De vriendschap van Jani & Otto-Jan: ‘Hij kwam naar me toe, knuffelde me en vroeg of het een beetje ging’

De combo Otto-Jan Ham en Jani Kazaltzis klinkt bijna even vreemd als het duo Pedro Elias-Wesley Sonck, maar net als ‘De container cup’ bij dat laatste duo kwam er uit de onwaarschijnlijke samenstelling van Griekse en Nederlandse creativiteit met ‘Viva la feta’ ook een mooi stukje televisie. De basis voor dat programma werd al in 2019 gelegd, toen Otto-Jan en Jani erg goed bevriend raakten tijdens de opnames van ‘Over de oceaan’. Humo interviewde het olijke duo een goed jaar geleden over hun onverwachte vriendschap.

Dit interview verscheen in Humo op 19 januari 2021

Toen er eindelijk een genadig briesje opstak, keken ze eerst naar links, dan naar rechts, en vervolgens staken ze de Atlantische Oceaan over. Een avontuur, want in hun vijfduizend kilometer onderweg zouden ze nachtwinkel noch wegrestaurant kruisen. Er was de boot, er waren het water en de wind, en er was een vonkje dat vuur werd: in het midden van hun leven zeilden Otto-Jan Ham en Jani Kazaltzis zich een vriendschap bij elkaar.

Samen met Charlotte Vandermeersch, Imke Courtois, Evi Hanssen, en Dominique Persoone stonden Otto-Jan en Jani eind 2019 op Lanzarote op het dek van een zeilboot die ze met de hulp van een kapitein en een stuurman in Guadeloupe moesten zien te krijgen, bij voorkeur met alle opvarenden nog aan boord. Het resultaat heet ‘Over de oceaan’, het mooie programma dat op VIER in het zog van de Moby Sick vaart.

HUMO Iets doet me vermoeden dat jij dat een prima naam vond, Otto-Jan.

OTTO-JAN HAM «Inderdaad, voor een slechte woordspeling mag je mij altijd wakker maken. Al geloof ik niet dat we ermee scoorden in de maritieme scene. Ironie bestaat daar niet, en je geeft er je boot een naam die een zekere fermheid suggereert. De Moby Sick ligt nog altijd in Guadeloupe, maar ik ga ervan uit dat ze er – hoewel dat eigenlijk not done is in die wereld – al lang met een kwast zijn overgegaan, en dat-ie nu de Victoria heet, of de Drago (lacht).»

HUMO Wie moesten jullie het méést overtuigen om mee te doen: jezelf of jullie omgeving?

JANI KAZALTZIS «Ik had eerst neen gezegd – en dat was gemeend. ‘Ik, op die boot? Zijt ge zot?’ Maar na een halve dag had ik me al bedacht, en belde ik terug: ‘Mag ik nog meedoen?’ Het was het grootse en uitzonderlijke van die hele onderneming waarmee ik mezelf omgepraat had: wanneer krijg je zo’n kans als je geen zeiler bent? Nooit, toch? Ik heb de oceaan overgezeild: dat is iets om aan terug te denken op je sterfbed, hè.

»Mijn omgeving was ook meteen enthousiast. Behalve mijn mama dan, maar die dacht dat ik naar de Noordpool ging en een tragische vriesdood zou sterven (lacht).»

HAM «De standaardreactie van mijn lief bij dat soort voorstellen is: ‘Doen!’ Ze gaat nooit ergens voor liggen. (Monkellachje) Om me dan achteraf natuurlijk uitgebreid onder de neus te wrijven dat ze er helemaal alleen voor stond met de kinderen.

