Guy Mortier sprak met Tina Turner: ‘Wat heb je eraan als je naam huizenhoog in neon staat maar niemand wil nog met je praten omdat je zo’n asshole bent?’

Diepbruin als de koffie voor haar op tafel (één keer goot ik, in de war gebracht, een wolkje A-melk in haar oor) zit Tina Turner lekker rillend in haar badjas, knieën hoog opgetrokken, in de stoel; het optreden is achter de rug, de zaal leeggeveegd, het publiek in staat van lichte ontbinding de nacht in. Wie ooit het geluk gesmaakt heeft Ike & Tina Turner & Ikettes & Band aan het werk te zien, die driftige, bliksemsnelle cakewalk van rock en blues en onverholen seks, zal die toch zonder pijn van zijn netvlies halen voor de nieuwe van Ike gescheiden, solo-Turner. Een stuk ‘beschaafder’ misschien, maar ook meer gevarieerd, uit nieuwer vaatjes tappend dan voordien, dichter aanleunend bij het grote showwerk dan bij rock’n’roll, maar toch nog altijd ruig en razend waar ze wil, of zacht en ingetogen. Ze moet nu bijna 50 zijn, en grootmoeder - helemaal - maar ze wordt er alleen maar mooier en beter op. Stom van ons dat we vergaten te vragen hoe ze het doet!

HUMO (stom hoor) Sinds de dagen met Ike heb je je muzikale spectrum blijkbaar aardig verbreed: dit is een heel ander soort show dan vroeger.

TINA TURNER «O ja. Met Ike kon zoiets niet: die was bovenal zakenman, en daarna rockmuzikant. Hij beperkte zich ertoe vanachter zijn gitaar de business zo’n beetje in de gaten te houden. Terwijl ik wilde entertainen, theater maken, ballet brengen, kostuums, en show; maar Ike zei altijd nee. Voor hem moest het altijd hop hop, snel snel gaan, rocken maar, en nagenoeg altijd met dezelfde pasjes en hetzelfde repertoire. De laatste show waarin ik met Ike stond hebben we vijf jaar aan een stuk gedaan — vijf jaar dezelfde show, dezelfde nummers. Pas nu we gescheiden zijn heb ik kunnen ontdekken dat er nog andere, ook erg mooie muziek bestaat, en die neem ik dan ook graag over in mijn show.»

HUMO Wist je dan niet dat er méér was?

TURNER «Nee. Ik kwam nooit buiten; ik mocht zelf geen ideeën hebben; Ike besliste alles voor mij. Maar sinds twee jaar kom ik ai eens op een party, en ik hoor muziek die mij treft, en dan laat ik mijn secretaris meteen die platen gaan kopen. Of mijn kinderen wijzen mij aan wat er voor moois op de markt is. Cat Stevens bijvoorbeeld heb ik leren kennen toen mijn zoon Michael een elpee van ‘m meebracht en keihard door het huis liet galmen. Ik zei: mijn hemel, hoe mooi; wie is dat ? En nu zing ik nummers van ‘m.»

HUMO Een heel nieuw leven, kortom.

TURNER «Ja, het is een echte groei die ik doormaak. Voordien was het altijd werken, werken werken, doen wat Ike me beval; ik had totaal geen tijd voor mezelf. Mijn leven is helemaal opengebloeid, nu: ik ontdek een andere wereld, andere muziek; er gebeurt zoveel, merk ik nu, dat ik niet kende.»

HUMO Wel jammer dat je dat zolang hebt moeten missen.

TURNER (lacht) «Neenee, het is nog niet te laat, als je dat zou bedoelen. Ik heb nog twintig goeie jaren voor me, ik bedoel twintig gezonde, jonge jaren ; en dat is tijd genoeg om er nog wat van te maken.»

HUMO Ik neem aan dat het een hele verandering betekent : vanuit je beschermde leventje, waarin alles voor je gedaan en geregeld werd, sta je nu op eigen benen, en wat voor! Weet je eigenlijk wel hoe je bijvoorbeeld een vliegtuigticket moet kopen?

