De uitbouw van een gokimperium: ‘Hij trakteerde in alle cafés en zei aan al wie het horen wilde: ‘Ik ga nooit meer de bak in’’

Hoe bouwde de vorige week overleden bingokoning Willy Michiels zijn fortuin op?

Lees hier het volledige dossier

(Verschenen in Humo op 29 juni 1999)

Het nieuws over de vrijlating van Willy Michiels, na zes weken in voorarrest op verdenking van corruptie, leverde laconieke reacties op. ‘Heeft hij nu ook Vorst opgekocht?’ was het grapje in de cafés waar de mannen van de bingokoning gratis pinten lieten aanrukken. Maar niet iedereen kon er hartelijk om lachen. Bij Humo liep meteen een telefoontje van één van de geïnterviewden die in zijn citaten in het eerste deel van dit dossier hier een naam wilde schrappen en daar het woordje ‘zou’ wilde inlassen.

‘Ik ben ook bang,’ belde een politicus. ‘En ik zou graag hebben dat u dat nog eens schrijft. Ik slik geen enkel woord in van wat ik gezegd heb, maar ik ben vooral bang van de fortuinen die Michiels aan advocaten kan spenderen.’ Hoe word je in één generatie zo onmetelijk rijk dat mensen bang van je worden? Hoe verzamel je als plattelandsjongen met alleen wat vakschool in je bagage, als zoon van een duivenmelker, een chipper, zoals ze in Aalst zeggen, in een paar decennia zo’n fortuin? Hoe word je van niets iets? Dit zijn de tien geboden van August Willy Michiels.

1. Ik werk niet, ik denk.

2. Ik gok nooit want gokkers verliezen altijd.

3. lk kan niet tegen verliezen, dus speel ik vals.

4. Ik wil altijd meer hebben, niet om het geld maar om te winnen.

5. Wat ik heb, wil ik tonen. Wat ik niet heb, wil ik hebben.

6. Ik vind het een sport om de wet te overtreden.

7. Alle ambtenaren zijn te koop.

8. Als je doet wat ik wil, ben je mijn vriend.

9. Mijn vrienden vergeet ik nooit.

10. lk steun politici en niet alleen van mijn partij, de VLD.

Meester van het spel

In 1982 lagen de kaarten goed voor bingokoning Willy Michiels. Hij had zijn tien criteria om rijk en machtig te worden de afgelopen decennia verder verfijnd en met verve toegepast in het zakenleven en in de politiek. En dat wierp vruchten af. In de eerste helft van de jaren ‘80 verdiende hij met zijn handel in caféspelen officieel meer dan honderd miljoen frank per jaar. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 82 kreeg hij de joker in handen en werd hij weer de meester van het spel: hij behaalde met zijn Centrumlijst een mooie overwinning en werd met de steun van de vroegere CVP-burgemeester, tevens de verzekeringsmakelaar van zijn in die tijd enorme wagenpark, Georges Deleenheer, opnieuw burgemeester, dit keer van het Groot-Haaltert van na de gemeentefusies.

CVP-BRON «Charles-Ferdinand Nothomb (PSC) was minister van Binnenlandse Zaken. Op het moment dat de nieuwe burgemeesters werden voorgedragen; liep er al een proces tegen de Chipper. Hij werd namelijk door een Luiks concurrent, de firma Sirmo, beschuldigd van diefstal van bedrijfsgeheimen. Michiels zou die gekocht hebben van één van de bestuurders.

» Nothomb sloeg de waarschuwingen die hij vanuit de CVP kreeg in de wind. Hij zei dat de CVP dan maar niet zelf Michiels had moeten voorstellen voor het burgemeesterschap. Die zat, want alle plaatselijke CVP-kopstukken hadden hun handtekening geplaatst onder de voordracht van de bingokoning, van Georges Deleenheer tot ACW-voorman Wilfried Kiekens, allemaal, behalve minister van staat Paula D’Hondt.

»En dus benoemde Nothómb Michiels in 1982 tot burgemeester, hoewel de firma Sirmo pas na de eedaflegging, in mei 1981 bij gebrek aan bewijzen de zaak tegen haar concurrent verloor.»

HUMO Had de PSC-minister dan anders kunnen reageren?