»Zelf was ik niet meteen dolenthousiast. Het idee van die open zee, van die oversteek zonder ergens een boot of helikopter die ons zou redden als het misging, beangstigde me. En ik had me tot dan bewust weggehouden van elke vorm van reality-tv. Toch zei ik ja, als een soort van gunst aan mijn collega’s bij Woestijnvis. Je moet weten: zoals een virus een patient zero heeft, zo heeft een televisieprogramma een deelnemer zero. De makers willen graag snel een eerste bevestiging, omdat dat helpt om anderen te overtuigen. En ik was dus deelnemer zero, en ging ervan uit dat ik wel zou afvallen zodra de puzzel concreter vorm kreeg. Er zou op het einde nog wel een Tom Boonen tussengefietst komen, dacht ik. Niet dus: ik moest écht mee (lacht).»

KAZALTZIS «Jij had er dus helemaal niet grondig over nagedacht?»

HAM «Neen. En gelukkig maar, want anders had ik misschien neen gezegd en die geweldige onderneming gemist.»

HUMO Waren jullie voor ‘Over de oceaan’ al vatbaar voor de magie van een schijnbaar eindeloze plas water? Of toch eerder het ‘Bovenal is de zee koude soep’-type?

KAZALTZIS «Ik vond de zee wel tof, maar toch vooral vanuit het perspectief van een strand. Je moet weten: ik heb een panische angst voor haaien. Als kind voelde ik me zelfs in bad op m’n ongemak. Ik geloofde dat er elk moment zo’n bloeddorstig beest kon opduiken.»

HAM «Je leest het geregeld, hè, dat er weer eens een kleuter in bad lafhartig in de rug is aangevallen door een witte haai.»

KAZALTZIS (lacht) «Ik weet niet hoe ik aan die angst gekomen ben – misschien door als kind naar ‘Jaws’ te kijken? Het is ook de reden waarom je mij niet meekrijgt op een duikexcursie. Eén keertje heb ik me laten ompraten, op de Caraïben. De instructeur zei dat hij in al die jaren nog nooit een haai had gezien. Er was niets om bang voor te zijn! Wel, we lagen amper in het water en ik zag er eentje. Ik ben toen luid gillend meteen weer op de boot gesprongen. Het bleek uiteindelijk om zo’n haai te gaan die niet geïnteresseerd is in mensen, maar toch: mij zagen ze niet meer in dat water.

»Als ik toch eens in zee ga, zorg ik er altijd voor dat iemand anders een handvol meters voor me zwemt – zodat die door de haai opgepeuzeld wordt en ik nog de tijd heb om te vluchten. Ik ben tijdens de oversteek ook nooit in de oceaan gedoken voor een zwempartijtje. Jij wel, hè, Otto-Jan?»

HAM «Ja. Ik ben een Nederlander, en dus zit water in mijn DNA. Dat is klinkklare onzin, natuurlijk, maar zo werkt het in mijn brein. Ik heb het ook met schaatsen. Zie ik iemand over het ijs glijden, dan denk ik meteen: ‘Dat kan ik ook, want ik ben een Nederlander.’ Terwijl ik nog nooit schaatsen onder m’n voeten heb gevoeld. Hetzelfde heb ik dus met water. Al vond ik de oceaan naast ontroerend mooi toch ook héél angstaanjagend.»

KAZALTZIS «Zeg gerust: een monster. (Rilt) Gewoon al het idee dat er allerlei gigantische creaturen onder je zwemmen. Neen, ik ben de hele tijd met veel overtuiging aan boord van de boot gebleven.»

HAM «Ik wilde de angst toch eens ervaren die je overvalt als je beseft dat je aan het zwemmen bent in water dat vijf kilometer diep gaat.»

SPICHTIG SPRIETJE

HUMO Iedereen op de boot had een welomlijnde functie. Jij was de radio-operator, Otto-Jan: de verantwoordelijke voor de communicatie met andere schepen, en dus ook de man die in geval van nood hulp moest zoeken.

