede hun vrouw de kop hebben ingeslagen, gasten die uit wanhoop op café een overval hebben gepland, arme drommels die als drugskoerier een paar frank wilden verdienen en op de luchthaven werden opgepakt; dàt soort lieden.

»Maar echte gansters, of maffialeden, of beroepsmisdadigers heb ik hier nog maar zelden gezien. En als er dan toch eens een grote vis wordt gevangen, denkt u dan dat die aan de directie een klaslokaal vraagt en meteen les begint te geven over het internationale gangsterdom? Vergeet het! Die kerels zwijgen als vermoord, vallen niemand lastig en zitten gewoon hun straf uit. Gepakt worden is voor hen een normaal beroepsrisico. Ik moet de eerste nog tegenkomen die op mij toestapt en mij uitlegt hoe ik een brandkast moet kraken, hoe de maffia werkt of hoe je iemand in stukken kan snijden zonder bloedspatten op je jas te krijgen. (Sarcastisch:) Maar ja, misschien zit ik hier nog niet lang genoeg hé?»

HUMO Hoe wordt er in de gevangenis op Marc Dutroux gereageerd?

HORION «Nog zo’n vraag. Denkt u dat er hier geen tranen zijn gevloeid toen men die kinderlijkjes had gevonden? Die Dutroux-affaire is iets om depressief van te worden. Wat die man uitgevreten heeft, grenst aan het ongelooflijke; zijn misdaden vallen buiten iedere categorie. Wij, gedetineerden, kunnen wellicht beter dan wie ook begrijpen wat die kinderen in die kelder hebben meegemaakt; wij weten wat het is om van onze vrijheid beroofd te worden en in angst te moeten leven. Ik heb zelf eens 39 dagen in een betonnen hok gezeten, maar ik wist dat daar ooit een eind aan zou komen. Die kinderen wisten dat niet en dat moet vreselijk zijn geweest: die angst, die onzekerheid, die verveling, die honger en dorst... Vooral dat gevoel van dorst zal ik nooit vergeten. Op een bepaald moment heb ik mijn mond met urine bevochtigd; je zou op de duur alles doen, zelfs je aderen openbijten, om aan vocht te geraken.»

HUMO Welke straf zou Dutroux moeten krijgen?

HORION «Aangezien ik aan het gedrag van Dutroux geen touw kan vastknopen, kan ik ook moeilijk zeggen wat voor straf hij verdient. De doodstraf? Levenslang? Ik weet het niet. Ik weet wél dat er heel wat gedetineerden zijn die voor veel lichtere feiten al twintig jaar of langer vastzitten. Ik hoop dat ze hem goed verzorgen zodat hij heel oud wordt: als hij dan op een dag beseft wat hij aangericht heeft, zal hij lang en veel liggen huilen in zijn cel; dat garandeer ik u.»

HUMO ‘Dutroux heeft het eigenlijk ontzettend goed in de gevangenis; het enige dat hij niet heeft zijn kinderen,’ zei Paul Marchal vorig jaar in Humo. Begrijpt u zijn reactie?

HORION «Ik heb veel respect voor Marchal. De manier waarop hij, soms tegen beter weten in, naar zijn dochter heeft gezocht, is bewonderenswaardig. Die man heeft werkelijk alles geprobeerd. Maar ik ben bang dat hij verbitterd is geraakt, en ik betwijfel of dat de juiste ingesteldheid is om zelf in de politiek te stappen. Zijn kritiek op de justitie is niet altijd terecht. Er is al wèl veel veranderd. Vanuit de gevangenis kan je dat misschien beter beoordelen dan vanuit de vrije wereld. Seksuele delinquenten worden bijvoorbeeld veel grondiger getest, ze komen veel moeilijker vrij, en als ze vrij komen is het tegen strenge voorwaarden.