CVP-BRON «Maar natuurlijk. Zes jaar later heeft de Vlaamse socialist Louis Tobback in gelijkaardige omstandigheden wél geluisterd naar bezwaren vanuit de CVP, wat hem tot eer strekt.

»Er zat dus meer achter Nothombs beslissing. De Chipper had toen al een enorme invloed hij de Franstalige christen-democraten. Belangrijke bingo-vennoten van Michiels waren gevestigd in de streek van Verviers en Luik, waar christendemocratische kopstukken als Melchior Wathelet vandaan komen. Bovendien was de Naamse PSC’er Leon Remacle, gewezen voorzitter van de justitiecommissie in de Kamer, de advocaat geworden van de bond van automatenhandelaars UBA, waar Michiels de voorzitter van was. Dat beeft vermoedelijk zijn entree bij onze zusterpartij versoepeld. Enkel door de PSC is Michiels burgemeester kunnen worden.»

HUMO Meneer Remacle?

LEON REMACLE «Ik ben gebonden aan mijn beroepsgeheim en dat geldt voor alle situaties. Voliá!»

Van de ene burcht naar de andere

Zo gauw hij de sjerp van de gemeente Haaltert met haar ruim zeventienduizend inwoners om had, betrok de Chipper een passende woonst, het Waterkasteel van Moorsel. Dit renaissanceslot, een beschermd monument uit de zestiende eeuw, verfraaide hij na de aankoop algauw door de negentiende-eeuwse biljartzaal te laten slopen en het oubollige stucwerk in een van de hoektorens te laten afbreken om er een chique sauna met zonnebank te plaatsen. Mocht dat wel? Het kasteel was toch in 1944 geklasseerd?

AMBTENAAR MONUMENTENZORG «Dat mocht niet. De klassering sloeg ook op het interieur: als de eigenaar in zo’n geval restauratiewerken plant, moet hij eerst een dossier indienen en het fiat van onze dienst krijgen. En dat had hij duidelijk niet gedaan: geen dossier, dus ook geen fiat.

»Het probleem is dat we er maar toevallig van hoorden. De inspecteurs zijn er meteen naartoe gereden, maar in de bibliotheek waren de zonnestralen van het plafond al verwijderd, en het roccocostucwerk had er ook aan moeten geloven. Dat was voor de eigenaar namelijk niet oud genoeg, dus had hij nieuwe eik laten aanrukken om de echte renaissance te herstellen.»

En dus zagen de bezoekers op de Open Monumentendagen zalen die bol stonden van de ‘volle’ eik.

DORPSGENOOT «Zijn kasteel is een onderdeel van zijn public relations. De vrienden van het Festival van Vlaanderen organiseren er al eens een receptie, de deken mag er een feest voor gehandicapten organiseren... En als de Chipper zelf op reis is mag zijn vrouw er de dames van het dorp op de koffie vragen.»

De nieuwe kasteelheer diende snel te verhuizen naar een ander slot. Op 19 september 1984 werd hij gearresteerd en beschuldigd van de omkoping van Arthur Timmermans. Die inspecteur werkte bij de gerechtelijke politie van Brussel op de afdeling checkzwendel. Hij was getrouwd met een meisje van Haaltert en Michiels had hem een tweedehands Golf cadeau gedaan. Onderzoeksrechter Guy Bellemans liet de boekhouding van de bingobedrijven doorlichten. Resultaat: de burgemeester werd beschuldigd van grootschalige fraude en schriftvervalsing. Zijn aanhouding werd maand na maand verlengd. ‘De Willy is met vakantie,’ zegden de mensen in zijn dorp. Pas op 15 januari 1985 werd Michiels vrijgelaten.

DORPSGENOOT «Toen hij uit de cel kwam hingen de vlaggen uit in Kerksken. Hij trakteerde in alle cafés en zegde aan al wie het horen wilde: ‘Ik ga nooit meer in de bak, en als het toch moet heb ik nog liever dat mijn vrouw in mijn plaats gaat.’ En iedereen lachte zich een kriek, want die brave, sympathieke Lisette in de gevangenis, dat was te gek om los te lopen.»

