‘Voor mij is Liam gekidnapt. In het beste geval door iemand die het verlies van een eigen kind niet kan verwerken’

De 2-jarige Liam Vanden Branden verdween op 1996 van de aardbol. Tot op heden is hij nog steeds niet teruggevonden. Vanavond bezoekt Fatma Taspinar in ‘De cel vermiste personen’ op Eén samen met Alain Remue het Zennegat in Mechelen, waar de verdwijning plaatsvond. ‘Een symbooldossier voor ons’, aldus het hoofd van de Cel. In 1997 interviewde Humo vader Dirk Vanden Branden, een Mechelse elektricien, die op dat moment al een jaar op zoek was naar zijn jongste zoon. Dit is zijn verhaal.

Dit artikel verscheen in Humo op 15 april 1997

DIRK VANDEN BRANDEN «Liam is laatst gezien op vrijdag 3 mei 1996 rond 17 uur. Hooguit een kwartier later was hij uit mijn leven verdwenen. Mijn zoontje was twee jaar en twee maanden oud.

»Het was een druilerige dag. De moeder van Danièle, mijn ex, had Liam en Levy, die ruim een jaar ouder is, bij Danièle opgehaald en meegenomen naar haar thuis.

»Ze moest nog even naar de bank, en liet Liam en Levy en hun neefje Mike achter onder de hoede van mijn schoonzus Sandra. Ze speelden binnen.

»Heeft Liam de deur op een bepaald moment opengekregen of stond ze op een kier? In elk geval is hij buitengeraakt, en vanaf dan zijn we zijn spoor kwijt.

»Toen ze naar de bank wilde vertrekken, stelde zijn oma vast dat de voordeur openstond. Ze heeft die op slot gedaan. Liams Fiets en papfles stonden toen naast de deur. lk neem dus aan dat mijn zoontje al buitengeglipt was op het moment dat ze vertrok.»

HUMO Hadden de andere kinderen niks gemerkt?

VANDEN BRANDEN «Levy had niets gezien. Zijn neefje Mike is wat ouder, en hij heeft later gezegd dat hij een man had gezien niet een baard en sluik haar. Maar is dat geen fantasie? De politie vindt in elk geval dat we heel voorzichtig moeten zijn met dat verhaal. Mij had Mike al eens verteld dat Liam verdronken was. Een psycholoog had de indruk, dat Mike links en rechts dingen opgeraapt heeft en daar zijn eigen verhaal mee brouwde.»

HUMO Is men al gauw beginnen zoeken?

VANDEN BRANDEN « Meteen. Sandra, die in de keuken bezig was en Liam niet meer zag, is hem in en rond het huis gaan zoeken en heeft naar de bank gebeld om te horen of hij niet mee was met haar moeder. Dat bleek niet het geval.

»Vervolgens heeft Sandra in paniek alles ondersteboven gekeerd, binnen en buiten. Op dat moment heeft ze een man met een donkere auto opgemerkt. Ze heeft hem toegeroepen of hij een kind had gezien, maar de man heeft niet gereageerd. Hij is ingestapt en weggereden.

»Mijn schoonzus heeft drie letters van zijn nummerplaat genoteerd, en onder hypnose heeft men geprobeerd de rest te achterhalen maar dat is niet gelukt.»

HUMO Had niemand van de buren wat gemerkt?

VANDEN BRANDEN «Mijn schoonfamilie woont aan het Zennegat vlakbij Mechelen. Dat ligt in landbouwgebied. Veel huizen staan daar niet. De waterleiding ligt er nog niet lang en gas- en kabelaansluitingen zijn er nog altijd niet, om maar te zeggen hoe afgelegen het daar is.

»In de winter zie je er weinig volk. Maar de plek heeft charme en vanaf de lente lokt ze toeristen en wandelaars. Aan de overkant is er een drukbezocht café, en daar is Sandra hulp gaan halen.