HAM «Je hebt er een diploma voor nodig en dus moest ik een opleiding volgen. (Trots) Ik heb nu het Restricted Operator Certificate, wat betekent dat ik op cruiseschepen en olietankers de radio-operator mag zijn. Een mens moet een plan B hebben in z’n leven, hè: ik blijf mogelijk niet eeuwig jong en knap en getalenteerd genoeg voor de televisie (grijnst).»

HUMO Jij was de bootmanager, Jani, en daar had je duidelijk schik in.

KAZALTZIS «O ja, ik vond het oprecht leuk. Een beetje voor de mensen rond me zorgen, structuur brengen in de chaos, bevelen uitdelen, soms wat zeuren: aan boord was ik wie ik aan wal óók ben.

»Mijn grootste moment van stress kwam er net voor we zouden vertrekken. Ik was verantwoordelijk voor het inslaan van de voorraad – voor alles wat we aan boord nodig zouden hebben. Dat vond ik zwaar, want ik mocht niets over het hoofd zien. In het midden van de oceaan draai je niet snel even terug om in de winkel iets te halen dat je vergeten hebt, hè.»

HAM «Bij mij zou zoiets helemaal in het honderd lopen. Het zou goeie maar levensbedreigende televisie opgeleverd hebben. Ook in het dagelijks leven mis ik elke vorm van praktisch vernuft: ik heb iemand nodig die de dingen organiseert voor mij.»

HUMO Dominique Persoone had misschien wel de zwaarste rol: hij was de chef-kok die elke dag drie maaltijden moest bereiden voor de hele bemanning.

KAZALTZIS «Hij moest vanaf de eerste dag naar binnen, naar dat petieterige keukentje waar alles danste en schokte en kletterde. Terwijl ik in de eerste dagen de hele tijd op het dek bleef, tot ik aan alles gewoon was en me comfortabel voelde. Ik vraag me trouwens nog altijd af wat we de eerste dag gegeten hebben. Dominique blijft hardnekkig beweren dat het soep was, maar ik geloof dat het gewoon kots was (lacht). Nee, Dominique maakte er ontzettend zijn werk van. We hebben in die weken op zee de volledige menukaart van een restaurant gegeten. Soms zeiden we: ‘Een stukje brood is óók goed, hoor, Dominique.’»

HAM «In de maanden voor ‘Over de oceaan’ had ik erg op mijn eten gelet. Weinig suiker, niet te veel vet. Dat had effect: waar ik voorheen altijd wat vermoeid was, voelde ik me weer topfit. Maar op die boot zijn we door Dominique aan een suiker- en vetinfuus geketend.»

KAZALTZIS «Het hoofdingrediënt van zijn spaghetti: boter (lacht). Ik was negen kilo kwijt toen ik aan de overtocht begon, en ik was ervan overtuigd dat ik als een spichtig sprietje zou terugkomen. Maar die negen kilo kwamen er onderweg weer bij! En zo was het ook bij de rest: we waren allemaal aangekomen na de oversteek, met dank aan Dominique.»

HUMO Hij is opgetrokken uit gelijke delen dadendrang en doortastendheid.

HAM «Je weet dat je ’m mee hebt, hè. Handig, wel: op de open oceaan kun je altijd het slachtoffer worden van piraterij, en dan is het goed dat je je chef-kok het dek kunt opsturen, zwaaiend met een hakbijl, en dat die Somalische piraten dan meteen beseffen: ‘Hier beginnen we beter niet aan.’»

KAZALTZIS «Maar: eigenlijk is Dominique een heel zachte man, met een klein hartje.»

HAM «Een melige aap in de bast van een ruwe zeebonk.»

HUMO Jij wilt toch ook graag het mannetje zijn, Otto-Jan? Met name in het zeilen valt er wel wat geldingsdrang te bespeuren.

HAM «Ik wil dat dan echt kunnen, ja. Het is ook gewoon tóf om zo’n boot te beheersen, en ’m met succes de oceaan over te sturen. Daar heeft het allemaal meer mee te maken dan met competitief zijn. Ik heb al vaak verloren in het leven, en ik vind dat niet erg. Maar als ik de kans krijg om iets te leren, dan grijp ik die graag.»