Vertragingsmanoeuvres

In Brussel werden beide onderzoeken voortgezet. De zaak-Timmermans eindigde in december 1986 voor het Hof van Beroep met een vrijspraak voor de bingokoning. De rechters vonden dat het ‘ondanks het bijzonder verdachte gedrag van de beschuldigde’, in casu Michiels, niet bewezen was dat hij aan Timmermans zaken gevraagd had die deze in zijn functie van politieman volgens de wet niet mocht doen. Het schuingedrukte zinnetje stond niet in de pamfletten die de burgemeester in zijn gemeente liet verspreiden om zijn vrijspraak te melden. Michiels dreigde er even mee de Belgische staat voor het gerecht te dagen wegens ‘onwerkdadige hechtenis’, maar zag daar wijselijk van af. Er was immers nog een ander dossier en dat schoot minder snel op. Het is ten slotte verjaard. Aan wie of wat had Chipper te danken dat hij op die manier nooit zijn onschuld heeft kunnen bewijzen?

MAGISTRAAT « Dat was de optelsom van verantwoordelijkheden op verschillende niveaus.»

De zaak startte in Brussel.

MAGISTRAAT BRUSSEL «De feiten waarmee wij ons beziggehouden hebben, gaan van de vervalsing van de boekhouding van de Willy Michiels Company tot inbreuken op de belastingwetgeving die plaatsvonden tussen begin 1978 en november 1986. In de eerste helft van de jaren ‘80 had Michiels ‘maar’ pakweg 760 miljoen frank bingo-opbrengsten aangegeven, terwijl het ongeveer 275 miljoen meer had moeten zijn.»

Toen Brussel de corruptie-affaire in juli 1985 rond had en aan de rechtbank overmaakte, werd het fiscale luik ervan afgesplitst. Maar onderzoeksrechter Guy ‘de Sheriff’ Bellemans bleef het in de hoofdstad onder zijn vleugels houden. Pas in maart 1988 kwam de Sheriff erachter dat de feiten die hij al drie jaar onderzocht, zich afgespeeld hadden buiten zijn gerechtelijk arrondissement, en dat de bundel dus naar Dendermonde moest, waar hij thuishoorde. Had hij dat niet meteen moeten afleiden uit de in beslag genomen stukken?

GUY BELLEMANS «lk weet dat niet meer. Ga ergens anders zagen.»

HUMO Michiels woont in Haaltert en de Willy Michiels Company waarover het ging is daar gevestigd. Is het gebruikelijk dat een onderzoeksrechter bijna drie jaar nodig heeft om te ontdek ken dat die gemeente in Oost-Vlaanderen ligt?

MAGISTRAAT «Dat had hij inderdaad eerder kunnen zien.»

MAGISTRAAT BRUSSEL «Het dossier zit nu in Gent, ik kan dus niet nakijken wat er eventueel in Brussel fout gelopen zou zijn. Op basis van de schaarse gegevens die wij hier hebben, lees ik alleen maar dat de zaak eind maart 1988 door de raadkamer van Brussel doorgestuurd werd naar het Parket van Dendermonde.»

Begin april 1988 arriveerde ze daar op het justitiepaleis.

MAGISTRAAT DENDERMONDE «Ze moest behandeld worden door een fiscale substituut. Die hadden we niet, dus moest ze naar Gent. Waar er maar drie waren voor Oost- en West- Vlaanderen samen. De substituut die er toen mee belast werd, Ermelinde van Horenbeeck, won het advies van de advocaat-generaal in, die op basis van de stukken tot de conclusie kwam dat het aangewezen was de bingobaas te vervolgen. Daarna moest Ermelinde volgens de toen pas ingevoerde, strikte reglementering eerst de gewestelijke administratie van het ministerie van Financiën raadplegen. Dat heeft ze netjes gedaan. Pas op 13 februari 1989 werd dat advies bij het dossier gevoegd. Dat het zo lang duurde, konden wij ook niet helpen. Wij hebben niet de bevoegdheid om de zweep te leggen op de belasting-ambtenaren.»

Proficiat: verjaard!

MAGISTRAAT DENDERMONDE «Diezelfde dag nog werd substituut Guy van Waesberghe in Dendermonde belast met het dossier. Die stelde Leo Tas als onderzoeksrechter aan. Ongeveer een jaar later hadden zij de zaak rond en vroegen ze om Willy Michiels te vervolgen voor de correctionele rechtbank. De raadkamer - en daar hebben wij bij het parket niks aan te bassen - had alweer drie maanden nodig om zich een mening te vormen en verwees de zaak op 12 juni 1990 naar de correctionele rechtbank van Dendermonde.