»Maar ja, door alles op te schroeven, te overdrijven en met een sensationeel sausje te overgieten, jutten de media de bevolking op. Dat is jammer. Natuurlijk lopen er bij politie en gerecht heel wat onbekwame mensen rond, en natuurlijk wordt er soms geklungeld, gemanipuleerd, en verdwijnt er wel eens een dossier in de doofpot, maar men mag toch niet veralgemenen. Ik heb ook al heel wat integere en deskundige magistraten en politiemensen gezien. En er worden ook heel wat zaken opgelost hé, anders zouden de gevangenissen toch niet barstensvol zitten?

»Er wordt wel eens gezegd dat men zware criminelen nooit meer zou mogen vrijlaten, want anders beginnen ze toch opnieuw. Daar verzet ik me tegen. Hoeveel mensen die een moord gepleegd hebben, hervallen? Eén op duizend? Maar over dat ene geval berichten de media in het lang en het breed, terwijl de 999 anderen, die tot inzicht zijn gekomen, die een gezin hebben gesticht, die werk hebben gevonden of die een bedrijf hebben opgericht, geen centimeter aandacht krijgen. Is dat normaal? Het wordt hoogtijd dat de media de zaken wat gaan relativeren in plaats van een angstklimaat te scheppen.»

HUMO In de populaire bladen wordt u steevast tot de tien gevaarlijkste gangsters en massamoordenaars van België gerekend. Is dat ook stemmingmakerij?

HORION «Natuurlijk! Als men dat in 1979 had geschreven, oké. Dat jaar behoorde ik wellicht wel tot de top-tien. Maar nu, twintig jaar later, toch niet meer? Eddy Merckx was in de jaren zeventig de beste renner ter wereld, maar vandaag zou hij zelfs tegen een beginneling verliezen. Mensen veranderen nu eenmaal: ze worden ouder, rijper, verdraagzamer, minder agressief. Dat is toch evident, nee?

»Ik ben de laatste om te ontkennen dat ik erge dingen heb gedaan, maar de term massamoordenaar vind ik toch wat overdreven. Een massa is een grote menigte, een vol voetbalstadion. Maar vijf mensen, is dat ook al een massa? Mijn naam begint met een H, maar dat is dan ook het enige dat ik gemeen heb met Hitler. Waarom moeten journalisten toch altijd zo overdrijven? Is de waarheid al niet erg genoeg? Toen ik in Gent in voorarrest zat en probeerde te ontsnappen, kopten de kranten daags nadien in koeien van letters: ‘Gent beefde op zijn grondvesten’ en ‘Panische angst in Gent’. Maar hoe kan men nu angst gehad hebben: toen de krantenlezers vernamen dat ik gepoogd had te ontsnappen, zat ik allang weer vast. Begrijpt u? Zo werkt de pers!»

HUMO U noemde uzelf ooit ‘monster zonder waarde’. Was dat dan geen overdrijving?

HORION «Dat was de titel van mijn boek, maar ik heb die titel niet gekozen; het was een ideetje van mijn toenmalige advocaat Jef Vermassen.»

HUMO Jef Vermassen heeft eens gezegd dat hij van uw dossier nachtmerries kreeg, en dat hij er niet te lang na elkaar in kon lezen.

HORION «Die uitspraak, die hij in een of ander praatprogramma op tv heeft gedaan, heeft mij ten zeerste verwonderd want op mijn proces sprak Vermassen heel andere taal. Trouwens: de advocaten van Feneulle, de jury, de procureur, de griffiers en de rechters hebben mijn dossier ook gelezen, en ik denk dat die nog allemaal kunnen slapen hoor. Waarom zou mijn dossier gruwelijker zijn dan andere dossiers? Je leest tegenwoordig over slachtoffers die met tientallen messteken zijn omgebracht en in stukken zijn gehakt, maar daar heb ik Vermassen nog niet over gehoord. Nu goed, ik wil hier geen polemiek beginnen: dit soort meningsverschillen moet je niet in de media uitvechten.»

