Eddy Merckx (21): ‘Ik heb nog rustig vier jaar de tijd om dan eventueel wat te presteren’

In de knusse beste kamer waar allemaal gele fauteuils staan komt een moeder Merckx aandribbelen met een versneden whisky, die opgediend wordt in de fietsbel waarmee zoon Eddy Milaan-San Remo won. Reeds zetten wij luid smakkend de lippen aan dit kleinood als de wielerkampioen hemzelf op een gekleurd fietsje het vertrek binnenpedaalt, als gek rond de tafel spurt en dan afremt door zijn linkerbeen tussen de spaken van zijn voorwiel te steken. Waarderende zinsneden prevelend zetten wij ons fanpetje op, en meteen is het ijs gebroken en plonzen wij een klompje in onze drank. Van dichtbij ziet de wielerheld er merkwaardig teer en bijna dunnetjes uit, maar als hij onze gedachten raadt en een knots van een kuit in de hoogte steekt begrijpen wij al wat van de krachtexplosies die deze 21-jarige knaap geregeld op de fiets teweegbrengt.

HUMO Drink jij altijd spuitwater?

EDDY MERCKX «Of varianten. Als renner mag Je nauwelijks naar alcohol kijken — denk nu niet dat ik constant zit te lijden, want het spul zegt me niks. Behalve dan als ik me in het uitgaansleven stort, maar dat doe ik alleen des winters wanneer de wielrennerij stilligt. Tijdens het seizoen zelf ga ik geen enkele avond uit — in dit vak mag je echt niet pierewaaien, man.»

HUMO Ril ril. Dan leef je zeker ook in het korset van een dieet?

MERCKX «Nou ja, korset , dat loopt wel los als ik maar aardappelen mijd. En al wat vet bevat. Het rauwste wat een fietsers kan overkomen is dat hij te dik wordt Zelf draai ik het best als ik 73 kilo weeg, maar dat ideaalgewicht zwelt onvermijdelijk aan als ie stilligt, en dan is het sjezen geblazen om er grammen af te doen.»

HUMO Zeer merkwaardig. Hoelang fiets jij al?

MERCKX «Officieel sinds augustus ’62 toen ik nieuweling werd Maar ik heb al een koersfiets van mijn twaalfde jaar.»

HUMO En nu prijzen de kranten je aan als de superkampioen die in het verlengde ligt van de Rikken Van Steenbergen en Van Looy. Geloof jijzelf dat je de fakkel kan overnemen?

MERCKX «Kranten zijn niet altijd onfeilbaar. Ik zou al heel tevreden wezen als dit seizoen even goed is als het vorige. Maar je moet wel bedenken dat ik nog een prille jongen ben ik heb nog rustig drie-vier jaar de tijd om dan eventueel wat te presteren. Van Looy werd ook pas de echte grote toen hij 25 was.»

HUMO Van Looy beweerde dat jij beter nog enkele jaren in zijn ploeg gereden had om dan, geleerd, je vlerken uit te slaan.

MERCKX «Ik geloof dat ik niks meer te leren had bij Van Looy — wij hebben overigens zeer weinig koersen samen verreden. Daarbij komt dat ik in zijn ploeg natuurlijk knechtje was, en op die manier zou ik waarschijnlijk nooit Milaan-San Remo gewonnen hebben.»

HUMO Heb jij kwaliteiten met Van Looy gemeen?

MERCKX «Kijk eens he, ik wil niet met Van Looy vergeleken worden. Ik zou mijn eigen weg willen gaan en daar zal ik alles voor doen ook. Sommige mensen denken dat ik Van Looy meteen zal achterna plonzen als hij in het water springt. Ik wil mezelf zijn.»

HUMO Inmiddels hebben heel wat mensen de mond vol van de zogenaamde ‘aftakeling’ van Van Looy. Van Looy zou volledig afgedaan hebben. Ben jij het daarmee eens?

MERCKX «Oh nee, Van Looy heeft helemaal niet afgedaan. Verbeteren zal hij niet meer, maar dan nog kun je er op het ogenblik in België geen vijf vinden die sterker rijden dan hij. Zijn vorig seizoen is wat tegengevallen, maar dat zegt niks.»