»Toen is Willy Michiels in beroep gegaan tegen iets waartegen je niet in beroep kánt gaan, namelijk die verwijzing. Toch moet er in zo’n geval een uit-spraak komen.»

HUMO Hoe kan dat?

MAGISTRAAT DENDERMONDE «Door een gat in de wet. En doordat hij de juridische spitstechnoloog René Verstringhe als advocaat had. Daar moet ik toch geen tekening bij maken?

»Zijn beroep werd afgewimpeld, dat kon ook niet anders. Maar nu ging hij in cassatie, en op 16 oktober 1990 stuurde het Hof van Cassatie hem op zijn beurt wandelen.

»Twee maanden later werd hij eindelijk gedagvaard voor de correctionele rechtbank van Dendermonde. De dag van de zitting stelde zijn advocaat vast dat er maar één rechter was. Dus eisten ze dat de zaak behandeld zou worden door een college van drie rechters.»

HUMO Kan dat dan?

MAGISTRAAT DENDERMONDE «Absoluut. Als je vreest dat de rechter een dommerik is, heb je het volste recht een proces met drie rechters te eisen. En zo is het gegaan. Dus moest er gewacht worden tot er drie rechters vrij waren, wat weer eens tot uitstel leidde.

»Toen de zaak eindelijk voor de correctionele rechtbank kwam, waren we alweer een jaar verder. Die had op haar beurt drie maanden beraad nodig om te besluiten dat er nog verder onderzoek wenselijk was.

»Op 9 mei 1992 velde het Hof van Beroep van Gent ten slotte zijn arrest: voorzitter Jef Doorns en zijn collega’s Eric Beaucourt (de broer van de bekende arts en CVP-verkiezingskandidaat) en Dirk Debruyne beslisten dat de zaak verjaard was. Wij waren het daar niet mee eens. Substituut Van Waesberghe had de bui voelen aankomen en had de verjaring nog op 15 november 1989 ‘gestuit’ door een kantschrift; de verjaringstermijn kwam daar-door op drie jaar. Dat betekende dat het besluit dat de zaak verjaard was volgens ons geveld werd vóór de verjaring op 15 november 1992.»

HUMO Maar Gent zag het anders?

MAGISTRAAT DENDERMONDE «Ja, en eerlijk gezegd: ook zij hadden argumenten. Op 2 oktober 1984 was de boekhouding van de Willy Michiels Company in beslag genomen en ruim twee maanden later kreeg Michiels van de fiscus een nieuwe, voorlopige belastingaanslag. De datum van die aanslag, 21 december 1984, heeft het Hof van Beroep als laatste feit beschouwd en dus als het moment waarop de verjaringstermijn begon te lopen. Hun redenering was: de valse stukken zijn in beslag genomen en de fiscus kent ze. Dus kan de beklaagde er vanaf die dag geen misbruik meer van maken.»

HUMO Moraal van dit verhaal: neem als speurder nooit documenten in beslag, want je slaat je eigen ruiten in?

MAGISTRAAT «Tja. Verjaring is in fiscale dossiers geen vast begrip. Dat is het probleem. We zijn ondertussen wel beter af, want door de zaak-Dutroux is de verjaring nu toch van drie op vijf jaar gebracht.»

Uiteindelijk werd er in deze rechtszaak toch nog een veroordeling uitgesproken: de Belgische staat mocht voor de proceskosten opdraaien. De sjerp, kwijt. Terwijl het proces nog aan de gang was, hadden er in 1988 opnieuw gemeenteraadsverkiezingen plaatsgevonden. Michiels kwam opnieuw op met zijn Centrumlijst. Hij ging met gulle hand door zijn dorp en kocht van zijn eigen geld een auto voor de burgerbescherming. Ondanks zijn gerechtelijke perikelen behaalde hij een klinkende overwinning. Maar Charles-Ferdinand Nothomb had het niet meer voor het zeggen op Binnenlandse Zaken. De socialist Louis Tobback was nu minister.

