‘Alle mensen zijn slecht. Niet alleen de vrouwen’

Filmmaker Oliver Stone wordt vandaag 75. Jaren geleden sprak hij met Humo over zijn 7 Hoofdzonden.

(Verschenen in Humo op 17 februari 1998)

Als ik even zo onbescheiden mag zijn: ik heb een geschiedenis met Oliver Stone. Telkens als zijn agent, manager of promotieverantwoordelijke me alle hoop op een ontmoeting ontnam, bleek hij, zodra ik persoonlijk contact met hem had opgenomen, graag te willen praten. Zo kwam ik bij hem thuis over de vloer, zag ik hem in zijn kantoor, en ontmoette ik hem in verschillende hotelsuites. Niet dat we kennissen of vrienden zijn, verre van, de man is gewoon zo bezeten van zijn vak, zo begaan met zijn films, dat hij ondanks een waanzinnig drukke agenda graag tijd uittrekt om een journalist uit een onooglijk landje aan de andere kant van de wereld te woord te staan.

‘t Zal ook wel uit pure passie geweest zijn dat hij anderhalve week geleden naar België kwam. De aanleiding was zogezegd dat hij op het 25ste Filmfestival van Brussel een Kristallen Iris mocht komen ontvangen, maar zijn ware motivatie zal wel geweest zijn dat hij er zijn nieuwste film ‘U-Turn’ mocht verdedigen. Een Oliver Stone-film moet altijd verdedigd worden, want elke film van Oliver Stone wordt sowieso aangevallen. Oliver Stone is als een beeldhouwer die zich met elke nieuwe sculptuur die hij creëert de woede van de koppensnellers op de hals haalt. Nu ja, wie schopt, moet kunnen incasseren. Stone is slechts enkele uren in Brussel, en wij willen met hem graag even doorbomen over De Zeven Hoofdzonden, een thema dat heel erg van toepassing is op zijn hele oeuvre en vooral op zijn nieuwste geniale film ‘U-Turn’, waarin Sean Penn, gedreven door geld en lust, in een dag tijd zijn hele leven naar de verdoemenis ziet gaan.

Woede

HUMO Woede lijkt me de voor de hand liggende zonde om mee te starten als je met Oliver Stone praat.

STONE «Zeg jij. Uit welke van mijn films denk je dat te kunnen afleiden?»

HUMO Wel, het lijkt nogal duidelijk dat de meeste van uw films uit woede worden gemaakt.

STONE «Vanuit psychiatrisch standpunt zou je dat kunnen suggereren, maar nooit bewijzen. Want woede zit in elk van ons, zit in al je emoties. Woede kan omgezet worden in kracht en creativiteit. In het Boeddhisme is het helemaal geen slechte kwaliteit.

»Maar het is waar, woede maakt zeker deel uit van mijn karakter. Nog altijd. Mijn vader was een heel opvliegend man. Maar dat was Achilles ook. Homeros dichtte alle grote krijgers woede toe...»

HUMO Koelt uw woede zodra u ze in uw films hebt kunnen botvieren? Windt u zich nog op over de oorlog in Vietnam nu u er drie films over hebt gemaakt?

STONE «Ja en nee. Ja, mijn woede is gekoeld. Ik denk niet veel meer aan Vietnam. Misschien heeft het maken van die films dat thema uit het pakhuis van mijn herinneringen weggehaald. Maar vóor ik naar Vietnam trok zijn er zoveel andere dingen gebeurd, die een veel sterkere invloed hebben gehad op wie ik uiteindelijk geworden ben. De periode tussen nul en vijf of zes, waar je eigenlijk heel passief in de wereld aanwezig bent, bepaalt veel van je latere reacties. Ik herinner me nog weinig uit mijn peutertijd, en toch denk ik veel vaker aan die periode terug dan aan Vietnam.