HUMO Je presenteert je in ‘Over de oceaan’ zonder de ironische opsmuk die we van je kennen.

HAM «Je kunt ook niet ironisch zeilen, hè. Het is waar: dit is bij uitstek het programma waarin je mij eens op een andere manier ziet. Mijn lief wordt soms wat moe van die mist van ironie die ik de hele tijd spui. En zij zegt het nu ook: in ‘Over de oceaan’ herkent ze de man die ze thuis elke dag ziet.

»Jani en ik draaien al een tijdje mee, en we hebben beiden onze tv-persoonlijkheid. Voor een stuk valt die samen met wie we zijn, maar tegelijk versluiert ze ook dingen. Hier krijg je eens iets anders te zien.»

KAZALTZIS «Otto-Jan en ik waren collega’s: we kenden elkaar vaag, maar echt gepraat hadden we nog nooit. Op de boot gebeurde dat wel. En dan heb ik het niet over wollige beleefdheidsgesprekjes, hè: dat waren doorleefde praatsessies. Die had ik met iedereen, trouwens: er heeft zich op die boot een wonderlijke symbiose voltrokken. We waren geen televisie meer aan het maken.»

HUMO Minstens drie weken op elkaar aangewezen zijn tijdens zo’n slopende overtocht: zit daarin het werkelijke avontuur, veel meer dan in de mogelijke gevaren en de technische complexiteit van het zeilen?

KAZALTZIS «Ik was daar vooraf echt bang voor: zou ik dat wel kúnnen, voortdurend in gezelschap zijn, zonder ooit een moment dat helemaal van mezelf is?»

HAM «Maar het bleek best goed mee te vallen met die onmogelijkheid om alleen te zijn. Ik heb vaak in m’n eentje op het dek gezeten, met wat muziek en iets om te lezen, of gewoon in het ijle turend. En er was altijd een dankbaar excuus voorhanden: walvissen spotten.»

KAZALTZIS «Hoe gek het ook klinkt: je kon perfect alleen zijn op die boot. Nu goed, ook in het dagelijks leven is fysieke afzondering geen voorwaarde om me even in mezelf terug te trekken. Ik kan perfect alleen zijn met veel mensen om me heen.»

HAM «Ik ervaar elke dag wel een moment waarop ik even geen behoefte heb aan de rest van de wereld. Dan zonder ik me af in een kamer of spring ik op mijn fiets. En dat volstaat: ik verlang niet naar een retraite in een klooster. Want tegelijk laaf ik mij ook aan de aanwezigheid van andere mensen. Hoe graag ik ook alleen ben, ik had ‘Over de oceaan’ niet zonder gezelschap willen beleven.»

KAZALTZIS «Een zonsondergang in je eentje zien is gewoon een zonsondergang. Een zonsondergang met anderen zien is een sensatie.»

HAM «Ik ga soms surfen. Het mooiste moment om dat te doen is bij valavond of vroeg in de ochtend, wanneer er weinig volk is. Maar helemáál alleen zou ik het verschrikkelijk vinden. Ik heb vrienden in m’n buurt nodig, een handvol vertrouwde kopjes in de branding met wie ik af en toe oogcontact heb. Dán krijgt zo’n moment betekenis.»

KAZALTZIS «Zo is het ook met de grote, cruciale dingen in mijn leven. Mijn geluk bestaat omdat ik het kan delen, mijn liefdesverdriet omdat anderen het herkennen, mijn joie de vivre omdat ze weerkaatst wordt door mijn omgeving. Alleen zou ik het leven nooit aankunnen.»

HAM «En dat betekent heus niet dat je voortdurend bij elkaar op schoot moet kruipen. Ik ben niet iemand die zichzelf heel de tijd aan het uitleggen is, en alle schoonheid benoemt. Maar de onuitgesproken connectie met de mensen rond me, die heb ik heel erg nodig.»

