‘Als ze nie fatsoenlijk klappen, geef ik wa motten op hunne smoel!’

Hoe zit het met ons Nederlands? Waar en wanneer moeten we Standaardnederlands gebruiken? Is dialect gebruiken ongepast? En hoe zit het met de tussentaal waar de laatste maanden zoveel om te doen is? Humo ging na hoe naar die kwestie wordt gekeken bij de openbare omroep, in het onderwijs en bij de Vlaamse administratie.

LISA HOEDJE (VRT-medewerker) «Bij de VRT blijft de standaardtaal de norm. In de content-driven media die de VRT-merken as such zijn, haakt de target group af als de customer experience niet optimaal is. Gelukkig is dat te remediëren door een assessment en een herdenking van de strategische doelstellingen in het licht van euh, ja, wat geeft er zoal licht?»

HUMO De zon? Een zaklamp?

HOEDJE «De zon, hoe kon ik dat vergeten in deze klimaatcrisis! Jaja, en ook de zaklamp van een smartphone die werd opgeladen met zonne-energie. Zo is de cirkel rond. Maar dat schept weer een nieuw probleem.»

HUMO Is het beter dat de cirkel niet rond is?

HOEDJE «Rond is een beladen woord, weet je, met die bodyshaming en zo. We streven naar diversiteit in de wereld van de cirkels. Als een cirkel vierkant is, wie zijn wij dan om te zeggen dat zo’n vierkante cirkel minder cirkelvormig is dan – ik zal het woord toch maar gebruiken – een rond exemplaar? Voor ons zijn alle vormen cirkels, of net niet. Want we mogen de nuance in het debat niet verliezen.»

HUMO Hoe staat de onderwijswereld tegenover de standaardtaal?

BJORN TEGENSLAGHS (leerkracht Nederlands) «Als leerkracht die tegenover jongeren staat die als leerlingen vanuit hun leervraag als opgroeiende jongvolwassenen naar mij als vertegenwoordiger van het pedagogische project dat onze school als leerplek vormt als basis voor een toekomst die als onzeker wordt ervaren, zeg ik als ervaringsdeskundige in een kwestie als deze, als men mij de vraag stelt als begeleider maar ook als ouder, want als insider moet je ook als outsider kunnen denken en dat kan ik als lid van een gezin dat als zodanig niet langer de hoeksteen van de samenleving vormt, want als burger moet je constateren dat je als traditioneel gezin niet langer de enige vorm bent vanwaaruit zo’n jongere als opgroeiende naar de wereld als ervaringsplek kan kijken als een complex geheel dat als verwarrend kan worden ervaren, volmondig: ‘Ja, het Standaardnederlands als taal is als werkinstrument onontbeerlijk als communicatiemiddel dat als zodanig zijn diensten als bruggenbouwer tussen mensen moet aanbieden als de leerlingen daar behoefte aan hebben als rechthebbenden op antwoorden als er vragen rijzen.’»

HUMO Wordt er Standaardnederlands gesproken bij de Vlaamse overheid? Of zingt ieder administratief vogeltje zoals het gebekt is?

TANJA STAARDELINGHS (ambtenaar) «Standaardnederlands, en daar kijken wij streng op toe! Wij werken voor een breed publiek, en als iedereen zomaar zijne zeg doe, dan weet op den duur niemand nog hoe da ge moet klappen. Als ik een medewerker van da raar gekleurd Vlaams hoor klappen, dan zeg ik: ‘Wat is ’t? Kundet ni of is ’t kwaaie wil?’ Dan hoort ge soms: ‘Jamaar, ik moet toch niks tegen mijn goesting doen?’ En dan is ’t kot te klein. Desnoods geef ik die een paar motten op hunne smoel, want d’r zijn er bij die eens lachen met een administratieve sanctie of zo.

»Ik had er zo ene op mijnen bureau. Ik zei: ‘Maat, na godde gij deftig spreken of gij zijt uw dertiende maand kwijt!’ – ‘Ah ja?’ zei die met zo’n vals lachske op zijn gezicht. ‘Awel, dan gaan ik naar de vakbond.’ Ik heb die dus gewoon op zijn bakkes gegeven en amai, die verschoot nogal. Ik heb gezegd: ‘Ik denk dat ge beter efkens naar de spoed gaat in plaats van naar de vakbond, onnozel ventje.’ Want ik doen aan thaiboksen na mijn uren. Ondertussen weet heel het departement dat, en ik voel dat ze meer respect voor mij hebben. En daar is ’t hem toch om te doen, hè? Respect, ook veur al da volk dat ons contacteert met hun onnozel vragen, want amai, ge wilt ni weten wat die marginalen allemaal op ons telloor smijten!»