Dominique Deruddere verfilmt het leven van Will Tura: ‘Zijn carrière valt samen met de geschiedenis van het Vlaanderen dat ik heb gekend’

‘Ik ben 61 jaar: Will is beginnen op te treden toen ik geboren ben. Zijn carrière valt samen met het Vlaanderen dat ik heb gekend.’

'Turalura' is een briljant idee. Alle rockers die hem in de jaren 80 niet zagen staan, wilden opeens de studio in om zijn songs te bewerken'

Je voelt dat ‘Hoop doet leven’ zo wondermooi is geworden omdat Dominique Deruddere het verhaal in elkaar heeft gepuzzeld met archiefbeelden van een geschiedenis die ook de zijne is. Maar het is meer dan een documentaire, het is een heldenepos à la ‘Rocky’, met Will Tura als een geboren vechter.

HUMO ‘Hoop doet leven’ opent met de show waarin Tura wordt begeleid door een symfonisch orkest. ‘Dit is waar ik altijd van heb gedroomd,’ zegt hij glunderend, en dan barst het orkest los. Ik zat meteen recht in mijn stoel. Rocky stond in de ring, klaar voor zijn definitieve overwinning.

DOMINIQUE DERUDDERE «Ja, dat klopt helemaal! Dat ‘Rocky’-gevoel zit ook in ‘Iedereen beroemd!’ (Derudderes film over een vader die via de zangcarrière van zijn dochter zijn droom van roem probeert te realiseren, red.), en in mijn volgende film ‘The Chapel’, over een pianiste die deelneemt aan de Koningin Elisabethwedstrijd. Ik hou van vechters, mensen die doen waarvoor ze vinden dat ze op de wereld zijn gezet, welke prijs ze er ook voor moeten betalen. Will Tura is een ongelofelijke knokker. Ik ben met Marc Didden naar Will Tura’s optreden in Kortrijk gaan kijken, en hij gaat nog steeds als een raket.»

HUMO Was je zelf verrast dat Tura jou als regisseur wilde?

DERUDDERE «Natuurlijk. Ik behoor tot de generatie die Will Tura, hoe zal ik het zeggen, allesbehalve bejubelde. Het was bon ton om dat niet te doen, en ik wilde net als mijn vrienden een goeie muzieksmaak hebben. Zoals de dj die in de documentaire zegt: ‘Als er ooit een plaat van Will Tura in de top dertig komt, breek ik die eigenhandig in tweeën.’ Volledig onterecht, vind ik nu. Zeker nu ik – noodgedwongen (lacht) – de composities en de arrangementen heb beluisterd. Die zijn ijzersterk. Hij is vooral op zijn teksten aangevallen, maar je moet eens luisteren naar de lyrics van pakweg Roy Orbison. Die zijn ook heel simpel, hoor, ze hebben ook vaak die naïeve toon. Als mijn vrienden er niet bij waren en er passeerde een nummer van Will Tura op de radio, dan zette ik die nooit af. Ik vond zijn liedjes toen al mooi. We waren in die tijd gewoon zelfingenomen lullen. Dus is deze film ook een mea culpa: ‘Sorry, Will, ik had vroeger wel wat ruimdenkender mogen zijn.’»

HUMO Zoals het bij een heldenepos hoort, begint Will Tura zijn verhaal met een drama.

DERUDDERE «De kleine Arthur Blanckaert kreeg op zijn 5de een oorontsteking die zijn gehoor aan één kant heeft verwoest. Hij lag weken in het ziekenhuis. Daar dweilde hij met zijn teddybeer de zalen af en ontdekte hij dat hij mensen aan het lachen kon brengen en entertainen. Hij genoot daar zo van dat hij, toen hij naar huis mocht, in een opwelling tegen zijn moeder zei dat hij wilde blijven. De entertainer Tura is in die ziekenzalen geboren. Ik vind dat zo mooi: die oorontsteking, waarin zijn moeder het einde van zijn ontluikende muziekcarrière zag, is het begin van zijn showmanschap geworden.»

HUMO Wat roem is en hoe het werkt, is iets wat je altijd heeft gefascineerd, hè.