»Niemand had de jongen zien rondlopen. Een aantal klanten uit dat café is Liam mee gaan zoeken. Twee van hen hebben in de verte iemand met een kind gezien maar de ene beschrijft een man en de andere een vrouw.»

HUMO Werd u gauw gewaarschuwd?

VANDEN BRANDEN «Ik was zoals elke vrijdagavond gaan winkelen in de supermarkt. De telefoon ging rond kwart over zeven. Danièle wilde dat ik meteen naar het Zennegat kwam. Aan de manier waarop ze dat zei, wist ik dat er iets ergs gebeurd was.

»Ik ben daar aangekomen en Sandra stond naast een auto te wenen. De brandweer was er, de 100, de politie...»

HUMO Niemand had wat gezien. Wist u nog waar zoeken?

VANDEN BRANDEN «In het begin heb ik niet uitgesloten dat Liam in het water gesukkeld zou zijn. Het Zennegat is de plaats waar de Leuvense Vaart, de Zenne en de Dijle samenstromen. Iets verderop komt daar nog de Nete bij. Het ligt zo voor de hand, dat je automatisch aan het water denkt. Het onderzoek werd er meteen op toegespitst. Al heel snel stond voor de politie vast, dat mijn zoon verdronken was. Ze hebben de zaterdag alles afgedregd met de middelen die ze hadden: een helikopter van de rijkswacht en een tweede van Eric Geboers. Die heeft spontaan een paar keer het gebied overgevlogen. De politie heeft speurhonden uit Nederland laten overkomen, en verder hadden ze vrijwilligers om het gebied uit te kammen. Die hebben zich echt ingezet: een van de duikers is zelfs onwel geworden van de inspanning. Ook de mensen van het Hulpfonds Voor Ontvoerde en Verdwenen Kinderen en van Marc en Corinne hebben er snel hun schouders onder gezet, en ons de eerste dagen enorm geholpen. Ondertussen werd het onderzoek verder op het water toegespitst. Een paar weken na de verdwijning hebben de speurders nog warmtegevoelige apparatuur ingezet en radar: maar Liam werd niet gevonden.»

HUMO Kon Liam niet weggespoeld zijn door de stroming?

VANDEN BRANDEN «Dat is niet uitgesloten. Op de Vaart zelf is geen stroming. Maar de sasdeuren aan het eind van de Leuvense Vaart, vlak voor het huis, waren wel dicht, maar ze sloten niet goed en er was een kier van zestig centimeter. Daarom gaat het parket ervan uit dat zoiets werkt als een trechter, waardoor Liam weggezogen zou zijn naar de Beneden-Dijle en zo naar de Rupel en de Schelde. Dat kan wel maar het risico dat een drenkeling wordt meegezogen is veel kleiner dan de kans dat hij in de hoeken van de deuren blijft hangen.»

HUMO Werd er van in het begin ook in andere richtingen gezocht?

VANDEN BRANDEN «De dag na de verdwijning was ik er al van overtuigd dat Liam niet verdronken was. Als je logisch denkt, ligt verdrinking niet voor de hand. Vlak voor de woning van mijn schoonfamilie ligt een betonnen keringsmuur, die ongeveer even hoog is als Liam zelf. Hier en daar zijn er wel trapjes, maar die muur is ongeveer een meter breed, en ernaast ligt er nog een strook van pakweg een meter voor je in de saskom terechtkomt. De sasseniers waren daar de hele dag aan het versassen geweest, en zij zegden: ‘Dirk, we hebben Liam niet gezien, wat ons betreft is hij niet verdronken.’ Ze hebben meteen de sasdeuren gesloten toen ze hoorden dat mijn zoon vermist was.

