Help uzelf écht: gooi die zelfhulpboeken weg!

'Al dat positief denken maakt ons blind voor reële problemen'

Of hij weleens een boek over persoonlijke groei heeft gelezen? Met een armgebaar wijst Svend Brinkmann naar de boekenkast tegen de muur van zijn werkkamer. Een volle plank, van links naar rechts, is ingeruimd voor de motiverende woorden van coaches als Tony Robbins, de spirituele inzichten van goeroes als Andrew Cohen en de levenslessen van talrijke mensen die hun angsten of depressies te boven zijn gekomen. Ja, dus.

Brinkmann las die boeken over persoonlijke groei om ze te recenseren. Hij heeft weleens yoga of meditatie geprobeerd tegen de stress, maar verder heeft hij het niet zo begrepen op zelfhulpboeken. ‘Mijn punt is niet zozeer dat ze niet zouden werken,’ verduidelijkt hij, ‘maar dat ze voor een heel beperkte, individualistische benadering van problemen staan.’ Brinkmanns kritiek op de zelfhulpcultuur is zojuist vertaald als ‘Standvastig. Onder alle omstandigheden jezelf blijven’. Om verwarring te vermijden heeft Uitgeverij Lev ‘#1 anti-zelfhulp bestseller’ op de kaft gezet.

HUMO Voor een boek tégen de zelfhulpcultuur staat er aardig wat advies in over hoe we ons leven moeten leiden.

Svend Brinkmann «Klopt. Het is ten dele een ironische parodie op het genre, maar de ironie is wel serieus. Ik wil tot een culturele kritiek op het egocentrisme van onze tijd komen door gebruik te maken van het genre dat dit egocentrisme vertegenwoordigt.»

HUMO Wat is er mis met boeken over persoonlijke ontwikkeling?

Brinkmann «Nou, de enorme hoeveelheid zelfhulpboeken geeft op zich al aan dat ze geen geluk, gezondheid, succes of rijkdom brengen. Zat er één boek tussen dat écht werkt, dan zouden we het daarbij kunnen laten. Toch worden er ieder jaar duizenden nieuwe werken geschreven.»

HUMO Kennelijk is er behoefte aan. Wat is het probleem van overdaad?

Brinkmann «Ze prediken allemaal een filosofie die draait om jezelf, om je eigen ik. Je moet ‘je ware zelf’ zijn, ‘ontdekken wie je bent’ en ‘van jezelf leren te houden’. Dergelijke boodschappen kunnen gemakkelijk tot narcisme leiden, of tot een blijvende ontevredenheid over wie we zijn. De constante druk om ons als persoon te moeten ontwikkelen, put ons uit en kan zelfs tot angst of depressie leiden – ben ik wel goed genoeg? In een land als Denemarken lijdt één op de vier à vijf mensen aan een psychiatrische stoornis.»