Hoe veilig is Doel 4? ‘Als je het beleefd vraagt, krijg je er een toegangsbadge’

Nu we weer met zijn allen een paar jaartjes langer koffie kunnen zetten met kernenergie, rijst (of aardappelt, zo u wilt, wij gunnen iedereen zijn voedingsgewoontes) de vraag: hoe veilig zijn die centrales eigenlijk? Dat blijkt goed mee te vallen. Doel 4, bijvoorbeeld, dat nog meer dan tien jaar zal blijven draaien, is één van de veiligste kerncentrales ter wereld.

HUMO Hoe weten jullie dat? Doen jullie vergelijkende tests?

Jerre Van de Perre (kerncentralebeveiliger) «Er zijn in de wereld maar een goeie vierhonderd kerncentrales. We staan dus sowieso in de betere helft van de top duizend. Als je dat zou vergelijken met een ‘Top 1.000 Classics’, zijn wij iets als ‘I Feel Love’ van Donna Summer of ‘One Day Like This’ van Elbow. Dat zijn misschien geen absolute toppers, maar het zijn wel onverwoestbare songs. Net zoals onze kerncentrales.»

HUMO Om meteen naar de kern – haha! – van de zaak te gaan: is zo’n kerncentrale bestand tegen atoomwapens?

Van de Perre «Een kerncentrale draait zélf op atoomkracht, en het ene neutraliseert het andere. Je moet de centrale gewoon net vóór de inslag in zijn achteruit zetten, en dan gebeurt er niks.»

HUMO En kruisraketten? Of vliegtuigen met zelfmoordpiloten?

Van de Perre «De koeltoren is een gigantische cilinder die aan de bovenkant open is. In die toren zit een computergestuurde kraan met een sloopkogel. Als een vijandelijk object komt aangevlogen, floept die kraan in een fractie van een seconde omhoog en ze geeft de raket of wat dan ook een lel vanjewelste. We hebben dat ooit getest op voorbijtrekkende kraanvogels, dat was lachen. Tot op de kust van Engeland hebben ze resten van die beesten gevonden.»

HUMO Hoe zit het met terroristen? Is het denkbaar dat iemand een bom binnensmokkelt?

Van de Perre «Je moet dan eerst de ingang tot het hart van de centrale vinden. Die ligt natuurlijk niet in Doel, dat zou te makkelijk zijn. Je raakt daar via de lift van een appartementsgebouw dat binnen een straal van vijf kilometer rond de centrale ligt. Als je de juiste code kent, kom je op de min twintigste verdieping uit. Daar staat een bewaker met zeven waakhonden die je vraagt wat je daar komt doen.»

HUMO Wat moet een slimme terrorist dan antwoorden?

Van de Perre «Maakt niet uit, zolang hij het in het Portugees zegt. Als hij een andere taal gebruikt, vallen die honden aan, daar zijn ze op getraind.»

HUMO Spreekt hun baasje ook Portugees?

Van de Perre «Die honden hebben geen baas, ze werken autonoom. De enige functie van de bewaker is het stellen van de vraag: ‘Wat kom je hier doen?’ Maar dan wel in het Portugees.»

HUMO Nu weet elke Humo lezende terrorist dat hij best een mondje Portugees kan leren.

Van de Perre «Ja, maar hij zal niet veel verder raken. Honderd meter verder in de tunnel die naar de centrale leidt, zit een oud vrouwtje met een pak speelkaarten aan een tafeltje. Ze vraagt de terrorist een kaart te trekken en die te benoemen. De terrorist, die blij is dat hij die honden heelhuids is gepasseerd, zegt naar waarheid ruiten zes of schoppen heer of wat dan ook. Dan denken die honden: hola! dat is geen Portugees! En daar gaan de bijtgrage monsters, die die honderd meter in enkele seconden afleggen.»

HUMO Het is voor een terrorist toch doenbaar om de Portugese namen van alle speelkaarten te leren?

Van de Perre «Daar heb je wel een punt. We zitten ondertussen trouwens aan ons vijfde oude vrouwtje. Die brave omaatjes vergeten soms dat ze in het Portugees moeten vragen welke speelkaart werd getrokken. Als die honden een andere taal horen, worden ze getriggerd. Ooit is een medewerker zwaargewond geraakt toen hij goeiemorgen zei tegen de bewaker. En dat was geen alleenstaand geval. Daarom wordt die geheime ingang al jaren niet meer gebruikt. Bezoekers moeten aan het onthaal een badge vragen, en daarmee kunnen ze binnen.»

HUMO In de hele kerncentrale?

Van de Perre «Ja, als ze het beleefd vragen. Maar terroristen zijn niet beleefd, en daarom is er geen risico.»

HUMO Zitten die honden nog steeds in die tunnel?

Van de Perre «Nee. Op een dag begon er eentje uit verveling te blaffen, en plots besefte een andere hond dat dat geblaf geen Portugees is. Dus dat werd daar een gevecht met het bijbehorende niet-Portugese huilen en kajieten... De beesten hebben elkaar afgemaakt. Om te janken eigenlijk, en dat hoeft dus niet in het Portugees, vermits de honden er niet meer zijn, tenzij uit respect voor die arme dieren.»

Chernobyl: the new evidence, Canvas, woensdag 6 april, 20.35