»Met Vietnam heb ik afgerekend op het moment dat ik een adolescent was die man aan het worden was. Dat was een periode van grote revolutie, van grote turbulentie in mijn leven. Maar uiteindelijk ben ik nog altijd wie ik was wik ik adolescent werd. Wie was ik vóor mijn veertiende? Dat is de mens die ik ben, en dat is de mens naar wie ik soms terugkeer. Dat is thuis voor mij. Thuis is waar je was toen je geboren werd. Dus hoe word ik opnieuw die mens? Hoe vind ik mezelf in al mijn onschuld, in mijn puurste vorm, terug? Misschien ben ik wel verplicht weer langs Vietnam te passeren om daar te geraken... Misschien moet ik wel langs mijn meer recente herinneringen passeren om weer in mijn kindertijd te belanden.

»Ik heb twee jaar geleden een boek geschreven, ‘Child’s Night Dream’. Hoewel: ‘geschreven’..., misschien moet ik zeggen ‘herschreven’. lk had alles eigenlijk al op papier gezet toen ik pas negentien was. Maar ik heb al mijn oude notities terug opgeraapt, geredigeerd en klaargemaakt voor publicatie. Het resultaat is een boek dat heel levendig beschrijft hoe het aanvoelt om negentien te zijn en in een overgangsfase te zitten. De spanning waaraan je onderhevig bent. Je ligt in de knoop met je ouders, je voelt je thuis niet goed, je hebt en hekel aan de politiek, je walgt van het systeem. Yale University, in mijn geval, maakte me mentaal kapot. Vandaar dat :k de Amerikaanse maatschappij, ie rug toekeerde, en mijn kans in Azië ging wagen. Ik breng daar allemaal verslag van uit in ‘Child’s Night Dream’.

»Geloof me, het is een frappant boek. Het is niet voor iedereen, maar vele negentienjarigen zullen zichzelf in mij herkennen. Het is een zuiver portret. Veel mensen hebben op een goedkope manier naar het boek uitgehaald, dat ik de auteur ben, en ik uit de films kom. De gemakkelijkste opmerking, was altijd: ‘Dit is onvolwassen’. Inderdaad. Maar wel bewust. Een criticus van zestig is compleet vergeten wat het is om negentien te zijn. De meeste mensen liegen over hun negentiende. Op hun vijftigste gaan ze over hun jonge jaren schrijven, en het is half juist of voor drie-kwart juist. Ik heb mijn boek geschreven toen ik zelf nog negentien was. Het is onschuldig, het is naïef en gek en het zit vol fantasie. En natuurlijk zit het vol fouten. Ik had gemakkelijk alle gênante fragmenten kunnen schrappen, alle zinnen die op waanzin wezen kunnen wegknippen, maar ik liet alles staan, precies omdat je als lezer de overvloed, de overdaad, het overweldigende van ‘negentien zijn’ moet kunnen ervaren.

»Maar ik ben aan het afdwalen.»

HUMO Uw filmstijl wordt doorgaans omschreven als heel agressief. U wordt niet voor niets een bulldozer genoemd.

STONE «Waarom? Omdat mijn films je aangrijpen? Omdat ze je door mekaar schudden, je dwingen op te letten? Wel, dat is gewoon mijn filmstijl. Wat je zegt is eigenlijk geen kritiek, het is een compliment. Sommigen zeggen dat ik een bullebak ben, dal ik het publiek probeer te overdonderen, maar ik ben daar eigenlijk niet op uit. Wat ik zeg is misschien overdonderend, maar ik probeer gewoon duidelijk te maken wat ik te zeggen heb. lk schreeuw in je oor, daar ben ik het mee eens. En misschien zijn er mensen die het niet leuk vinden om in het oor te worden geschreeuwd. Kan zijn. Sommige mensen zijn misschien te gevoelig. Maar je mag niet vergeten dat je met een massapubliek te maken hebt. En een massapubliek wordt graag hard aangepakt.. Je moet het een stevige mep geven voor het gaat bewegen.»

HUMO Ik ben het met u eens. Ik zeg altijd: ‘Een Oliver Stone-film schudt je goed door mekaar, en ik vind het lekker om af en toe eens goed te worden geschud. Het houdt je wakker.’

STONE « Maar diegenen die daar niet tegen kunnen, zeggen dan : ‘Hij is een bullebak, hij pakt de kijker veel te hard aan.’ En zo trachten ze mij te pakken.»

