columnarnon grunberg
Arnon Grunberg: ‘Beste Jevgeni Prigozjin, ik geloof niet dat u echt begaan bent met het bloed van uw mannen’
Waarde Jevgeni Prigozjin,
U hebt de Russische minister van Defensie toegesproken met de woorden: ‘Waar is de verdomde munitie? Klootzakken!’ Vervolgens kon men zien – via sociale media, hoe anders? – hoe u op dode mannen, huurlingen, wijst met de woorden: ‘Dit zijn alle gesneuvelde Wagnersoldaten van vandaag. Hun bloed is nog warm. Luister eens goed, klootzakken. Dit zijn vaders en zonen.’
Zo althans lezen wij in De Standaard.
Nadat u eerst voor de catering had gezorgd in het Kremlin – u bent eigenaar van een paar restaurants en hebt de bijnaam ‘Poetins chef-kok’ – gaat u nu door het leven als president van het meestbesproken huurlingenleger van deze eeuw, de Wagnergroep. Eerst was de lamskarbonade warm, nu het menselijk bloed.
Ik geloof overigens niet dat u echt begaan bent met het bloed van uw mannen. Er circuleert een video waarin een deserteur met een hamer de hersens wordt ingeslagen. In Syrië, daar is uw groep ook actief, was zoiets al in 2017 voorgekomen.
Het afschrikwekkende voorbeeld. Iedereen die een beetje kampliteratuur heeft gelezen weet er genoeg van.
Machiavelli vond huurlingen gevaarlijk en nutteloos. Wie voor het geld vecht, kan elk moment zijn dienst aanbieden aan de tegenpartij. Maar wij weten van de Joegoslavische oorlog uit de vorige eeuw dat mannen die geacht werden voor hun nieuwe vaderland te vechten, hun wapens verkochten voor drugs of geld of allebei, om vervolgens met diezelfde wapens te worden doodgeschoten.
Op zoek naar kanonnenvoer hebt u gevangenissen geleegd. Wie het zes maanden overleeft aan het front hoeft niet terug naar de cel. Wie vlucht, wordt afgemaakt. Doodsangst is ook motivatie.
Huurlingen zijn geen Russisch fenomeen. In Irak en Afghanistan maakte Amerika ruimschoots gebruik van huurlingen, de bekendste groep was Blackwater, dat inmiddels Academi heet na wat negatieve publiciteit over incidenten in Irak. In 2007 doodden Blackwater-werknemers in Bagdad 17 burgers. Per ongeluk.
Machiavelli heeft misschien een beetje gelijk. Eerder deze maand berichtte The Washington Post dat u contact had gezocht met de Oekraïense militaire inlichtingendienst. U wilde de posities van het Russische leger doorgeven aan Kiev als Kiev bereid was Bachmoet op te geven. Een messteek in de rug van Poetin, zou je zeggen. Er is geen gezamenlijk doel, er zijn alleen individuele doelen.
Nadien hebt u die berichten ontkend, maar dat zou ik ook doen als ik u was.
The New York Times schreef dat uw mannen essentieel zijn bij de strijd om Bachmoet. Nog twee decennia in een gevangenis wegrotten of sneuvelen voor Bachmoet, met een kleine kans het te overleven: je neemt die kans. Hoe word je soldaat? Je leert het terwijl er op je wordt geschoten. Zo was het ook in de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog. En tijdens de slag om Berlijn in 1945 verdedigden kinderen de hoofdstad tegen het oprukkende Russische leger. Het geloof verdwijnt het laatst.
Na uw dreigementen dat u zich zou terugtrekken uit de strijd hebt u meer munitie gekregen van Poetin.
Munitie. Van een militair in Afghanistan hoorde ik dat het Nederlandse leger te weinig munitie had en dat daardoor Nederlandse militairen sneuvelden. Gebrekkige voorbereiding wegens bezuinigingen. Recent hoorde ik dat het Nederlandse leger helemaal niet meer zit te wachten op missies in Mali, Afghanistan of waar dan ook. Het Nederlandse leger wil net als vóór 1989 met wat tanks op de Noord-Duitse laagvlakte gaan wachten tot de Russen komen. De cirkel is rond. Met dit verschil dat het Rode Leger, ooit opgezet door Trotski, een Russisch leger in ontbinding is geworden. De corruptie is gigantisch, de motivatie valt tegen. U probeert er nog het beste van te maken door uw mannen de keus te geven tussen gevangenis, hamer en slagveld.
Aan het eind van het Derde Rijk was propaganda zo ongeloofwaardig geworden dat sommige militairen naar buitenlandse radiozenders gingen luisteren. Toen het doek over dat Rijk was gevallen beweerden de nazi’s dat ze misleid en verleid waren. Eerst verleid, dan misleid natuurlijk.
De Jordaanse minister van Buitenlandse Zaken liet in een interview in Der Spiegel weten dat Rusland in Syrië een stabiliserende factor was. U zit daar ook. En geloof me, wat die man verkondigt, wijkt niet veel af van wat de rest van het Westen vindt.
In het ene land een stabiliserende factor, in het andere land de aartsvijand. De hamer zorgt voor enige continuïteit.
Als Poetins gezondheid het toelaat, zal hij over tien jaar net zo’n comeback maken als de Syrische president Assad nu aan het maken is. En u krijgt misschien wel een Michelinster. Het geheugen is selectief, pragmatisch en onbetrouwbaar.
Wij hebben de hamer niet nodig. Wij verdringen het onaangename ook zonder hamer. Geheel op eigen kracht.
Vriendelijke groet,
Arnon Grunberg