TURNER «Dat heb ik moeten leren, ja. Ik ben pas helemaal alleen naar Europa gevlogen, voor de eerste keer: en het bevalt me. Nu wil ik ook de businesskant van mijn werk ter harte nemen; ik tracht te begrijpen wat contracten precies zijn, wat de kleine lettertjes betekenen... het is moeilijk, maar ik wil mijn carrière zelf kunnen sturen. Tot zolang moet ik maar vertrouwen hebben in mijn business-manager, en in mijn road-manager... Ze hebben me altijd trouw gediend, maar ik wil toch zelf leren begrijpen wat ze doen en waarom. Over twee, ten hoogste drie jaar wil ik alles onder de knie hebben.»

HUMO Je hebt ook nieuwe muzikanten. Betere dan vroeger.

TURNER «Ja! Absoluut. Het zijn niet toevallig allemaal religieuze mensen: scientologen, boeddhisten, en een paar katholieken en baptisten. Twee weken lang heb ik audities gehouden, helemaal alleen, al speel ik zelf geen noot muziek en kan ik op geen enkel instrument een toon aanslaan: maar ik heb het kunnen oplossen met mijn mond, met mijn, stem. En met déze mensen was de communicatie meteen bijzonder goed: ze voelden wat ik vind dat muzikanten moèten voelen.»

HUMO Is religie belangrijk voor jou?

TURNER «Ja hoor. Het helpt me kalm te blijven, niet gefrustreerd te raken, en de mensen te behandelen als mensen, niet als slaven. Het helpt me serieuzer na te denken voor ik een beslissing neem, de zaak van twee kanten te bekijken, voor ogen te houden dat je moet kunnen geven en nemen. Mijn principe is: doe anderen niets aan wat je niet zou willen dat zij jou zouden aandoen.»

HUMO Ben je altijd religieus geweest?

TURNER «Ja. Vroeger was ik baptist; nu boeddhist. Een zeer zinvol geloof. Het helpt je klaar te zien in jezelf, je eigen slechte kanten te ontdekken en daar wat aan te doen.»

HUMO Heeft het feit dat je danseressen veel minder sexy bewegen dan je vroegere Ikettes daar ook wat mee te maken?

TURNER «Nee, dat is gewoon vakmatig gebeurd. Kijk eens, mijn muziek is de soul. Mijn emoties zijn r&b — wat wij funky noemen. Nu hebben niet alle zwarten hetzelfde ritmisch gevoel, maar de Ikettes hadden tevéél hetzelfde als ik: en daardoor werden die shows te agressief, te fel, tevéél van het goeie. Daarom wilde ik voor mijn eigen shows liever wat meer beheersing, wat meer stijl, wat meer klasse; nog wel hetzelfde soort muziek, maar in een cleanere, meer relaxte show. Ik blijf nog agressief genoeg, ik trek smoelen als vanouds, maar zij niet meer; en zo is alles, door het contrast, veel meer in evenwicht dan vroeger.»

HUMO En minder sexy. Al blaas jij natuurlijk nog een aardig partijtje mee.

TURNER «Jazeker, maar het is inderdaad een ander soort seks. Met de Ikettes kreeg je van de ruige; dat was onverbloemde, agressieve seks. Maar daar is een grens aan: op een bepaald punt heb je alles gegeven wat je in huis hebt, en dan ga je herhalen. Hetzelfde heb je als je een burleske show zou brengen: je kan ‘m alleen nog een streepje burlesker meteen, en nog een beetje - en dan is het ineens saai. De Ikettes zaten meteen op het randje: verder kon niet. Terwijl het soort seks dat ik uitstraal minder opzettelijk is: het is leuk, het is een act. Maar met hèn... ik wist vaak zelf niet wat ze allemaal aan het uitspoken waren naast me... en zo heeft de show de reputatie gekregen zo sexy te zijn. Maar ik ben er nooit gelukkig mee geweest.»

HUMO Járen geleden heb ik eens met de gewezen Ikette P.P. Arnold over jou gepraat, en zij had toen zo’n medelijden met je...

TURNER (vertederde kreun) «Oohhh, P.P... »

HUMO Ze zei dat je met handen en voeten aan Ike gebonden was: dat zelfs je naam, Tina Turner, zijn eigendom was. Maar nu gebruik je die naam toch voor je eigen carrière?

TURNER «Jazeker. Tina is de naam die Ike me gegeven heeft; hij vond Ana geen goeie artiestennaam, en daarom noemde hij ons Ike en Tina.»

HUMO Maar Turner was zijn naam.