BASSIN VAN TEDERHEID

HUMO Zijn jullie er op de Moby Sick achtergekomen wat jullie bijbrengen aan een groep mensen?

HAM «Ik vind het makkelijker om dat over iemand anders te zeggen. Jani bijvoorbeeld injecteert sfeer en positiviteit. Dat klinkt misschien als een dooddoener, maar het is echt zo. Het gebeurde dat hij me ’s avonds zei dat hij een absolute rotdag had gehad. Dan was ik oprecht verbaasd, want daar was niets van te merken geweest. Zelfs op een mentaal dieptepunt blijft Jani voor anderen een groot, wervelend feest.

»Net voor we vertrokken op Lanzarote bekropen me wat second thoughts. Ik stelde me plots de vraag wat ik daar eigenlijk aan het doen was, en in wat voor gekkigheid ik me gestort had. Ik sprak die twijfels niet uit, maar toch kwam Jani naar me toe, knuffelde hij me, en vroeg hij of het allemaal een beetje ging. (Tot Kazaltzis) Het is een kleine anekdote, maar ik vond dat echt wonderlijk: jij detecteert zoiets meteen, en je weet ook nog eens hoe je moet omgaan met iemand met motregen in z’n hoofd. Jani’s empathisch vermogen en zijn zorgzaamheid zijn ongezien. Je hoeft er niet naar te graven: het is inherent aan wie hij is.»

KAZALTZIS «Maar ik kan dat niet bij iedereen, hoor. Ik ben geen bassin van tederheid en empathie dat voortdurend voor iedereen overloopt: ik moet je minstens een beetje graag zien.

»Op die boot voelde ik niet de verplichting om steeds maar weer de beste versie van mezelf te zijn. Dat is heel wat voor mij, want ik ben me voortdurend bewust van het oordeel dat anderen over me vellen, en ik heb de neiging om me daarnaar te gedragen. Maar op de boot kon ik gewoon zijn wie ik ook ben bij mijn vrienden. Ik voelde mij omarmd. Dat gebeurt niet zo vaak in de televisiewereld. Meestal moet je een grotere versie zijn van jezelf. Entertainen.»

HAM «Eigenlijk verbaasde het me niet dat het op de boot allemaal wel lukte. Ik ben ervan overtuigd dat er in elke mens een voorraadje goedheid zit. Als je samen een oceaan oversteekt en op elkaar aangewezen bent, komt die goedheid haast automatisch bloot te liggen. Je moet het jezelf gewoon toestaan, en het bij de ander proberen te herkennen, en dan ontstaat er iets moois. Ik vind dat een heel troostende gedachte: de mens is tot veel rottigs in staat, en vaak zijn we elkaars ergste ziekte, maar je kunt ook in iedereen schoonheid vinden.»

HUMO Na die tijd onder een kleine stolp moesten jullie wel weer de grote, concrete wereld in. Was dat moeilijk?

HAM «Het deed me denken aan hoe ik vroeger thuiskwam van een festival. ‘En, hoe was het?’ Dan probeerde ik uit te leggen hoe ik enkele dagen in een subliem universum had geleefd, en werd ik boos als ze het thuis vervolgens niet begrepen. Je wilt vertellen wat je hebt gevoeld en meegemaakt, maar dat lukt niet. Heb jij er nadien veel over gepraat, Jani?»

KAZALTZIS «Neen. Ook al omdat ik meteen weer vol in het leven belandde: het was een drukke periode, met allerlei beslommeringen.»