DERUDDERE «Dat is waar. In ‘The Chapel’ onderzoek ik ook hoe een artiest zich tot die roem verhoudt. Wat wil hij eigenlijk? Hij wil erkenning voor zijn werk, maar ook dat dat werk wordt herkend als zijnde van hém: roem dus.

»Ik denk dat Tura net als ik eerst zijn dorp en daarna de massa wilde ontstijgen. Raymond van het Groenewoud beschrijft dat in ‘Lucky Manuelo’, het nummer uit ‘Iedereen beroemd!’: ‘Hij leek al bij voorbaat veroordeeld / Tot een bestaan zonder glans (...) / Hij zou in de massa verdwijnen / Maar niet volgens hem (...) / Hij wist dat het lot ook een deel is / Van wat je er zelf voor doet’.»

HUMO ‘Ik weet niet of ik het een goed nummer vind,’ schrijft iemand onder het filmfragment met dat nummer op YouTube, ‘maar ik krijg het niet uit mijn hoofd.’ Het zou een reactie op een nummer van Will Tura kunnen zijn.

DERUDDERE «De kracht van Will Tura’s nummers is de eenvoud. Toen hij met ingewikkelde composities in de weer was, zei zijn manager Jacques Kluger: ‘Als je een melodie alleen met je rechterhand kunt spelen, is ze goed.’ Daarom zijn de melodieën van ‘Eenzaam zonder jou’ of ‘Het kan niet zijn’ in ons geheugen gegrift. Dat is wat je wilt als artiest: iets creëren dat mensen bijblijft, dat onsterfelijk is.»

HUMO De vraag is: hoever ga je voor die roem en het succes? Zou je een stukje van je ziel verkopen om het publiek te behagen?

DERUDDERE «Alle mensen die er zijn geraakt en roem en succes hebben vergaard, zijn keiharde werkers die extreem gefocust zijn en blijven gaan. Maar zonder dat je het goed beseft, raak je soms gecompromitteerd door de wereld rondom je en zit je opeens op een weg die je beter niet was ingeslagen, of krijg je ambities die je beter niet had gehad. Oei, dat had ik niet moeten zeggen (schatert). Maar ik heb daarvan geleerd. Ik neem geen projecten meer aan waar ik ook maar enige twijfel over heb.»

HUMO Heeft Will Tura zich door de wereld laten compromitteren, zoals jij het noemt?

DERUDDERE «Volgens mij is hij ondanks alles zichzelf gebleven. Zijn zin om muziek te maken is nog steeds zo puur. Die eerlijkheid is de reden van zijn succes. Ik denk dat mensen voelen dat hij een echte is.»

HUMO Hij zegt in ‘Hoop doet leven’ wel: ‘Ik doe alles om het succes vast te houden.’

DERUDDERE «Hij leeft voortdurend met het idee: ‘Het kan elk moment gedaan zijn.’ Dat was ook de grote angst van zijn moeder. Zij waarschuwde hem voortdurend: ‘Doe het goed! Wees een brave jongen! Respecteer de mensen, want het kan morgen voorbij zijn.’ Zo hield ze hem met beide benen op de grond, maar ze maakte hem ook bang. Ik herken dat. Mijn moeder deed dat ook graag: ‘Blijf weg van water! Kijk uit, een trap!’ Zij zag altijd overal rampen en mensen die me op het slechte pad zouden brengen: ‘In dat filmmilieu zit het vol met hoeren!’ Dat was spijtig genoeg helemaal niet waar (lacht).

»Zijn moeder is van meet af aan de allesbepalende factor geweest in zijn leven. Niet iedereen gehoorzaamt zijn moeder of vader, maar hij deed dat wel. Hij is een voorzichtige mens, en dat heeft hij van haar. En als hij na een optreden ’s nachts thuiskwam, bakte zij vaak nog biefstukken voor hem en zijn muzikanten. Ze was er graag bij. Mijn moeder heeft dat ook gedaan voor Arno en zijn bassist als hij in Leopoldsburg was komen spelen.»

HUMO Jullie moeders waren niet alleen angstig, ze hadden ook allebei artistieke ambities die gefnuikt werden.