HUMO Uw stijl is overdonderend en opzienbarend. In ‘Natural Born Killers’ zit er zo’n opeenvolging van verschillende beelden, vanuit zoveel verschillende standpunten, in zoveel verschillende stijlen en ritmes, dat je haast van een wereldrecord kunt spreken.

STONE «Waar heb je het over? Het is gewoon een wereldrecord (lacht). The most shots in a fucking movie!»

HUMO Misschien voelen sommigen zich juist daardoor een beetje overweldigd. Het is moeilijk voor een mensenbrein om zo snel zoveel informatie te incasseren.

STONE «Je hebt het nu over het mensenbrein in 1993. Het brein in 2012 of 2026 zal een veel grotere snelheid aankunnen; tegen die tijd zal ‘Natural Bom Killers’ ongetwijfeld een trage film lijken. Echt waar. Zelf vind ik ‘Natural Bom Killers’ nog altijd briljant. Ik kan niet geloven dat wij, als team bedoel ik, het tot een goed einde gebracht hebben. Ik kan er gewoon niet bij. We hadden een blind vertrouwen in de poëzie, in wat we deden, en in de grammatica die we aan het ontwikkelen waren, een grammatica die niemand eerder had gezien. We zeiden: ‘Dit is goed, het voelt goed aan, ook al begrijpen we het misschien zelf niet (lacht).’ Het was een goeie intuïtie. Er zitten montages in die film die van een ijzingwekkende schoonheid zijn. En op muzikaal vlak zit het ook allemaal perfect. De beelden vloeien als vanzelf in elkaar; je snapt het gewoon. En over twintig jaar zit ik misschien in een hotelkamer in Brussel over de film te praten, en wijst iemand me op één bepaalde detail uit die film, waardoor ik meteen weet dat we op dezelfde golflengte zitten. Dat is het mooie aan dit medium.»

Gulzigheid

HUMO U overrompelt ons graag met informatie, met beelden. Overvloed zou bijna uw stijl kunnen worden genoemd, zoniet uw levenswijze. Ik bewonder dat trouwens in u. Ik vind mensen die voor 100 % trachten te leven, en zich daar ook niet voor excuseren, bijzonder dapper. Of beeld ik me gewoon iets in?

STONE «Een beetje van beide, denk ik. Er zit wel een zekere waarheid in. Ik heb altijd mijn fantasieën nagestreefd, altijd veel fantasieën gehad ook, en er veel van mogen beleven. Anderzijds moet je ook niet alles geloven wat over me wordt gezegd. Wellicht ben ik een stuk gematigder dan je denkt. Ik denk niet dat ik zou kunnen leven zoals Jim Morrison. Je brein en je lichaam lijden te erg onder zo’n levensstijl.»

HUMO Anderzijds zou u de vele hallucinaties in uw films nooit zo goed in beeld kunnen brengen, mocht u niet zowat al wat aan geestverruimende middelen voorhanden is zelf hebben uitgetest.

STONE «Ik heb nooit ontkend dat ik geëxperimenteerd heb (lacht). Maar ik ben nog in leven.»

HUMO Meer dan gewoon in leven. U vernieuwt zich bij elke film, en u steunt daarbij op een pak levenservaring.

STONE « Dank je, dank je. Dat is zeer vriendelijk. Het doet deugd om eens zoiets te horen. Want er zijn momenten dat ik me heel oud en uitgerangeerd voel.»

Trots

STONE «Natuurlijk ben ik trots. Aan welke van mijn films kun je dat zien? Welke van mijn films schiet je meteen te binnen als je aan die hoofdzonde denkt?»

HUMO Uw hele aanpak is een blijk van trots. U hebt een idee, een visie, en wat men ook zegt, daar stapt u niet van af.

STONE «Ja, ik zie wat je bedoelt. Maar zelf beschouw ik trots als iets heel schadelijks. Trots is de plaats waar de filmsterren wonen. De wereld van de trots is in het Boeddhisme heel slecht. Je hebt geld, comfort, luxe, ego, succes, en dat is even schadelijk en gevaarlijk als in de hel vertoeven. Want je hebt geen voeling meer met de echte wereld. En dan maak je fouten.»