HUMO Toch is er een nieuwe generatie op komst, en diverse leden daarvan doen grepen naar de top. Is er rivaliteit tussen de jonge renners?

MERCKX «Tot vijandschap toe, en dat is niet zo prettig. Het is niet alleen het kuitwerk meer dat het moet doen, fikse ellebogen zijn tegenwoordig ook van belang.»

HUMO Jij wordt als de grootste jonge belofte beschouwd. Heeft de roem ook nadelige gevolgen op wielerkundig gebied?

MERCKX «Tja, je springt natuurlijk meer in het oog tijdens een wedstrijd. Je hebt meer verantwoordelijkheid, om het zo te zeggen. Als ik eens demarreer gaat iedereen meteen zomaar in mijn zog rijden, in de idee dat ‘het’ nu gaat gebeuren — dat maakt het koersen natuurlijk veel zwaarder Bij de liefhebbers was ik ook al gevreesd, maar dat is het verschil tussen de prijzen niet zo groot en je had er minder wieltjeszuigers. Een beroepsrenner rijdt echter voor zijn boterham, als ie niet vaak vooraan eindigt krijgt hij minder contracten, en dus klit de grote massa zich wanhopig vast aan het wiel van de kampioenen.»

HUMO Dat zal je ook gebeuren als je naar de Tour gaat. Ga je?

MERCKX «Peufff (minutenlange zucht)… dat is de eerste keer dat die vraag mij gesteld wordt…. Ik weet nog altijd niet wat het zal worden. Als Peugeot naar de Ronde van Italië gaat kan ik natuurlijk niet mee met de Nationale Tourploeg, want om twee grote ronden te rijden in één seizoen ben ik nog te jong. Ik vermoed dus dat ik pas volgend jaar naar Frankrijk zal tegen - het is overigens best dat ik de hele onderneming eerst eens in Italië kan uitproberen.»

HUMO Gesteld dat je toch naar de Tour gaat: wat verwacht je ervan?

MERCKX «Poefff (andere lange zucht)… Kijk de kranten maar eens door: als ik ga moet ik winnen, en dat is een wat zware last op deze jonge schouders van me. Ik zou natuurlijk wel proberen zo dicht mogelijk te eindigen, maar meer dan dat durf ik niet dromen… ik weet niet eens of ik een degelijk ronderenner bèn.»

HUMO Kun je klimmen?

MERCKX «Weet ik veel .. in Parijs-Nizza ging het wel, maar het waren niet bepaald Alpenreuzen die je daar onder de wielen kreeg. Tijdrijden doe ik beter: in de Grote Prijs der Naties eindigde ik derde achter Anquetil en Gimondi en vóor Poulidor. En samen met Bracke heb ik de Trofee Baracchi gewonnen, toch een tijdrit over 113 km.»

HUMO Hoe vind jij het weer ingevoerde systeem van de landenploegen?

MERCKX «Normaal kan het niet zo goed zijn: je wordt twaalf maanden per jaar betaald door de baas van je merk, en dan moet je in de Ronde tegen je eigen maats gaan rijden. Daarbij komt dat ik als enige merkmaat eventueel alleen Bracke kan meekrijgen, al betrouw ik wel dat de Bond maatregelen klaarhoudt tegen mogelijke vaandelvluchters.»

HUMO Zou jij bezwaren hebben als Van Looy mee naar de Tour ging?

MERCKX «Oh nee, als hij goed zou blijken rijden kan geen kat daar graten in.»

HUMO Waarom mocht hij niet mee naar het wereldkampioenschap?

MERCKX «Tja, wat was het ordewoord ook weer? — Verjonging. Van Looy was niet ‘nieuw’ genoeg. En hij had een slechte Ronde van Frankrijk gereden dat gaf wel de doorslag, omdat de WK-ploeg zo goed als uitsluitend geselecteerd wordt uit Ronderenners. Ik was de enige die geen Tour in de benen had.»