HAM «Je hebt ook een stuk van dat leven gemist. In die goeie drie weken dat ik weg was geweest, had mijn schoonmoeder een hersenbloeding gekregen en was mijn lief flink ziek geweest. Daar wist ik allemaal niets van, want op de oceaan hadden we geen gsm-bereik of internet. Mijn lief en ik hadden een afspraak: we stuurden elkaar elke dag één berichtje via WhatsApp. Al die berichtjes vormden samen een minidagboek dat we te lezen kregen zodra ik weer aan wal stond. Ik vond het heel waardevol om al dat banale nieuws – ‘Filippa heeft vandaag in haar broek gedaan’ – alsnog te kunnen lezen. Zo was er toch niet helemaal een stuk uit m’n leven gehapt.»

KAZALTZIS «Je wilde dat moment wel zo lang mogelijk uitstellen, niet? Je was kwaad op mij toen ik, met land in zicht, mijn gsm weer opzette.»

HAM «Niet alleen op jou (lacht). Ik wilde pas op het moment dat ik écht weer aan wal was dat werkelijke leven weer in. Maar we waren nog aan het varen toen er plots overal piepjes klonken, en Evi (Hanssen, red.) al druk met haar moeder aan het bellen was. Zonder dat we ernaar toegeleefd hadden, was het voorbij. Het voelde alsof iemand plots mijn bubbel aan gruzelementen geslagen had, en daar was ik nog niet aan toe.»

KAZALTZIS «Ik snap het, maar ik dacht: fuck it. De wereld riep – hoewel ik die wereld onderweg eigenlijk niet zo erg had gemist.»

DE BOMMA WORDEN

HUMO Jullie zijn jonge veertigers en dus in de helft van jullie leven, als jullie tenminste niet van plan zijn om elke dag de spaghetti van Dominique Persoone te eten. Noopte dat tot existentiële bespiegelingen op zee?

HAM «Het is een cliché, maar het klopt wel: automatisch maak je de balans op. En er bestaat geen betere plek op aarde dan het midden van de Atlantische Oceaan om dat te doen. Allemaal hebben we wel momenten gehad waarop we onze levens tegen het licht hielden en tot de conclusie kwamen dat die klein en knullig zijn, maar ook heel waardevol.»

KAZALTZIS «Voor de meesten is 40 worden een geschikt moment voor de grote tussentijdse evaluatie, denk ik. Het is een leeftijd waarop er iets van resultaat moet zijn: in je carrière, in de liefde, in je gevoelsleven. Je dromen en ideeën hebben een tastbare vorm gekregen. En ja, dan kijk je nieuwsgierig naar jezelf: wat is het geworden? En wat is het niet geworden? De toekomst is per definitie onzeker en beangstigend, en dus is het fijn om even stil te staan bij het moois dat er al is geweest. Maar onvermijdelijk denk je ook: wat moet ik nu doen?»

HAM «En hoe kan ik het moois dat er al was nog overtreffen? Terwijl dat misschien helemaal niet hoeft.»

KAZALTZIS «Ik ben vertrouwd met de angst dat het allemaal minder wordt. Dat ik het geluk niet ga kunnen vasthouden. Dat is wat je met de jaren kwijtspeelt: je argeloosheid. Als twintiger en dertiger dacht ik niet na over de dingen. Ik was een jonge hond, onbezonnen en naïef, en alles wat op me afkwam, was nieuw, leuk en extra. Nu probeer ik om die dingen vast te houden.»

HUMO In ‘Hi My Name Is Jonny Polonsky’, de documentaire waarin je je muzikale jeugdheld naar België haalt en een tournee voor hem organiseert, liep je vooral teleurstelling op, Otto-Jan. Ik las er een treurige les in: de dingen behouden alleen hun glans als je er vanop een afstandje naar kijkt. Zodra je iets naar je toe haalt, raakt het beschadigd.