Jaloezie

HUMO Bent u jaloers op collega’s regisseurs?

STONE «Natuurlijk. Ik ben jaloers op de filmregisseur die in zijn tijd geliefd was (lacht).»

HUMO Maar u bent ook geliefd. En gehaat. Bent u nooit jaloers op de regisseur die de Oscar wint, als u ‘m tenminste niet zelf wint?

STONE «Ja, destijds wel, toen ik jonger was. Nu niet meer.»

HUMO Was u toen zelf genomineerd?

STONE «Ja. Het is me paar keer overkomen. Bijvoorbeeld op de avond dat ik genomineerd was voor ‘Bom On The Fourth’. Ik won, maar eigenlijk keerde iedereen zich tegen mij om politieke redenen. Dat deed pijn. Het was een vreselijke avond.»

HUMO U won toen de Oscar voor de beste regisseur.

STONE «Ja, maar de Oscar voor de beste film ging naar ‘Driving Miss Daisy’ en Tom Cruise werd verslagen in de categorie ‘beste acteur’. Iedereen nam het op voor Daniel Day-Lewis en tégen Tom Cruise. Gewoon politiek. Het was toen dat ik besefte dat die Oscar-uitreiking eigenlijk niets meer is dan een puberale populariteitstest. Gewoon zever.

»Ten tijde van ‘JFK’ was het al even onaangenaam. We waren in zowat alle categorieën genomineerd, maar we wonnen nauwelijks iets. Dat was zá triest. Je kon zien dat het establishment weer eens had gewonnen. De gevestigde orde verspreidde zulke wansmakelijke geruchten over ‘JFK’ dat ze nog maar eens aan het langste eind trokken. De mensen gingen geloven dat ik een manipulator was, blablabla, en ze zagen alleen de minpunten van mijn film. En dat terwijl ik een prachtige film had gemaakt. Misschien wel mijn ultieme meesterwerk. ‘JFK’ zit werkelijk vol verschillende stijlen. Maar de film werd totaal verkeerd begrepen. Men had het alleen nog over het onderwerp en niet over de film, de stijl. Ik was heel erg ontgoocheld en gekwetst. Bovendien had ik het gevoel dat de mensen van wie ik bij dit soort gewaagde vorm van filmmaken enige steun hoopte te verwachten, me in de steek hadden gelaten. Ik was er kotsmisselijk van. Verschrikkelijke avond. Sindsdien ben ik nooit meer naar de Oscaruitreikingen gegaan.»

Lust

HUMO ‘Het is beter om er twee te veel te beminnen dan één te weinig.’ Een uitspraak die van toepassing is op u, en eigenlijk ook op ‘U-Turn’. Want iedereen in de film laat zich leiden door lustgevoelens.

STONE «Ja, lust (stilte). Vind je dat geen zalige zonde (lacht)?»

HUMO (trots) Ik ben in staat die lust in te tomen...

STONE «Goed voor jou.»

HUMO Maar ik heb niet meteen de indruk dat u dat kunt.

STONE «Dat is heel vriendelijk. Wel, ‘No one’s perfect’, (‘niemand is perfect’), zei Joe E. Brown aan het eind van ‘Some Like It Hot’.»

HUMO Denkt u dat films maken een sublimatie kan zijn voor seksuele spanning, en doet u zoals sporters ook aan onthouding in de periode waarin u de prestaties dient te leveren waarop u wordt beoordeeld?

STONE «Nu vraag je me: als je lang genoeg je zaad ophoudt, zul je dan een betere film maken? Ik denk van niet. Ik geloof in het levensmotto dat zegt: ‘Geef en gij zult krijgen’ (lacht).»

HUMO Dus seks heeft geen negatieve invloed op de creativiteit?

STONE «Bijlange niet. De creativiteit neemt er alleen maar door toe.»

HUMO Oh, dáárom ben ik niet creatief.

STONE « Yeah. Meer seks, man.»

