‘Ooit kon je nog met de trein van de gletsjers van Wilrijk naar de gigantische watervallen van Avelgem’

De krokussen bloeien en de nog kale struiken beven onder het geweld van hitsig gevogelte: de lente is op komst. Maar in ons gemoed heerst winterse doodsheid, want het is bijna gedaan met de reeks waarin de mooie uitvinding die televisie is haar ultieme bekroning vindt: het meesterlijke ‘Het verhaal van Vlaanderen’. Waarmee zullen ze ons in de volgende aflevering aan onze zetel kluisteren, als een Amerikaanse terdoodveroordeelde tijdens zijn laatste momenten?

NINA BLOCKVEER (treinspotter) «Het wordt fan-tas-tisch! Eindelijk zal er een trein te zien zijn in de reeks.»

HUMO De eerste trein op het Europese vasteland nog wel, begrijp ik.

BLOCKVEER «Sorry, treinen rijden niet op het vasteland, maar op rails. Grapje! Maar nu serieus: dat was een groots moment, die eerste trein. Pas dan kon het treinspotten beginnen.»

HUMO Wat is het nut van treinspotten?

BLOCKVEER «Het heeft Vlaanderen groot gemaakt. Bezopen niksnutten die hun gezin verwaarloosden, hadden een nieuwe bezigheid: naar de treinen kijken. Als het donker werd, konden ze hun kroost tijdens het in bed stoppen vertellen wat ze allemaal gezien hadden. Die kleintjes hadden dan iets om over te dromen, en later werden ze machinist of spoorwegingenieur en brachten ze reizigers van over de hele wereld in al onze dorpen. Overal werden hotels, musea en zwembaden gebouwd om die toeristen iets te bieden. In de kleinste dorpen verschenen operahuizen, theaters en slim ontworpen parken met watervallen, gletsjers en kunstmatige vulkanen. De Vlaamse taal werd afgeschaft omdat die buitenlanders ze niet verstonden. Iedereen sprak vloeiend Frans, Italiaans en Duits.

»Ons land was één gigantische cultuurtempel geworden. Voor de kust van Westende werd zelfs een reusachtig Atlantis gebouwd, dat elke avond met hydraulische pompen uit het water oprees. Met een trein, jawel, kon je over een fraaie brug naar die mythische stad rijden. Daar werden dan antieke tragedies opgevoerd in het prachtige amfitheater.

»Helaas heeft die Vlaamse bloeiperiode niet lang geduurd. De fiets heeft alles om zeep geholpen.»

HUMO Wat was er mis met de fiets?

BLOCKVEER «Dat vreselijke ding kwam in de mode, en alle toeristen lieten zich vangen. Ze trapten zich een ongeluk, en die dingen waren traag en oncomfortabel, zeker hier in Vlaanderen. Want ons land was overdekt met treinsporen, en probeer daar maar eens op te fietsen.

»Zo kreeg Vlaanderen een slechte reputatie. De toeristen bleven weg, de mooie afzinkbare stad van Westende werd een mosselbank en de armoede kreeg de Vlaming in zijn greep. Hongerige plattelanders wrikten spoorstaven los om ze op te eten, en toen die vrijwel oneetbaar bleken te zijn, verkochten ze ze aan missionarissen, die er op verre continenten spoorlijnen mee aanlegden om hen door enorme woestijnen en over flinke bergen te vervoeren. Maar! Toen kwam priester Daens!»

HUMO Heeft priester Daens de Belgische spoorwegen een nieuw elan gegeven?

BLOCKVEER «Die man was een idealist, dus hij zal dat wel hebben geprobeerd. Maar het is niet gelukt, dat zie je aan de schaarse, zielige spoorlijnen die we nog hebben. Kun je nog een ticket kopen naar Westende Centraal of Westende Atlantis? Nee, die tijden zijn voorbij. En dat maakt het treinspotten zo bitter, maar ook zo mooi. Je ziet die mottige, saaie locomotieven en die foeilelijke graffiti op wielen die erachter bengelen, en dat doet pijn. Maar tegelijk krijg je visioenen van die korte maar paradijselijke periode in onze geschiedenis, toen je van de gletsjers van Wilrijk naar de gigantische watervallen van Avelgem kon sporen. Onderweg zag je dan weiden met okapi’s en koningstijgers, en meren waarin duizenden pauwzwanen zwommen.»

HUMO Wat zijn pauwzwanen?

BLOCKVEER «Dat waren vogels die speciaal werden gekweekt voor de toeristen. Ze zwommen onder water, enkel hun waaiervormige staart kwam boven het oppervlak uit. Vooral in Westende hadden ze veel bekijks, want als die staarten onrustig begonnen te wapperen, wisten de toeschouwers: weldra rijst die beroemde antieke stad op uit het water. Ja, amai!»

HUMO Dat wou ik ook net zeggen: ja, amai!

BLOCKVEER «Dat begrijp ik. Een mens moet toch íéts zeggen in het leven, niet? Desnoods ‘Ja, amai!’»

‘Het verhaal van Vlaanderen’
Eén, zondag 19 februari, 20.00