TURNER «Ja. Maar op al mijn credit cards en mijn rijbewijs en mijn zakenpapieren staat Tina Turner; het publiek kent me zo, dus dat is mijn naam, ook al staat ie niet op mijn geboortebewijs en ook al heeft Ike ‘m bedacht.»

HUMO Heeft Ike niet getracht dat uit te spelen op het echtscheidingsproces?

TURNER «Dat heeft hij zo’n beetje geprobeerd, maar hij had geen enkel bewijs.»

HUMO Toch niet zo’n leuke kerel, blijkbaar.

TURNER «Ik begrijp hem heel goed hoor. Hij is iemand van de oude school, hij heeft zelf harde klappen gekregen in het begin, is vaak bedrogen en in de steek gelaten; en daarom heeft hij zich met mij op alle vlakken veilig willen stellen. Ik begrijp perfect wat hij gedaan heeft en waarom - en commercieel was het een hit. Alleen is het jammer dat hij er zoveel mensen - (aarzelt) ongelukkig mee gemaakt heeft.»

HUMO Je zit al jaren in de showbusiness — lang genoeg om, neem ik aan, meteen door te hebben welke muziek ècht is, uit het hart komt, en welke vals, plastic, maatwerk. Pas op want nu komt hier mijn vraag: wat betekent muziek voor jou?

TURNER «Well... voor mij betekent muziek: wat voor lied je ook zingt, en van wiè het ook is, als je het zingt met je hart en je ziel, in alle eerlijkheid, dan moèt dat jezelf en je publiek goeddoen. Als je in staat bent iets te voelen, en je kunt dat gevoel doorgeven aan je publiek, dan heb je iets goeds gedaan. Dus dat is muziek voor mij: eerlijk gevoel. En dat pik je d’r zó uit als je naar platen luistert... Soms heb je gewoon een lijn die door de stem gevolgd wordt, of een sfeer die uitsluitend door de begeleiding waargemaakt wordt, en dan zeg je: plastic. Of een woord dat op een bepaalde manier in de mond wordt genomen, waarbij je dan schrikt en zegt: nee, vals. Op die audities heb ik het ook gemerkt: er zijn zoveel mensen die gladde noten kunnen spelen, maar ze samen combineren tot iets dat van binnenuit komt, dat eerlijk en gemeend is, nee.»

HUMO Je zit in een bijzonder vreemd vak, in een vaak halfgare wereld. Als je al die gekke sprongen van je collega’s-artiesten ziet, word je dan niet cynisch?

TURNER «Het probleem is dat veel mensen, zodra ze succes hebben, geloven dat ze God zijn. Ze hebben veel geld, ze kunnen alles kopen, ze zijn geliefd - het zijn wat ik dan noem ‘Sterren’ geworden, hoog boven de aarde zwevend, en los van alle realiteit. En als dan de terugslag komt grijpen ze naar de fles, of naar de drugs, en doven ze helemaal uit. En dat komt allemaal omdat ze vergeten waar het in dit vak om gaat: de mensen gelukkig maken. In plaats van te geven, is het alleen nog Ik en Van Mij wat bij hen de klok slaat.»

HUMO Je spreekt zo schamper over ‘Sterren’. Ben je er dan zelf geen?

TURNER «Mmmm... toch niet van mentaliteit. Dat zit gewoon niet in me. Op school was ik erg populair omdat ik kon dansen en zingen, maar het zou niet in me opgekomen zijn te denken ik ben de grootste, want ik ben zo populair... geen sprake van. Het is een kwestie van mentaliteit. Natuurlijk ben ik ook wel een klein beetje snob, maar ik laat het niet overheersen. Ik zou het verschrikkelijk vinden als men van mij zou zeggen: ze is een grote artieste en een verschrikkelijk wijf. Wat er na ‘èn’ komt is belangrijk. Wat heb je eraan als je naam huizenhoog in neon staat maar niemand wil nog met je praten omdat je zo’n asshole bent?»

HUMO Als geld er niets mee te maken had, zou je dan nog verder zingen?

TURNER «Mmmm... Ja. Ik aarzel omdat ik wel zo meteen zou kunnen stoppen met dansen en zingen maar acteren zou ik nog wel willen doen. Kijk eens - ik ben eigenlijk een heel huiselijk vrouwtje. Al wat ik vroeger wou was trouwen en kinderen hebben, maar toen werd ik naar het zingen gedreven en mijn plaat was een hit en de bal begon te rollen: ik moest op toernee, altijd maar reizen, nooit meer thuis: ik ben daar nooit gelukkig mee geweest, ik wilde veel liever wat anders. Nu is dat wel een beetje veranderd, omdat ik optreden steeds meer ben gaan beschouwen als: de mensen iets geven - en daarom durf ik wel zeggen: ja, ook als het gratis zou moeten zou ik toch verder doen.»