JAN CAUDRON (VU, gewezen. volksvertegenwoordiger en gemeenteraadslid Aalst) «Michiels wilde opnieuw burgemeester worden en hij bazuinde overal uit dat hij vrijgesproken was. Dat klopte alleen voor de omkopingszaak. Het onderzoek naar schriftvervalsing en belastingfraude liep nog. Ik heb dus de puntjes.op de i gezet in een brief aan Louis Tobback en gevraagd dat hij het dossier-Michiels zou doornemen voor hij een beslissing zou nemen. Een paar dagen nadien ontmoette ik Tobback. Hij beloofde me dat hij de bingokoning nooit zou benoemen. En hij heeft woord gehouden.»

Dat scenario herhaalde zich bij de volgende gemeentelijke stembusgang in 1994, toen Johan Vande Lanotte zijn partijgenoot Louis Tobback opvolgde op Binnenlandse Zaken. En dus werd Chipper schepen in een coalitie met de CVP, en dat is hij elf jaar aan een stuk tot de dag van vandaag gebleven. Meer en meer begon hij via enkele vennnootschappen de vastgoedpoot van zijn imperium te verstevigen. Hij kocht gronden in heel België. Hij was en is waarschijnlijk nog altijd heel actief in de Brugse vastgoedsector. De ondertussen overleden socialistische burgemeester Frank Van Acker was daar niet erg opgetogen over. Maar Chipper kocht en koopt , het liefst in zijn heimat, de streek van Aalst.

WALTER ROGGEMAN (voorzitter Natuurreservaten) «Het verbaast me dat Michiels - al dan niet via zijn vastgoedbedrijf FlCO - de jongste jaren op grote schaal gronden inpalmt in natuurgebieden. Wat kan een vastgoedbaron daarmee beginnen? Bovendien betaalt hij aberrante prijzen, in het Blauwbos bijvoorbeeld negentig frank per vierkante meter, dat is drie keer meer dan normaal.

»Hij investeert in een oneindig aantal kleine percelen in de vallei van de Molenbeek, in de Faluinijes, die op grondgebied Aalst liggen en in het Blauwbos, dat zich uitstrekt van Haaltert tot Erpe-Mere. De uitleg is dat hij er zijn vrienden wil laten jagen, want jacht is het enige wat toegelaten is in een natuurgebied. En hij en zijn schoonzoon Marnix, zoon van Marc Galle, die toen hij in de regering zat de jacht op de houtsnip verboden heeft, zijn fervente jagers.

»Ik ben zelf van de streek en zetel in de milieuadviesraad van Aalst. Ik heb vragen gesteld over die merkwaardige aankopen, en de SP-schepen van Leefmilieu, Dirk De Meerleer, heeft tot twee keer toe beloofd dat hij een onderzoek zou instellen. Maar tot nu toe heb ik geen antwoord gekregen. Of de schepen is laks, of zijn administratie veegt de vloer met hem aan, en dan moet hij, maatregelen treffen.»

Het paardenkasteel FICO is vermoedelijk het belangrijkste projectontwikkelingsbedrijf van de clan Michiels. Het is vooral bekend als bouwer van het omstreden paardenkasteel aan de Affligemdreef in Aalst. Dat architecturale hoogstandje wordt op dit moment opgetrokken op een plek waarvoor de bouwvergunning niet geldt. Hoe staat het daar trouwens mee?

JOOST CALLEBAUT (gemeenteraadslid Agalev in Aalst) «Na de eerste persberichten over dit dossier hadden de bouwvakkers nog gauw-gauw een muur van de middenvleugel opgemetseld, maar toen die bijna een meter hoog was, heeft de eigenaar van het terrein op maandag 17 mei ‘spontaan’ de werf stilgelegd. Dat betekent dat FICO de bouw morgen ook ‘spontaan’ kan hervatten.

»Het strafste vind ik dat de schepen De Meerleer in Humo, De Morgen, op de regionale televisiezender Kanaal 3 én op VTM had aangekondigd dat hij de bouwpolitie zou inschakelen om de werken te laten stopzetten, wat hij dus niet gedaan heeft. Hij laat FICO zelf beslissen of de wet moet worden toegepast.»