»Toen heb ik het heel benauwd gekregen. Als ouder sta je machteloos. Er is maar één ding dat vaststaat: je kind is weg en je weet dat je moet zoeken, maar hoe en waar? De eerste dagen heb ik tot in Boom de dijken afgereden, alle ziekenhuizen bezocht, je weet maar nooit. De eerste avond nog samen met een kameraad, tot drie uur ‘s nachts, en om zes uur ‘s ochtends stond ik opnieuw op de dijk. Maar het leverde allemaal niets op. Waar moest ik het dan gaan zoeken?»

HUMO Wat zijn uw ervaringen met het gerecht?

VANDEN BRANDEN «lk blijf vertrouwen hebben in substituut Edith van den Broeck van het Mechels Parket, en commissaris Gilbert de Geest en zijn ploeg, al zijn er vooral in het begin dingen foutgelopen. De dag na de ver-dwijning van Liam is een team van de rijkswacht met een helikopter over het gebied gevlogen. Ik zie die rijkswachter na de vlucht nog uitstappen met een smile: ‘Dat was makkelijk. een kind zoeken met een geel T-shirt.’ Liam had een grijze trui over zijn geel T-shirt?»

Een week na Liams verdwijning ben ik op eigen initiatief naar het politiecommissariaat gereden om te vragen of ze van mij geen verklaring wilden afnemen. Ze hadden mij, de vader, over het hoofd gezien.

»De caféklanten die Sandra naar mijn zoon hadden helpen zoeken en iemand met een kind hadden opgemerkt, heeft het gerecht onlangs via het VTM-programma Oproep 2020 moeten opsporen omdat ze vergeten hadden hun namen te noteren. Dat hebben ze in de uitzending een draai gegeven zodat het niet opviel.»

HUMO Kreeg u geregeld informatie van het parket, over het onderzoek?

VANDEN BRANDEN «Was het maar waar. De politie zal wel gedaan hebben wat ze moesten doen, maar ze hebben ons van niks op de hoogte gehouden. Daarom heb ik vrij kort na de verdwijning een advocaat genomen. Het liep allemaal zo stroef. En ik vind het heel spijtig dat ik pas op het parket ontvangen werd, nadat ik samen met mijn ex een persconferentie had georganiseerd.

»Op een bepaald ogenblik belde mijn broer me dat er nieuws was over Liam. De regionale zender RTV had gemeld dat er een serieus spoor was. Iedereen wist ervan behalve ik, zo leek het wel. Ik kan het je verzekeren, dan stort de hemel in. Het was avond, en ik heb de hele nacht in het wilde weg getelefoneerd maar ik kreeg nergens bevestiging. Ik heb zelfs procureur Michel Bourlet bij hem thuis gebeld. Die was heel kwaad, hij was ook aan rust toe, wat wil je.

»Er is veel kostbare tijd verloren gegaan door alles op het water toe te spitsen.»

HUMO Er moest toch in het water worden gezocht?

VANDEN BRANDEN «Ja, ik ben er ook blij om dat het gebeurd is; maar ze hebben zich daar veel te lang op vastgepind. Na verloop van tijd was mijn zoon als hij echt verdronken was, toch niet meer te redden geweest. Als je al zo weinig middelen hebt, is liet dan niet beter om die toe te spitsen op de andere mogelijkheid: dat hij meegenomen is en misschien nog in leven? Zowel ik als Danièle hadden van meetaf aan het gevoel dat ons kind ontvoerd was en we hebben dat ook duidelijk gemaakt. Maar de politie kan de piste verdrinking niet afsluiten zolang ze niets tastbaars heeft om in een andere richting te zoeken.

»Voor mij is Liam gekidnapt. In het beste geval door iemand die het verlies van een eigen kind niet kan verwerken, en dan is hij vermoedelijk nog in leven. In het allerongunstigste geval is hij in een netwerk terecht gekomen. Liam was een jongetje dat zich heel snel aanpast. Hij heeft niet eens een echt paspoort, en wie zal hem geloven als hij zegt: dat is Mijn papa niet?Je zit aan het Zennegat op nog geen vijf minuten van de autoweg Brussel-Antwerpen. Mijn overtuiging is: waar meisjes nodig zijn, zijn ook jongetjes nodig. Maar als we dat zegden, was de reactie op het parket: ‘Is dat niet wat vergezocht?’»