DERUDDERE «Mijn moeder had een fantastische actrice kunnen worden, daar ben ik van overtuigd. En Will zijn moeder speelde als kind muziek en was daar graag verder in gegaan. Ik geloof dat angst en creativiteit vaak samengaan. De angst van een kleine jongen dwingt hem grappen te leren maken om anderen voor te zijn met hun opmerkingen over zijn lengte – sprak hij uit ervaring (lacht). Als angstige mens ben je ook constant rampscenario’s aan het bedenken. Als iemand op een ladder staat, zie ik meteen wat er allemaal fout kan gaan. Ik zie de ambulances al aankomen, ik zie de helikopters in de lucht... Angst laat je fantasie op volle toeren draaien.»

LOSSE HANDJES

HUMO Will Tura vertelde vaak: ‘De enige plek waar ik me zeker voel, is op het podium.’ Daarnaast was hij erg onzeker. Denk je dat dat te maken heeft met zijn vader, die zijn keuze om muzikant te worden nooit heeft zien zitten?

DERUDDERE «Ja. Zijn ouders zijn in 1977 komen kijken naar zijn concert in Vorst Nationaal voor zijn 20-jarige carrière. Na afloop zei zijn vader tegen hem: ‘Het was wel goed, maar ik was liever naar de cinema gegaan.’ Hij had zijn zoon veel liever filmacteur zien worden. Ik kan me voorstellen dat je niet zelfverzekerder wordt als het maar niet lukt appreciatie van je vader te krijgen. Tegelijk is onzekerheid ook goed voor een artiest. Het houdt je scherp.»

HUMO Jouw vader was ook geen man van de grote complimenten, geloof ik?

DERUDDERE «Nee, maar hij liet me wel doen. Hij was niet vaak thuis. En als hij thuis was, was hij meestal dronken. Had hij een goeie dronk, dan werd het gezellig en bakte hij chips voor ons, met zout erop. Maar het kon ook flink fout zitten en dan kon je beter uit zijn buurt blijven, want dan zaten zijn handen heel los. Hoe het is om zo op te groeien, komt in mijn volgende film aan bod. Niet dat ik een jeugdtrauma heb opgelopen, hè. Ik voelde wel dat hij trots op mij was. Ik speelde ook tennis en hij ging meestal mee naar de wedstrijden. Hij stond dan aan de bar een pint te drinken, maar hij hield wel in de gaten of ik het goed deed. Nu, hij is vrij vroeg gestorven – ik was amper 17 –, de garagepoort is tegen zijn slaap gevallen. De dag voordien had ik mijn eerste speelfilmpje gemaakt, ‘Oranje licht’, samen met Marcel Vanthilt. We hadden daar een hele happening rond georganiseerd in Leopoldsburg, met sketches en een Vlaamse kermis. De burgemeester had tegen mijn vader gezegd hoe fantastisch het allemaal was. Toen heb ik mijn vader zien denken: je bent precies goed bezig.

»Nu, wij zijn ook geen generatie die constant schouderklopjes kreeg. Hier in Amerika (Dominique Deruddere woont in L.A., red.) krijgen kinderen de hele dag complimentjes. Ze laten een windje en meteen zegt de moeder: ‘Oh, what a beautiful fart!’ Dat is natuurlijk ook niet goed. De vrienden van mijn zonen zijn wel degelijke kerels, maar ik zie ook veel jongeren die neurotisch zijn geworden van al dat gepamper. Je vindt weinig naturel bij hen. Als ze naar feestjes gaan, moeten ze zich meteen half ziek zuipen. Het is precies alsof ze alles tegelijk willen en er nergens een rem op staat.»

HUMO Je blijft in Amerika, maar je hebt al vaak gezegd dat je je vrienden mist. En al je films ademen je liefde voor Vlaanderen, ook die deel je met Will Tura.

DERUDDERE «Dat is zo. Weet je, ik ben 61 jaar. Will is beginnen optreden in het jaar dat ik geboren ben. Ik heb dus geen dag zonder hem geleefd (lacht). Zijn carrière valt samen met de geschiedenis van het Vlaanderen dat ik heb gekend. Ik heb me ongelofelijk geamuseerd met het archiefmateriaal. De beelden zullen mijn generatie meesleuren op een trip down memory lane, en voor jongeren zal het een ontdekkingstocht zijn: hoe Vlaanderen er vroeger uitzag, hoe iedereen toen leefde, in wat voor auto’s ze reden, hoe ze dansten en wat voor shows ze gaven.»