De Flanders Investment Company zoals FICO in liet Belgisch Staatsblad heet, is in de lente van 1986 opgericht. De meeste aandeelhouders waren vazallen van het bingokoninkrijk, bonzen van Michiels’ lokale maatschappijen in Wervik, Vollezele en Assenede. Een andere FICO-vennoot is Gustaaf van Melkebeke.

INWONER HAALTERT « Van Melkebeke is architect in Kerksken en krijgt de werken in de gemeente toegespeeld. Van Melkebeke is de zoon van een VLD-politicus en hij heeft onder meer het splinternieuwe neorenaissance gemeentehuis ontworpen. Het weerspiegelt dezelfde filosofie als het paardenkasteel met de donjons en de eikenhouten stijlmeubelbingo’s. Michiels en zijn entourage hebben de dorpsgemeenschap van de negentiende eeuw, de sfeer van ’De Bossen van Vlaanderen’ en ‘Langs het tuinpad van mijn vader’ verheven tot ideaalbeeld van de maatschappij. Het is een schande dat ze in Haaltert geen mooi, praktisch administratief centrum gebouwd hebben maar iets met zandsteen en kantelen. Dat wordt dan bekroond met een Bokrijk-keramiek van May Claerhout terwijl interessante kunstenaars uit het dorp geen kansen krijgen. En de kleinzoon van de Chipper mag het inhuldigen.»

Daarnaast zit natuurlijk ook Michiels’ elektronisch brein en rechterhand Rudi Willems in FICO. Hij heeft in Haaltert een soort villa in pastoriestijl gebouwd. Ondanks het hoge heimatgehalte is dat huis een elektronisch wonder. Rond het domein is vorig jaar een kanjer van een kloostermuur opgetrokken. Toen één van de buren ook zo’n omheining wilde, heeft hij de dienst Stedenbouw in Gent om informatie gevraagd. Hij wilde weten of het wel mocht en heeft daarbij verwezen naar het precedent in zijn straat. De buurman kreeg geen bouwvergunning, omdat de woningen gelegen waren in ‘landschappelijk waardevol gebied’. Ondertussen is een klacht ingediend bij de dienst Stedenbouw. Werk aan de winkel voor een wakkere politiecommissaris, zou je zeggen. Werk aan de winkel dus voor Roland Speck, commissaris van Haaltert.

De commissaris waakt

Diezelfde commissaris Speck zou, in de jaren ‘80, aandeelhouder van FICO geweest zijn. Zo stond tenminste in een anonieme brief die begin 1999 bij Humo in de bus viel. Maar was het ook waar?

HUMO Meneer Speck, we hadden u graag geïnterviewd over uw samenwerking met gewezen burgemeester Willy Michiels.

ROLAND SPECK «Samenwerking? Wat bedoelt u daarmee?»

HUMO Hij is toch een relatie van u?

SPECK «Een relatie? Ik ben ongeveer tweeëntwintig jaar politiecommissaris van Haaltert, maar u weet dat Michiels ondertussen schepen is. Dus is die relatie de laatste jaren nul, want Valentine Tas is nu burgemeester en mijn rechtstreekse baas.»

Tot zover commissaris Speck aan de telefoon. Hij maakt een afspraak, maar belt die de dag nadien alweer af. Dan maar naar de handelsrechtbank van Aalst. Daar blijkt uit de acten van de vennootschap FICO dat de anonieme informant het bij het rechte eind heeft: Roland Speck duikt in de jaren ‘80 officieel op als aandeelhouder en staat volgens de meest recente gegevens van handelsinformatieleverancier Graydon nog altijd te boek als vennoot van de omstreden bouwer van het paardenkasteel in Aalst. Toen commissaris Speck in december 1989 voor drie miljoen frank nieuwe aandelen in FICO kocht, had hij in totaal tien miljoen in het bedrijf geïnvesteerd. Hij werd, na Willy Michiels, de belangrijkste van tien vennoten. Op dat moment bezat de projectontwikkelingsmaatschappij officieel een niet onaardig vastgoedpakket. Het pronkstuk van de collectie was natuurlijk het zestiende-eeuwse Waterkasteel van Moorsel, met zijn twee aanpalende huizen en landerijen op een totale oppervlakte van vijfentwintig hectaren. Daarnaast beschikte FICO over vijf cafés: Tonneken in Nieuwerkerken bij Aalst, de Mustang in Appelterre-Eichen, en Le Zint, La Jonction en La Ville de Louvain in Brussel. Samen was dat volgens Michiels en co goed voor vijfentwintig miljoen frank. Ondertussen is het kapitaal van FICO nog een paar keer verhoogd, en hebben de dochters Mieke en Veerle Michiels en de Luxemburgse firma Eucharis hun intrede gedaan, en met Veerle ook haar man, Marnix Galle. Maar commissaris Roland Speck is vennoot gebleven in die groeiende bloeiende maatschappij. Voor 1997 schreef FICO in zijn balans een actief op - de 1 som van al zijn bezittingen en tegoeden - van net geen 1 miljard frank. Niet kwaad voor een kleine commissaris uit de provincie. Mag een politieman er zulke activiteiten op nahouden?