HUMO Begin maart werden honderddertig mensen ingezet om het hele gebied nog eens uit te kammen over samen meer dan tien kilometer rivier, vaart, schorren; zonder resultaat.

VANDEN BRANDEN « Het gevolg is dat ze nu toch meer geneigd zijn om andere pistes te volgen, hoewel het water hen nog altijd niet loslaat.»

HUMO Het dossier werd nogal cryptisch behandeld in de eerste uitzending van ‘Oproep 2020'. Heeft dat veel opgeleverd?

VANDEN BRANDEN «Een zeventigtal tips, die nog altijd onderzocht worden. Een paar weken geleden is er een tip bij een kaartlegger binnengekomen, via de telefoon; dat gesprek staat op band. Een week geleden had de politie die cassette nog altijd niet opgevraagd. Elke tip die binnenkomt moet onderzocht worden, dus die ook.»

HUMO Willen zulke figuren niet profiteren van mensen in een zeer kwetsbare situatie?

VANDEN BRANDEN «Tot mijn grote verwondering is dat zelden het geval. Meestal vragen die ‘alternatieve figuren’ geen geld. De enige die dat wel gedaan heeft was een Nederlandse oplichter. Toen die me contacteerde, heb ik de politie en het Hulpfonds zoals altijd eerst om raad gevraagd en de reactie van allebei was: als er geld geëist wordt is het link. En iemand uit Bonheiden heeft uit eigen initiatief een foto van Liam in een Mechels advertentieblad gepubliceerd, met zijn eigen rekeningnummer erbij ‘om de zoektocht te sponsoren’. Die man is niet te bereiken tenzij via een postbus. Alle mensen die geld gestort hebben zijn dat kwijt.

»Ik heb klacht ingediend, maar omdat die man werkt via een vereniging zonder winstoogmerk en de statuten van die vzw in het Staatsblad heeft laten publiceren, kan er niks tegen begonnen worden. België is de Far West op juridisch gebied.»

HUMO Er is nog geen onderzoeksrechter belast met het dossier. Bent u het daarmee eens?

VANDEN BRANDEN « Ik heb dat besproken met Edith van den Broeck. Zij antwoordt: ‘We hebben nog geen enkele actie moeten ondernemen waarvoor we een onderzoeksrechter nodig hebben. Als we eigens binnenwilden heeft nog niemand ons gezegd dat we het recht niet hadden. Maar als er morgen een deur voor ons gesloten blijft, is er binnen het uur een onderzoeksrechter’. Ik neem daar vrede mee.»

HUMO Heeft u het dossier kunnen inkijken?

VANDEN BRANDEN «Ik zou een vlieg willen zijn die hoort en ziet wat er in het justitiepaleis over de verdwijning van mijn kind gezegd wordt. Maar ik heb nog geen proces-verbaal te zien gekregen, omdat er ‘dingen instaan die me niet aanbelangen’. Maar goed, mijn advocaat gaat ermee akkoord, en ik heb vertrouwen in hem, dus leg ik me erbij neer.»

HUMO Pakt het parket de zaak anders aan sinds de affaire-Dutroux?

VANDEN BRANDEN «Er is zeker een kentering gekomen. Ze hebben blijkbaar ingezien dat het niet redelijk is dat wij moesten bedelen om informatie over ons kind. We zijn sinds september vorig jaar verschillende keren uitgenodigd in het gerechtsgebouw en hebben een stand van zaken gekregen.»

HUMO Weet u nog hoe en waar u kunt zoeken?

VANDEN BRANDEN «Ik sta met mijn rug tegen de muur. Ik heb er geen flauw benul van, en andere ouders zullen u net hetzelfde zeggen. Op een bepaald moment heb je geen enkel houvast meer. Geen grond onder de voeten. Maar we staan ervoor en we zullen erdoorheen moeten.»