HUMO Tura heeft nooit de stap naar het buitenland gewaagd. Hij nestelde zich in Vlaanderen, waar hij onder de vleugels van Jean Kluger, zijn muziekuitgever, uitgroeide tot de icoon die hij nu is.

Deruddere «Hij heeft wel aanbiedingen uit het buitenland gekregen, maar hij heeft nooit de stap durven te zetten. Misschien was dat wel verstandiger (schatert). Ik woon graag in L.A., maar professioneel heeft het mij niet veel bijgebracht. Niet dat dat de bedoeling was. Ik was hier uitgenodigd om een film te maken, en toen dat project wegens de financiële crisis werd stopgezet, ben ik gewoon blijven plakken.

»Will kon zijn familie ook niet achterlaten. Hoe iedereen begaan was met elkaar, heeft me echt geraakt: zijn zus Jacqueline naaide zijn kostuums, zijn broer Staf ontwierp speciale geluidsboxen en volgspots voor hem en werd zijn vaste licht- en geluidsman, zijn jongere broer Jean-Marie heeft nog bij hem gedrumd en zijn moeder was bereid de hele familie van Veurne naar Brussel te verhuizen toen dat nodig bleek voor Will zijn carrière. Uit zijn familie haalde hij zijn kracht.»

TUSSEN TWEE STOELEN

HUMO De documentaire eindigt heel abrupt. Wilde je afsluiten op een hoogtepunt?

DERUDDERE «Het is niet het hoogtepunt in zijn carrière, maar wel het moment waarop hij de best mogelijke Will Tura is, omdat zijn moeder en zijn broer Staf er nog waren. ‘Hoop doet leven’ eindigt in 1998, nadat hij van hen allebei afscheid heeft moeten nemen.

»Hij was ook erg verknocht aan zijn bandleden. Hij bleef loyaal aan hen zolang hij kon, ook al zeiden sommige raadgevers: ‘Ze zijn goed, maar er zijn nog betere muzikanten.’ Hij ging daar nooit op in: ‘Dat zijn mijn maten.’ Ik begrijp waarom hij trouw bleef aan Vlaanderen. In zijn geval zou ik hetzelfde gedaan hebben.»

HUMO Zijn fans waren ook heilig voor hem. Daarom was hij bang om te trouwen: hij vreesde dat hij fans zou verliezen.

DERUDDERE «Ja, daar was hij heel ongerust over. Hij heeft samen met Jean Kluger, die zijn vader Jacques na diens dood had opgevolgd als muziekuitgever, lang overlegd over hoe ze dat zouden aanpakken.»

HUMO ‘Op de dag dat Elvis Presley trouwde, heb ik beslist dat ook te doen,’ vertelt hij in ‘Hoop doet leven’.

DERUDDERE «Elvis was zijn grote voorbeeld. Toen die de stap durfde te zetten en bleek dat het zijn carrière niet aantastte, durfde hij het ook.

»Je weet dat Will ook een plaat met in het Nederlands vertaalde Elvis-songs heeft opgenomen. In Nashville, samen met de legendarische begeleidingsband van Elvis. Dat doet hij met de juiste soul. Die nummers klinken echt goed.»

HUMO Vlak na zijn huwelijk brengt hij ‘Verboden dromen’ uit. Je suggereert dat het een slimme zet was van Jean Kluger en zijn tekstschrijfster Nelly Byl: met die songtekst wilden ze Tura’s fans troosten.

DERUDDERE «Ja, dat vermoeden is er (lacht). Nelly voelde de dingen ook goed aan. ‘Zoek geen avontuur / Meisje, speel niet met ’t vuur’ zingt Will in ‘Verboden dromen’. Kijk, zijn songteksten zijn altijd redelijk simpel. Maar hoe je het ook draait of keert, ze blijven wel in je hoofd zitten. Het heeft misschien te maken met ouder worden, maar ik word hoe langer hoe meer verliefd op dat soort zinnetjes. Ik vind ze heel hartverwarmend.»