HUMO Uw zoon Dave zit ondertussen ook achter de tralies. Hij werd twee jaar geleden geïnterneerd nadat hij een 65-jarige man had doodgeslagen.

HORION «Dat was een enorme klap voor mij, en ik heb hem nog steeds niet helemaal verwerkt. Het zal wel voor iedere ouder een drama zijn als zijn kind zoiets doet, maar het feit dat ik zelf voor gelijkaardige feiten opgesloten zit, maakt het allemaal nog veel erger. Dave was een jongen die hulp nodig had; ik wist dat hij niet zou rusten vooraleer hij alle krantenkoppen had gehaald. In tal van brieven aan de bevoegde instanties heb ik gesmeekt hem op te pakken, te onderzoeken en te begeleiden, maar niemand wilde luisteren. Nu het te laat is, heeft men hem wel geïnterneerd en wordt hij wel onderzocht. Dat maakt mij zo droevig. Dit drama had perfect vermeden kunnen worden.

»Twee weken voor zijn misdaad is hij mij hier nog komen bezoeken. Zijn hand was toen helemaal opgezwollen. Van tegen een muur te slaan, zei hij. Dave kon zijn agressie niet beheersen. Op een bepaald moment is hij zelf hulp gaan vragen, bij Oikonde. Maar hij mocht daar maar drie weken blijven. De dag dat hij er weg moest, heeft hij die moord gepleegd.»

HUMO Had u veel contact met hem?

HORION «Nee. Hij was amper vijf toen ik in de gevangenis belandde en ik zag hem pas terug toen hij een volwassen man was. De jeugdrechter had hem verboden mij te bezoeken of mij te schrijven. Men beweerde dat ik een slechte invloed op hem had; men heeft hem zelfs een andere familienaam gegeven. Maar nu de opvoeding die zij voor hem bedacht hebben mislukt is, is Dave plots weer mijn kind en spreekt iedereen over de zoon van Horion. Alsof crimineel gedrag erfelijk zou zijn. Wat een onzin! Van wie heb ik het dan geërfd? Mijn vader was de braafste man van Gent. (Stil) Bovendien: zolang ik vast zit, kan ik Dave niet helpen hé. En hoe lang gaat men mij nog vasthouden?»

HUMO U komt al sinds 1994 in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidsstelling, maar uw dossier is onlangs opnieuw met een jaar uitgesteld. Is die situatie voor u nog leefbaar?

HORION «Het wordt er niet gemakkelijker op. (Zucht) Ik word almaar ouder en ik zie het nut van een verdere opsluiting echt niet in. Volgens mij is niet de lengte van de strafmaat het belangrijkste maar het feit of je tot betere inzichten gekomen bent, of je een beter mens geworden bent, of je reële reclasseringsmogelijkheden hebt. Wel, ik denk dat ik aan al die voorwaarden voldoe, dus waarom zou men mij nog twee of vijf jaar achter de tralies houden? Dat heeft toch geen enkele zin?

»Integendeel. Door de zaken nodeloos te rekken kan al wat jaar na jaar beetje bij beetje is opgebouwd plots verloren gaan. Ik ben nu in ieder geval minder optimistisch en ik heb minder moed dan pakweg tien jaar geleden. Ik wist dat ik jàren zou moeten brommen vooraleer ik in aanmerking zou komen voor verlof of vrijlating, dus ik maakte geen plannen. Maar zodra ik twee derde van mijn straf had uitgezeten en ik aan de voorwaarden voor vervroegde invrijheidsstelling voldeed, begon ik te hopen. Dat is toch normaal? Men belooft je ook van alles, maar uiteindelijk doet men niks en rekt men je dossier tot en met. En daar sta je machteloos tegenover want je kan je vrijlating niet afdwingen: het is puur een gunst, je hebt nergens recht op.