FRANK SCHUURMANS (ontslagnemend adjunct-kabinetschef Binnenlandse Zaken) «Er is geen statuut voor de gemeentepolitie. Er zijn 589 gemeentepolitiekorpsen, dus zijn er 589 statuten. Wel legt de ‘nieuwe gemeentewet’, die eigenlijk al heel oud is en ontelbare keren gewijzigd werd, de basisprincipes vast. Artikel 216 bepaalt dat de leden van het gemeentekorps geen handel mogen drijven, zelfs niet via tussenpersonen, en geen ‘betrekking mogen uitoefenen die als onverenigbaar niet hun ambtsbezigheden kan worden beschouwd.’»

HUMO Handel drijven is per definitie verboden?

SCHUURMANS «Ja, want dat leidt onvermijdelijk tot belangenvermenging en zet je loyauteit als ambtenaar tegenover de bevolking op het spel. Een integer politieman beseft dat hij zichzelf zo in een schizofrene situatie kan werken, en begint er dus niet aan.»

HUMO Dus ook niet aan vastgoedactiviteiten?

SCHUURMANS «Dat is het perfecte voorbeeld van onverenigbaarheid. Natuurlijk kan ik niemand beletten op de beurs aandelen in een vastgoedvennootschap te kopen, dus zie ik ook niet in hoe ik een politieman zou kunnen verbieden te beleggen in een projectontwikkelingsfirma. Maar er bestuurder van zijn is onmogelijk.»

Allemaal ‘flikken’

Bestuurder, dat is commissaris Speck dus wel, en meer dan dat. In februari 1991 richtte hij namelijk zijn eigen vastgoedvennootschap, ‘SDS Et Company’ op, waar hij afgevaardigd bestuurder van werd. Meteen kocht Specks nieuwe bedrijf onderhands voor ongeveer acht miljoen frank een herenhuis uit het eind van vorige eeuw met bijbehorend park in de Nieuwstraat vlakbij het centrum van Asse. De commissaris-makelaar installeerde in de kelders de audioopnamestudio van zijn zoon Bart, die bedrijfsreclamespots maakt. Maar junior trok er heel snel weer uit om plaats te maken voor het productiehuis Multimedia van Erwin Provoost. Provoost zelf was niet te bereiken voor commentaar, omdat hij - hoe treffend - de nieuwe VRT-televisieserie ‘Flikken’ opneemt, die in oktober ‘Heterdaad’ opvolgt. Misschien kan hij zijn feuilleton afsluiten met de uit het leven gegrepen successtory van zijn huisbaas, de Haaltertse zakenman-speurder Speck? In de oprichtingsakte van SDS gaf Roland Speck de Hoogstraat 67 in Haaltert op als woonplaats. Dat doet hij al een jaar of tien consequent voor al zijn vastgoedactiviteiten. Hij is daar inderdaad thuis, en geen klein beetje: tot vorig jaar was dat namelijk het adres van zijn eigen politiecommissariaat.

HUMO Mag dat?

MAGISTRAAT «Nee, dat mag niet. Volgens de wet op het bevolkingsregister moet de wijkagent controleren of een burger woont, slaapt en zijn potje kookt op liet adres dat hij als domicilie opgeeft. Die agent moet in dit geval zijn eigen baas controleren. Dat is natuurlijk moeilijk, en daar maakt die Speck misbruik van.»