HAM «We willen zo graag dat alles dat ooit groots en glorieus voor ons was eeuwig groots en glorieus blijft. Maar alles is onderhevig aan slijtage. Alles gaat stuk. Alles verdwijnt ooit. Daar is niets aan te doen – niemand die de vergankelijkheid kan dribbelen. Maar is dat zo érg? Die documentaire draaien werkte ontnuchterend, en het werd niet wat ik ervan verwacht had – wat de documentaire zelf gelukkig alleen maar ten goede kwam. Maar het was tegelijk heel waardevol om mee te maken. Een vriendin van me drukte het mooi uit: ze had haar best gedaan om Jonny Polonsky, met al zijn nukken en die bloedeloze apathie, een ontzettende kwal te vinden. Maar, zo zei ze, ze zag uiteindelijk alleen iemand die ook maar wat aan het proberen is in een leven dat vaker sputtert dan hem lief is. Zo denk ik er ook over.»

KAZALTZIS «Maar het blijft een gegeven: met het ouder worden verdwijnt de magie.»

HAM «Is dat toch niet iets wat we onszelf voorgeschreven hebben? Met het voorthollen van de jaren worden de dingen vlakker en verliezen we de opwinding. Maar dat hoeft toch helemaal niet? Je kunt de verwondering toch levend houden?»

KAZALTZIS «Ik vind dat moeilijk. Leer het mij, Otto-Jan!»

HAM «Wat mij heel erg helpt: het besef dat ik nog geen enkele dag in mijn leven in precies dezelfde wereld geleefd heb. Of het nu iets onnozels als een boom is, of de manier waarop je lief naar je kijkt: het is nooit hetzelfde als gisteren. Uit die gedachte haal ik mijn lust for life.»

HUMO Nog een lesje uit ‘Hi My Name Is Jonny Polonsky’: de dingen lopen niet altijd zoals we zouden willen. Eerder zelden zelfs: we zijn veel minder de regisseur van ons leven dan we doorgaans denken.

HAM «Maar ook dat vind ik een comfortabel inzicht. Ik ben iemand die veel piekert en nogal geneigd is om te denken dat hij invloed uitoefent op het universum. In die zin vormden ‘Over de oceaan’, de documentaire en de lockdown de perfecte drietrapsraket: ze leerden me inderdaad dat ik niet de soevereine regisseur van mijn en andermans leven ben. Dat voelde bevrijdend: ook zonder mij draait de boel.»

KAZALTZIS «Dat herken ik vanop de boot. Meer dan drie weken hadden we onszelf buiten de wereld geparkeerd: er waren alleen het water, de boot en de mensen op die boot. En ondertussen bleef die wereld onverschillig voortdraaien.»

HAM «En natuurlijk begrijp ik dat mensen toch een béétje grip op hun eigen leven willen. Maar toen ik voor ‘Brain man’ (Canvasprogramma waarin hij via experimenten de werking van het brein onderzocht, red.) paddo’s nam, leerde ik dat je de werkelijkheid simpelweg moet omarmen. Want die drugs veranderden mijn werkelijkheid, en als ik me daartegen verzette, kreeg ik een bad trip. Dat principe heb ik ook toegepast op de boot en tijdens de lockdown: ik aanvaardde de wereld zoals die plots was. Ik herinner me gesprekken met mensen die zich na de uitbraak van het coronavirus heel erg tegen die nieuwe realiteit wilden verzetten. Maar vechten tegen het onvermijdelijke, of krampachtig hopen dat het verdwijnt, maakt een mens kapot. Je lot aanvaarden: dat is toch cruciaal.»

KAZALTZIS «Er was op de boot zoveel om zenuwachtig over te zijn, zoveel om bang van te worden. Maar met die gevoelens schiet je weinig op. Met overgave wél.

»Ik geloof niet in de maakbaarheid van geluk. Wel in het lef hebben om het geluk te zien dat voor je ligt. Als kind wilde ik zoals Madonna zijn. Het is anders uitgedraaid. Wel, dan kan ik blijven dwepen met die illusie en er ongelukkig van worden. Maar ik kan ook kijken naar wat er wél is, naar de geweldige stylist die ik geworden ben. Maar rond me zie ik nog te veel mensen die in hun gefnuikte Madonna-droom blijven hangen.»