»Het is een echte psychische foltering. Je leeft in onzekerheid, je krijgt stress, je wordt depressief, sommigen beginnen te flippen of plegen zelfmoord. Ook ik denk steeds vaker: zou ik mij niet beter ophangen, dan ben ik van alles van af? In Nederland geeft men de gedetineerden een vaste datum zodat ze iets hebben om naar uit te kijken en ze hun vrijlating kunnen voorbereiden, maar wij worden volledig in het ongewisse gelaten. Dat is toch niet menselijk!»

HUMO U hebt al jarenlang een vaste vriendin. Hoe reageert zij?

HORION «Ik ken mijn vriendin al zeventien jaar - zij komt mij al vijftien jaar bezoeken - en ik kan u verzekeren dat het voor haar ook een ondraaglijke kwelling is. Er zijn er die zeggen: ‘Zij heeft er zelf voor gekozen, ze kende uw situatie’, maar dat is niet juist. Ze heeft als studente mijn proces gevolgd en ze wist dus heel goed welke termijn mijn rechters voor ogen hadden. Welnu, die termijn is al ruimschoots overschreden. Toen zij mij de eerste keer kwam opzoeken, zat er een gedetineerde in de bezoekzaal die veel ergere feiten had gepleegd dan ik. Die man mocht al na veertien jaar in verlof gaan. Wij hadden erop gerekend dat ik dat ook zou mogen. Mijn vriendin moest nog een tijdje studeren en veertien jaar wachten leek haar wel haalbaar. Maar ondertussen zit ik hier al twintig jaar. Zonder verlof. We hebben al dikwijls overwogen een punt achter onze relatie te zetten, maar dat is niet zo gemakkelijk. We kennen elkaar al zolang, we zijn erg aan elkaar gehecht; eigenlijk kunnen we niet meer terug. Al die jaren zouden dan voor niks geweest zijn.»

HUMO U heeft al verschillende keren proberen te ontsnappen. Misschien moet u het nog eens proberen?

HORION «Ontsnappen is een soort overlevingsstrategie hé. Zodra je een vluchtweg gevonden hebt, voel je je niet meer echt opgesloten: je weet dat je weg kan als je wil. Het leven in de gevangenis wordt daardoor plots veel draaglijker. Twee maal is het mij gelukt, twee maal ben ik weg geraakt: de eerste keer enkele weken, de tweede keer enkele uren. Maar ondertussen zit ik al zo lang vast dat ontsnappen een beetje gek zou zijn. Ik word er ook wat te oud voor; onderschat de stress niet die zo’n vluchtpoging met zich meebrengt.

»Ontsnappen betekent vooral veel narigheid. Je moet je telkens voor de rechtbank gaan verantwoorden, en voor de schade die je bij het uitbreken hebt aangericht krijg je extra straf. Nee, om weg te geraken en weg te blijven moet je veel geluk, veel geld en goeie relaties hebben, maar ik heb niks van dat alles. Of toch: sinds kort heb ik een ideaal onderduikadres gevonden.»

HUMO O ja?

HORION «Bij Phaedra Hoste hé (lacht). Chris Dusauchoit heeft het daar toch ook een tijdje volgehouden.»

HUMO Even ernstig: denkt u dat u na al die jaren nog wel in staat bent een normaal, vrij leven te leiden?

HORION «Waarom niet? Nelson Mandela heeft langer en in meer erbarmelijke omstandigheden vastgezeten, en die is nog president van Zuid-Afrika geworden. Dus waarom zou ik niet in staat zijn ergens mijn eigen groentjes te gaan kweken?»

HUMO Wat is het eerste wat u gaat doen als u vrijkomt?

HORION «Kleren kopen, want als je naakt op straat loopt val je nogal op hé. En daarna trek ik de natuur in om tot rust te komen, ver weg van het geroep en getier, het sleutelgerinkel en de andere gevangenisgeluiden. Ik wil eindelijk de zee horen ruisen, en ik wil bomen, gras en bloemen zien. (Grijnzend:) En de eerste journalist die mij weet te vinden, mag een speciaal geschenk verwachten: een draai rond zijn oren.»

HUMO O, als het dat maar is.