HUMO Die finale op de Nürnburg-ring verliep lichtjes eigenaardig: toen de eindmeet ongeveer in zicht kwam haalde een ontroerend solidaire kopgroep zich een beer van een inzinking op het lijf, en Altig peesde fluitend naar de regenboogtrui. Heel wat mensen dachten aan combines. En jij?

MERCKX «Ha, verdorie sè, er wordt zo dikwijls over combine gesproken eh, k maar ik durf eerlijk zeggen dat ikzelf nog nooit of nooit wat van combine gezien heb. En zeker niet op de Nürburgring. Wat de kopgroep deed stilvallen was gewoon de rivaliteit tussen Anquetil en Poulidor, terwijl ook Gimondi het vertikte nog maar een gram zweet aan Motta te verspillen En zelf zat ik er volledig door, ik had mijn krachten beter moeten doseren, maar ja, ik wilde altijd maar vooraan koersen, en de omloop was zwaar en ik heel jong… die laatste kilometers reed ik als een eind hout… ik was kapot.»

HUMO Anquetil was dat niet, en toch fungeerde die het meest als rem. Zit er ook niks in het feit dat Jacques de week voor het wereldkampioenschap bij Altig had doorgebracht?

MERCKX «Inderdaad zit daar niks in Anquetil is bevriend met Altig, en dan? Ik ben ook bevriend met Anquetil. En denk je nou eens in hoe mooi het voor die man zou geweest zijn als hij ziin grandioze loopbaan had kunnen besluiten met de regenboogtrui. Anquetil bulkt zowat van de centen, als die zich nog ergens te barsten voor rijdt dan is het omwille van het prestige, la me lachen zeg.»

HUMO Welke renner bewonder jij het meest?

MERCKX «Nog eens Anquetil… die man heeft ongeveer alles op zijn ereliistje staan behalve dan het wereldkampioenschap, snap je? Maar hij kan in een wedstrijd opeens dingen gaan doen waarvoor je als renner alleen maar je petje kan lichten en verder uitkijken naar de tweede plaats. In de laatste rit van Parijs-Nizza was Poulidor nog steeds leider, tot Anquetil het op zijn heupen krijgt, vol overtuiging gaat doordrukken en zijn rivaal netjes uit de wielen rijdt, echt een oerkracht die in beweging komt. Zoals ook in Luik-Bastenaken-Luik; wij zitten met alle groten vooraan, dan springt Anquetil weg, en hoe wij ons ook het apezuur hengstten, niemand kon erbij komen. Om zoiets te presteren moet je buitenissig sterk zijn.»

HUMO Anquetil schuwt zeker geen inspanningen, maar wel de urineproef. Of is dat zomaar een gril van ‘m?

MERCKX «Kijk hè, ik geloof niet dat Anquetil zich zo vaak aan het doping-onderzoek onttrekt omdat hij vol pep zou zitten. Maar hij voelt zich wel ‘meneer’ Anquetil, de superkampioen die door vier-vijf lijfartsen bemoederd en gecontroleerd wordt, en als er dan na iedere koers een sombere knul met een emmertje komt aandragen draait onze aristocraat zich liever neusophalend om. Dat heeft niks met schuldgevoelens te maken.»

HUMO Ben jij voor de anti-doping-actie

MERCKX «Ja. ik ben er wel voor... er wordt namelijk overdreven met sommige producten... veel meer door tweede-klasse-renners dan door de kampioenen. Ik geloof dat de B.O.B. vooral zoekt naar buitenlandse producten die hier sluikverhandeld worden en die men onverantwoord slikt. Maar in verband met zoveel woeste verhalen over pillenvreterij en injecties tijdens de koers kan ik wel zeggen dat ikzelf nog nooit, en ik zeg nooit, iemand heb zien slikken of prikken. En ik geloof toch wel dat ik goedgeplaatst zou zijn als er wat te noteren viel, humm? Overigens moet je niet denken dat het volstaat een opwekkertje te verorberen om meteen een goeie wedstrijd te rijden. Je kan toch ook niet zeggen: nu ga ik eens een fikse biefstuk in mijn hielen slaan, en kijk mij dan eens draaien! Dat heeft geen zin.