HUMO Maar toch liever als actrice?

TURNER «Ja, dat had ik eigenlijk altijd willen doen. Toen ik klein was ging ik heel vaak naar de film, en thuis speelde ik dan de rollen na die ik gezien had; en ook op school was ik niet van de planken te slaan, altijd bezig in talent shows met entertainen en toneel — maar voor zwarte meisjes was er in die tijd nog maar weinig te spelen in het theater of de film, afgezien van hier of daar een rolletje als kinderoppasster of dienstmeid; dus toen Ike me zei dat ik moest zingen deed ik dat maar. Maar de droom bleef leven.»

HUMO In ‘Tommy’, die draak, speelde je trouwens de enige bezienswaardige sequens: die van de ‘Acid Queen’.

TURNER «Oh ja, dat was heerlijk! De regisseur liet me helemaal mijn gang gaan, en ik voelde zo goed dat het in me zat en het kwam er zo makkelijk en eerlijk uit — ik wist meteen: dit is waarvoor ik geboren ben. En ik besefte weer eens hoe ik voordien altijd in een keurslijf had moeten werken, altijd had moeten doen wat anderen mij zegden, altijd voor de zweep uit moest lopen.»

HUMO Maar het tij is gekeerd.

TURNER «Wel, ik geloof in reïncarnatie, weet je; ik geloof dat er een tijdsschema is opgemaakt voor ieders leven, en ik geloof dat mijn levensloop en mijn rol hier op aarde zo uitgetekend waren als ze tot nu toe geweest zijn, en dat ik me nu in een andere fase begeef. En daarom voel ik me oneindig zeker dat alles in orde zal komen wat dat acteren betreft.»

HUMO Je gelooft dat er een Kracht is die je leidt.

TURNER «Jazeker. Ze laat zich voelen in de bijna onbewuste beslissingen die je treft, zonder dat de logica daarvan meteen duidelijk is, maar die achteraf de enige juiste blijken te zijn. Mijn hele leven hangt daarvan aan mekaar: ik voel iets, ik weet: ik moet dit doen, en (verrukt) het werkt!»

HUMO Als je in reïncarnatie gelooft, heb je al een aantal levens achter je. Weet je ook welke?

TURNER «Jazeker. Ik weet hoe ik gestorven ben, ik weet wie ik vroeger was, ik weet welke invloed dat gehad heeft op dit leven - want al wat je in zo’n leven leert hou je bij: zoals je ook nooit vergeet hoe je moet lopen, al word je tachtig. En bij elk leven dat je doormaakt — en hij mij zijn er dat 16 of 18 - stoot je door naar een hoger niveau, word je steeds meer ‘verlicht’, klim je dichter naar God toe.»

HUMO Welke levens heb jij zoal achter de rug?

TURNER «Ik ben heel wat mensen geweest. Een zwarte slavin ben ik geweest; toen heb ik zelfs in de gevangenis gezeten... In het oude Egypte ben ik priesteres geweest, een heel leven gewijd aan meditatie... Ik ben danseres geweest in een Franse music-hall, dat was heel erg leuk... Weet je, ik ben eens naar een tentoonstelling geweest over Koning Toet-anch-Amon, en daar was ik zó door getroffen, dat sprak me zó aan, dat ik naar een ‘lezer’ geweest ben, en die zei me dat heel veel mensen vanuit die tijd nu gereïncarneerd zijn... de astrologen zeggen dat trouwens ook; het klopt allemaal.»

HUMO Maar hoe ervaar je die vorige levens in de realiteit?

TURNER «Niet zo concreet, natuurlijk, want elk leven is een afgesloten geheel; maar geestelijk groei je. En daarnaast herken je toch wel bepaalde dingen van vroeger, ja. Zo moet ik me al sterk vergissen als ik die pull die je daar aanhebt niet zelf gebreid heb in de 18de eeuw te Kontich-Kazernen West.»

HUMO Moeder! (Een innig tafereel volgt. Maar zakgeld kreeg ik niet!)