HUMO Heb je dat niet altijd gehad?

DERUDDERE «Misschien wel, ja. Veel van zijn songs zou je zo in ‘Iedereen beroemd!’ kunnen plakken.»

HUMO ‘Mijn films zijn te dom voor slimme mensen en te slim voor domme mensen,’ zei je eens.

DERUDDERE «Ik heb wel door dat ik altijd tussen twee stoelen val. Ik ben geen commerciële filmmaker die plat op zijn buik gaat voor het publiek, mag ik hopen. Maar ik ben ook geen elitaire arthousefilmmaker. Daar zijn mijn films niet hoogdravend genoeg voor. Maar ik voel me er goed bij, dat is wie ik ben.»

HUMO ‘Iedereen beroemd!’ slaat wel in de hele wereld aan. De Bollywood-versie is net uit, de rechten voor een Spaanse versie zijn gekocht door de producers van ‘Amores perros’ en in Vlaanderen wordt er een musical van gemaakt.

DERUDDERE «Dat is mijn pensioen, jong! (lacht) Rechten worden tegenwoordig snel verkocht, dus dat betekent op zich niet zoveel. Maar dat er nu een remake is, vind ik fantastisch. De film komt trouwens ook in België uit. De hoofdrollen worden vertolkt door degelijke acteurs, hè. Anil Kapoor, die de vader speelt, is de quizmaster in ‘Slumdog Millionaire’.»

HUMO Je laatste film, ‘Flying Home’, kreeg goede kritieken in Amerika.

DERUDDERE «Ja, maar hier is hij niet in de zalen geraakt. In Vlaanderen vonden ze hem niet stout genoeg, ze konden niet wachten tot ik weer een minder brave film zou maken. Dan denk ik: waarom? Ik wil af en toe ook iets doen wat lief is. Het verhaal van ‘Flying Home’ kon niet anders dan goed aflopen, Colin en Isabelle moesten elkaar vinden. Dat had ik al snel door en ik ben in die romantiek helemaal over the top gegaan, maar dat hadden veel mensen niet door.»

HUMO ‘Ik kreeg pas de erkenning waar ik mijn hele leven op had gewacht, toen Humo’s Rudy Vandendaele het briljante idee kreeg Tura-songs door rockers te laten zingen en ‘Turalura’ werd geboren,’ vertelt Will Tura in ‘Hoop doet leven’.

DERUDDERE «Dat staat letterlijk in de biografie die zijn dochter Sandy heeft geschreven – dat boek is voor mij trouwens onmisbaar geweest, net als de biografie van Myriam Dekoster, die in september uitkomt. Het ís ook een briljant idee. Arno die ‘Eenzaam zonder jou’ zingt! Alle rockers van mijn generatie die hem in de jaren 80 niet zagen staan, wilden opeens de studio in om zijn songs te bewerken!

»Heb je de scène gezien waarin hij tijdens ‘Turalura Live’ na het optreden van Arno en Stijn Meuris op het podium wordt gezet? En hoe hij de hele tijd naar achteren probeert te schuiven? Hij wilde niet vooraan staan, maar tussen de rockers. Dat zat gewoon tussen het archiefmateriaal, een gouden vondst.»

HUMO Iedereen weet dat Will graag over alles de controle heeft. Hield je je hart vast toen je hem de documentaire toonde?

DERUDDERE «Natuurlijk! Ik was erg opgelucht dat er geen enkele scène was waarvan hij zei: ‘Dat wil ik niet.’ Als hij vroeg of hij mocht ingrijpen, ging het altijd over muziekfragmenten: ‘Kan dat nummer niet wat langer? Nee, je moet die song nog niet wegknippen! Nu komt het goeie deel pas.’»

HUMO Je laat het verhaal in de ik-vorm vertellen, maar niet door Will Tura zelf.

DERUDDERE «Nee, Jan Decleir doet dat. Ik wilde dat Will Tura’s verhaal cinema werd, bigger than life, want zo is de man ook.»