Gierigheid

HUMO Die zonde is niet op u van toepassing.

STONE «Toch wel, het is een van de zeven hoofdzonden, dus zal ik er ook wel aan onderhevig zijn.»

HUMO Daar gaat ‘U-Turn’ over.

STONE «0 ja, het draait allemaal om geld. Je hebt gelijk als je nu met de zeven hoofdzonden komt aanzetten, want ze zitten tot in de kleinste hoekjes en gaatjes van ‘U-Turn’. De film ademt de sfeer van de Zeven Hoofdzonden. Het gaat ook over zelfbedrog; ik weet niet of dat ook een zonde is. Sean is Mr. Cool, hij arriveert in de stad, een heel gladde jongen. Denk aan ‘L’Etranger’ van Camus. En dan wordt hij plotseling meegesleurd in een maalstroom van akelige gebeurtenissen. Tegen het eind van de film druipt het bloed van zijn gezicht, zijn tanden zijn gebroken, en hij gloeit van passie. Hij zegt bij zijn aankomst dat hij niet kan moorden, en kijk: hij moordt twee keer. Hij is het tegendeel geworden van alles wat hij was. Van Mr. Cool is hij Mr. Hot geworden. Hij is Camus’ betrokken vreemde geworden. Hij leeft weer. Aan het eind lacht hij zelfs, het is de enige keer in de verdomde film dat hij lacht. Het doet me denken aan ‘Last Laugh’ van Murnau. Het is zoals het leven. We hebben pas door hoe het allemaal in mekaar zit als het te laat is.»

HUMO Het is heel cynisch.

STONE «Heel cynisch. Troef achter de hand. Het heeft allemaal heel weinig te maken met het Amerika van de jaren negentig. Volgens mij is dat ook de reden waarom de film bij ons niet gewerkt heeft. Het is gewoon niet de manier van denken zoals die tegenwoordig bij ons bestaat. ‘U-Turn’ sluit aan bij de traditie van de film mechant, de cynische film, zoals Billy Wilder en Fritz Lang ze destijds maakten. Von Stroheim deed naar verluidt iets gelijkaardigs in ‘Greed’. Ik wist dat zelf niet, iemand vertelde het me onlangs. Het verhaal eindigt in de woestijn en iedereen wordt vermoord. Het is een jarenoude traditie. Peckinpah en ‘Bring Me The Head of Alfredo Garcia’ is ook méchant, een cynische film. John Huston, ik kan hem nog altijd zien staan lachen terwijl de gieren boven zijn hoofd cirkelen, met een sigaar in zijn mond, schaterend.»

HUMO Hoe komt het dat een regisseur van uw faam plotseling beslist een low-budget film te maken, en op welk publiek mikt u daarmee?

STONE «Ik ben niet bepaald gek op het soort filmmarketing dat met doelgroepen werkt. Iedereen wordt er onnozel van. Als je hun grafieken mag geloven, bestáán er geen mensen van boven de vijfenveertig. De marketingmensen houden zich bezig met producten. Mijn films zijn geen producten. Maar de economische evolutie binnen de filmindustrie is monsterachtig. De toename van de budgetten is angstaanjagend. Enkele jaren geleden bete-kende de 100 miljoen dollar van ‘Hook’ nog een mijlpaal, nu kost ‘Titanic’ al het dubbele. Die woedende inflatiespiraal is desastreus, ongeacht de kwaliteiten van ‘Titanic’. De prijzen en de konen zullen almaar toenemen. De studio’s zijn kolossale conglomeraten geworden, juist om dergelijke budgetten te kunnen ophoesten. Ze worden groter en groter, en staan niet meer stil bij individuele behoeften.

»Grootschaligheid betekent fascisme. Er worden geen risico’s meer genomen voor het kleinschalige. En daar zullen vooral de films met de middelgrote budgetten onder lijden, de films die meer willen zijn dan louter entertainment. De projecten waar geld nodig is voor deskundigheid en niet zozeer voor leeghoofdige speciale effecten. Zoals het nu evolueert, gaan we alleen nog het Jumbopakket krijgen, net zoals in de rest van de Amerikaanse maatschappij. Jumbofilms en kleine eigenzinnige films voor een marginaal publiek. Dat is de toekomst, met niets ertussenin. Heel triest. Uiteindelijk zullen we allemaal voor de video-of tv-branche moeten gaan werken. Of beeldjes regisseren voor prentkaarten.»