HUMO Heeft u steun aan de andere ouders?

VANDEN BRANDEN «Aan een aantal van hen heel veel. Maar ik vind het jammer, dat enkele anderen zichzelf beschouwen als de Zes Zuiveren, en de dingen naar zich toetrekken. Ik heb het over Paul Marchal, Tiny Mast, Jean-Denis Lejeune en Gina Russo, Marie-Noëlle Bouzet en de Benaïssa’s.

»Op de gedenkwake voor Loubna waren we niet uitgenodigd, ik niet, Claudia Vasquez niet, Anita Krul niet. We zijn er op eigen initiatief naartoe gegaan omdat we vonden dat het onze plicht was. De andere ouders hadden die wake geregeld en ons ‘vergeten’.

»De zondag nadien was er een gedenkwake in Antwerpen, waar we met een aantal mensen aanwezig waren. Paul Marchal kwam een half uur te laat. Geen probleem, wij wachten wel. Dan neemt hij de microfoon en praat hij over de zes ouders die heel sterk staan. Staan wij dan niet sterk? Mag hij dat uitmaken? Waar zijn we in godsnaam mee bezig?»

HUMO Praat u dat niet uit met hem?

VANDEN BRANDEN «Hij weet best hoe ik erover denk. We waren onlangs op de Koning Boudewijn-stichting, waar we het charter hebben ondertekend voor het Europees Centrum voor Vermiste Personen. De zes waren afwezig.

»Nu blijkt dat ze het niet eens zijn met een aantal dingen in het charter. Waarom waren ze er dan niet bij om dat te zeggen? Waarom kun je niet samen rond de tafel zitten? Om resultaten te behalen en te blijven behalen, moet je aan één zeel trekken.

»Het gaat zover dat ze Claudia Vasquez geweerd hebben op vergaderingen. Zij, de moeder van de acht jaar geleden verdwenen Agnes Moens, werd op de bijeenkomst van een Wit Comité de deur gewezen. Je hebt blijkbaar ‘goede ouders’ en je hebt er andere.

»Paul Marchal wilde alleen meewerken aan de rechtstreekse uitzending van VT4 als hij twintig minuten spreektijd kreeg, en twintigduizend frank. Wij kregen vierduizend frank verplaatsingskosten.

»Het gaat zover dat de PR-man van de Zes, zo noem ik hem, Marc De Quidt aan mensen die mijn adres vragen zegt dat hij dat niet kent. Een flagrante leugen! In mijn bijzijn noemde die Dequidt Rudy Heirman, de vader van Kim en Ken, een pedofiel. Rudy heeft daarvoor klacht tegen hem ingediend. Het is intriest.»

HUMO Liam is nu bijna een jaar weg. Kunt u nog aan wat anders denken?

VANDEN BRANDEN « Nee, je staat ermee op en je gaat ermee slapen. Ik ben blij dat ik veel werk heb, want ik weet niet hoe ik het anders zou redden. Ik ben eerst mijn vrouw kwijtgeraakt, en daarna mijn jongste kind.

»Ik heb het geluk dat ik mijn job nog heb, en ik doe mijn eigen huishouden. lk kook, ik was en plas en doe alles zelf. Vorige week heb ik een antistatisch systeem aan mijn wagen gehangen; zoiets onnozels leidt me af. Me gewoon ontspannen is er niet meer bij. Zet me een avond voor de televisie, en ik weet niet welke film ik gezien heb. Ik ben er met mijn gedachten niet bij.

» Ik heb nachtmerries. Twee weken geleden droomde ik dat ik mijn zoon vond, maar het gerecht, de politie, iedereen bleef maar beweren: ‘Nee, dat is Liam niet’. Ik ben badend in het zweet wakker geworden.»

‘De cel vermiste personen’, Eén, woensdag 20.45u