»Wat een renner wel nodig heeft is een goeie dokter die hem op lange termijn voldoende van vitamines voorziet om hem dan, sterk genoeg, in een wedstrijd te deponeren. Ik heb ook een dokter, en die regelt mijn voeding door mij regelmatig nu eens deze, dan weer diè vitamines aan te smeren — nogmaals op lange termijn En dat heeft helemáál niks met doping te maken. Maar durf eens een aspirine in je zak steken, dan ben je al een ploert. Wie vijf biertjes nut of twee straffe koffies, diè drogeert zich, maar die zetten ze nooit op het potje. Er is veel te veel sensatie gemoeid met die dingen — en dat kan de wielersport alleen maar schaden. Hoeveel vaders zullen hun koersgrage zoontjes niet een carrière weigeren, met het schrikbeeld voor ogen van een doorloederd wrak?»

HUMO Wat zou jij gaan doen als de wielersport opgedoekt werd?

MERCKX «Ik zou rustig gaan fietsen als ik er de tijd voor had — (en verlegen) ik ben echt verliefd op de fiets Daarom vlieg ik er misschien soms zo onbesuisd in — ik doe niks liever dan maar aanvallen.»

HUMO Wat was jouw mooiste zege?

MERCKX «Financieel was dat Milaan-San Remo maar voor mezelf was ik toch gelukkiger met mijn zege in het wereld-kampioenschap voor liefhebbers te Sallanches. Ik was toen 19 en ik kwam meteen op het voorplan.»

HUMO Je pijnlijkste nederlaag?

MERCKX «In de Ronde van Lombardije waar ik plus minus door eigen schuld geklopt werd door Gimondi De aankomst had plaats op de piste in Coma. Gimondi reed bovenaan en ik von plaatsje om onder hem door te duiken. Gimondi zag het en brulde naar Adorni dat die mij de weg moest afsluiten. Adorni sprong naar me toe het was te laat, ik was erdoor en de zege lag voor het grijpen, toen ik hevig moest afremmen voor een fotograaf die doodgemoedereerd op de piste had plaatsgevat. Dag bloemen.»

HUMO Heel even ànders: vind jij het eerlijk dat een sportman tijdens zijn legerdienst alle faciliteiten krijgt om te gaan trainen en koersen, terwijl de andere soldaten toch een heel jaar jol moeten_ is missen?

MERCKX «Juist, die mensen kunnen 12 maanden lang niet werken, maar als een sportman een jaar niet kan trainen mag hij alle hoop opgeven nog ooit op het voorplan te verschijnen — dan heeft ie afgedaan. Daarbij komt dat de jaren waarin een sportman wat kan doen heel beperkt zijn. Je kan rustig tot je zestigste aan een bureau gaan zitten, maar niet op een koersfiets.»

HUMO Van de hak op de tak: in een TV-programma moest jij op de rollen 500 meter spurten tegen opa Van Steenbergen, die toen even in het zonnetje werd gezet. Jij verloor toen. Heb je werkelijk doorgepeesd?

MERCKX «0 ja, ik hèb gereden om te winnen. Ik zat wel een beetje te laag op mijn fiets — mijn benen zijn langer dan die van Rik — maar dat zegt nog niks. Je moet niet denken dat er veel renners zijn die het zelfs nu nog op de 500 meter van Van Steenbergen kunnen halen — die man is gewoon een fenomeen. Ook tijdens zijn afscheidsmeeting in het Antwerpse Sportpaleis is er echt dóórgereden — wij hebben geen geschenkjes willen geven, hij heeft zijn overwinningen eerlijk behaald.»

HUMO Heb jij tenslotte misschien nog een boodschap in petto voor jongeren die wielerkampioen willen worden?

MERCKX «Boodschap, zeg… Kijk hè, om het op de fiets echt ver te schoppen moet je ten eerste weten wat je wil. Je moet leven voor het vak — dat is tenslotte met alles zo — en je moet karakter hebben. Ik doe alles voor dit vak, ik zei het toch al: ik hou van mijn fiets.»

Hij wrijft een tedere vinger over een stoffig spaakje werpt een verliefde blik op de versnellingshandle en toert lichtzittend weg. Een knaap met heel veel toekomst.