HUMO Is geld in de loop van uw carrière weleens de beweegreden geweest om iets te gaan doen?

STONE «Natuurlijk. Ik ben een mens. Ik heb menselijke angsten en menselijke zwakheden. Maar help jij me nu eens. Ik heb nog nooit een film gemaakt zoals ‘U-Turn’. Waarom nu wel? Omdat ik min of meer rijk zou zijn? Of wat?»

HUMO Het ineen uitzonderlijk cynische film. Het lijkt wel alsof u alle geloof in de mensheid hebt verloren. Hij verdedigt geen enkele menselijke waarde. Het is het einde van de wereld. Maar eigenlijk is dat allemaal niet nieuw. Ik hebt nooit in de medemens geloofd. In het scenario van ‘Midnight Express’ zien we juist hetzelfde gebeuren: een kerel maakt een kleine fout en ziet zijn hele wereld instorten doordat hij plotseling in een wereld van klootzakken en smeerlappen terechtkomt. In ‘Platoon’ zien we zelfs nooit de vijand, en in ‘Nixon’ is de president zo paranoïde dat hij de hele wereld slecht vindt en iedereen zijn vijand waant.

STONE «In ‘Midnight Express’ ontkomt hij, hier niet.»

HUMO U lijkt in uw lot te berusten. Een deel van uw woede is verdwenen.

STONE «Misschien. Misschien heeft ze plaats gemaakt voor een zekere lichtheid, of een vorm van cynisme. Inderdaad, misschien heb ik het voor een deel opgegeven, me bij de realiteit neergelegd. Misschien heb ik het inzicht gekregen dat nodig was om verder te kunnen leven. Ik weet het niet.»

HUMO En met dat inzicht is blijkbaar de zin voor humor gekomen die u volgens velen miste.

STONE «Die humor was er al in ‘Scarface’, en in ‘Natural Bom Killers’. For Christ’s sake! Herinner je je niet meer die scène aan het eind waar hij zegt: ‘Schat, je hebt hem geneukt hè?’? En zij zegt: ‘Ja, schat, maar hij kwam niet klaar.’ Weet je nog? Deed dat je niet lachen? Vrouwen vinden die zin helemaal niet grappig. Terwijl hij zo waanzinnig is.»

HUMO Men zegt vaak over u dat u een vrouwenhater bent. Ook na ‘U-Turn’ zult u dat verwijt wel te horen gekregen hebben.

STONE « Uit ‘U-turn’ blijkt toch geen vrouwenhaat? Alleen mensenhaat. La femme fatale in de film heeft een reden voor haar gedrag. Vrouwenhaat? Nee. Mevrouw Nixon was toch niet slecht? En Mallory, het personage van Juliette Lewis in ‘Natural Bom Killers’, was toch ook goed? Ja, ze moordde, maar voor de rest.. (lacht). Ik werk graag met vrouwen. Ik heb absoluut geen problemen met hen. Behalve met verwende exemplaren. Ik denk niet dat ik zou kunnen opschieten met Sharon Stone. Ze moeten gráág werken. Juliette Lewis en Joan Allen zijn ernstige vrouwen. Vind je dat ik niet van vrouwen hou?»

HUMO Nee, maar waarom wordt ‘U-Turn’ in Amerika dan als een misogyne film bestempeld?

STONE «Omdat het een blijk is van de simplistische Amerikaanse politieke correctheid die zegt dat het vrouwelijke hoofdpersonage iedereen wil bedriegen en dat het jonge meisje, het personage van Claire Danes, met iedereen wil neuken. Maar de mannen fijn geen haar beter. Het is een misantropische film, zonder twijfel. Alle mensen zijn slecht, niet alleen de vrouwen.»

Luiheid

STONE «O nee, die niet! Daar heb ik verschrikkelijk veel last van.»