HUMO Is het wel altijd zo eenvoudig? Jij hebt bijvoorbeeld een relatiebreuk achter de rug. Daar neem je toch niet gewoon akte van, om vervolgens vrolijk verder te huppelen?

KAZALTZIS «En toch: nuchterheid helpt. Altijd. Ik voel dan de pijn, natúúrlijk voel ik de pijn, maar ik blijf mezelf voorhouden dat er weldra weer licht is. Ik zweet de dingen uit. En natuurlijk moet ik dan wat drama door, inclusief zelfdestructief gedrag. Maar ik laat dat toe, en ik beloof mezelf: vandaag voel je je miserabel, maar morgen is dat weer voorbij.»

HAM «Eigenlijk is dat een heel vitale levensfilosofie.»

KAZALTZIS «Ik denk dat het eerder een bescherming is tegen het omgekeerde: ik voel dat er een hang naar zelfdestructie in me zit, naar theatraal aan het leven lijden, en ik dwing mezelf om daar niet aan toe te geven. Het kan aanlokkelijk zijn om jezelf in een korstje van ongeluk en malaise te frituren. Maar ik weiger dat: ik wil mijn eigen geluk niet in de weg staan. En dan helpt het dus om datgene wat me ontglipt, datgene waar ik geen vat op heb, gewoon te aanvaarden.

»(Denkt na) Klink ik nu niet te veel als iemand die de code van het leven gekraakt heeft? Want dat is helemaal niet het geval. Ik heb veel nagedacht op de boot, ik heb teruggeblikt, ik ben mezelf tegengekomen. Maar ik had misschien wel meer concrete antwoorden verwacht. Ik heb er rust gevonden, maar geen wijsheid. Behalve dan die ene: aanvaarding brengt je ergens.»

HUMO In de eerste aflevering van ‘Over de oceaan’ zat een uitspraak van een vaardig formulerende stoïcijn: ‘Ik wil een leven zonder opwinding en spanning. Rustig moonwalken naar de dood.’

KAZALTZIS «Juist! Dat was mooi gezegd van Otto-Jan.»

HAM «Mark Linkous van de band Sparklehorse heeft zijn grote droom eens als volgt omschreven: ‘Een huis met een tuin, en in die tuin een boom om tegen te pissen.’ Ik snap dat. Toen ik jong was, heb ik vaak dingen gedaan die niet bij me pasten, en waar ik zelf eigenlijk helemaal niet zo’n zin in had. Maar het hoorde zo, dacht ik: luid en hevig leven, en elke dag op zoek naar het avontuur. Nu nog denk ik soms: wat ben ik toch weer aan het doen, en voor wie? Want ik ben wel gulzig en nieuwsgierig, maar tegelijk ben ik ook een grote schrikschijter die steeds vaker zegt: laat me maar met rust, ik hoef niet met het circus mee. Ik moet niet over alles een mening hebben, ik moet niet alles uitproberen, ik moet niet elke dag volstouwen. Als heel veel mensen aan het roepen zijn, vind ik het fijn om stilletjes te zijn.»

KAZALTZIS «Jij hebt zo’n grote rust over je, Otto-Jan. Dat voelde ik heel erg op de boot. Jij kiest je gevechten: je weet waar je je over wilt opwinden. Het is wat ik zelf ook het liefst wil: de bomma worden. Een leven dat niet groter is dan mijn gehaakte tafellakens, mijn bloemenschort en de cakes die ik bak voor wie wil komen eten. Maar de ironie is natuurlijk dat je om zo’n leven te kunnen appreciëren daar ook af en toe uit moet stappen. Een minimum aan opwinding heb je toch nodig. Dus ja: ik blijf op goed geluk de wereld in lopen.»

‘Viva la feta’, Play4, maandag 4 april, 20.40