HUMO U?

STONE «Ik werk zo hard dat ik luiheid heel aantrekkelijk vind. Luiheid is voor mij de ultieme luxe.»

HUMO En wellicht een fantasie. U kunt absoluut niet lui zijn, niet met uw verschroeiende werktempo.

STONE «Ik ben de hele tijd aan het niksen. Veel te vaak. Ik moet dringend weer eens aan de slag gaan. Ik heb twee jaar vakantie genomen. Wat heb ik gedaan sinds ik ‘Nixon’ afgemaakt heb? Een boek geschreven en een kleine film ingeblikt. Komaan. Ik moet dringend weer eens iets gaan doen (lacht).»

HUMO U meent het niet. Of toch wel. Gisterenavond zat u nog in ‘Cercle du Minuit’ op France 2, en terwijl de andere gasten aan het praten waren, was u aan het werken. U zat niet te luisteren, u was aan het werken.

STONE «Ik zat notities te nemen, ja. Het was zo’n vervelend programma. Die gasten zaten daar maar te lullen, en ik dacht: ik heb wel iets beters te doen (lacht).»

HUMO U lijkt me het tegendeel van een luiaard.

STONE «Heel aardig van je, maar ik ken mezelf; ik wet dat ik op sommige vlakken veel te lui ben. Ik kan me soms niet goed concentreren.»

HUMO Maar u levert wel met de regelmaat van een klok geweldige films af die vol informatie zitten, en qua stijl keer op keer vernieuwend of grensverleggend zijn. Eerst schreef u de scenario’s van ‘Midnight Express’, ‘Conan The Barbarian’, ‘Scarface’, ‘Year of the Dragon’ en ‘A Million Ways To Die’ en daarna maakte u ‘The Hand’, ‘Salvador’, ‘Platoon’, ‘Wall Street’, ‘Talk Radio’, ‘Born on The Fourth of July’, ‘The Doors’, ‘Heaven and Earth’, ‘Natural Born Killers’, ‘Nixon’ en nu ‘U-Turn’, om nog te zwijgen van het tiental films dat u produceerde.

STONE «Ja, ik heb altijd veel energie gehad. Maar vergeet niet dat het me tien jaar heeft gekost voor ik in deze industrie aan de bak kwam. Al die jaren schreef ik scenario’s die de hele tijd werden verworpen. Pas een goeie vijftien jaar nadat ik de filmschool had verlaten, begon ik kansen te krijgen, kon ik echt doen wat ik wilde. Dat was vanaf ‘Salvador’ in 1985. En al die jaren had ik mijn energie opgeslagen, mijn woede opgekropt, en mijn reserves aangelegd. En we w..aren zoals het leger van Napoleon. We namen geen gevangenen, we gingen gewoon recht op ons doel af. Recht naar Moskou. Nixon was Moskou.»

HUMO Is het feit dat u tegenwoordig de kans krijgt om uw gedacht te zeggen een soort wraak?

STONE «Wraak? Wel. Ik zat wel met een zekere frustratie in die tijd omdat ik mijn ding wilde toen en geen tijd wou verspillen. Snap je? Maar nu is de situatie natuurlijk helemaal anders. Ik heb kunnen zeggen wat me op de maag lag. Nu moet ik mijn leven gaan herdenken. Nietwaar?»

HUMO Kan zijn. Maar ik weet liet welke richting u nog uitkan. U bent zo verdomd cynisch geworden.

STONE (lacht) «0 ja? Wel, je hebt waarschijnlijk al wel meer levens van kunstenaars gelezen, zeg me liever eens wat ik nu kan doen.»

HUMO Er zit maar één ding op: zelfmoord plegen.

STONE «Alsjeblieft zeg, kun je nu niet eens een poging doen in me te helpen? Kun je dan niets aardigs zeggen? (lacht).»

HUMO Zorg ervoor dat u films blijft maken. U levert constant meesterwerken af. En zelfs al zijn ze soms erg donker, ik zou ze voor geen geld willen missen.

STONE (valt me in de armen en om de nek) «Je bent een goeie kerel. God zegene je.»