Arnon Grunberg: ‘Van mijn pensioen zal ik per maand drie cappuccino’s kunnen kopen. Ik moet dus als gigolo bijverdienen’

Waarde Emmanuel Macron,

‘Denkt u dat ik het leuk vind?’, zei u in een tv-interview over uw behoorlijk gehate pensioenhervormingen. U doet het voor het land, verklaarde u nadat u in dat interview eerst had uitgelegd dat uw pensioenhervormingen democratisch tot stand zijn gekomen. Het parlement heeft erover gedebatteerd, de wet is licht gewijzigd, daarna is die met een kleine meerderheid aangenomen door de senaat.

NRC citeerde de Parijse Chloé Nadotti (34): ‘Ik werk bij een adviesbureau voor verandermanagement en ik kan je vertellen: de regering heeft alles gedaan wat je níét moet doen.’ Ze voegt eraan toe dat uw aankondiging dat u met de vakbonden in gesprek wilt gaan over lichter werk voor mensen met zware banen, te laat komt. ‘Iedereen is nu al boos.’

Een aardige samenvatting van de crisis. Iedereen is boos. Er was een tijd dat de permanente woede (zie ook: de permanente revolutie van Leon Trotski) tot iets leidde wat we inderdaad revolutie kunnen noemen. De huidige permanente revolutie heeft tot nu toe hooguit geleid tot een vermeende tweedeling. Er zijn er die zich vastgrijpen aan de status quo alsof die de laatste reddingsboei is – met enige aarzeling reken ik mijzelf tot die groep – en er zijn er die protesteren, al was het maar door te stemmen op protestpartijen, en die zich zo vastgrijpen aan de status quo. Zij willen de vermeende of werkelijke oorzaak van hun woede niet verliezen, daarom moet de status quo ook niet werkelijk veranderen.

Natuurlijk is het niet uitgesloten dat de status quo over tien jaar alsnog in elkaar zakt, en met terugwerkende kracht zullen historici dan stellen dat wij blind waren dat we het niet zagen aankomen. Maar voor hetzelfde geld gaat de fragiliteit nog jaren door.

‘We worden geconfronteerd met een regimecrisis, omdat het principe van de vertegenwoordiging van het volk door gekozen functionarissen, het principe dat afkomstig is uit 1789 en waarop onze instellingen zijn gebaseerd, in twijfel wordt getrokken,’ zei Dominique Rousseau, een professor in het publiekrecht aan de Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne, in Le Monde.

Ik wil de professor niet tegenspreken, maar waar is die regimecrisis niet zichtbaar? Gisteren hoorde ik een Nederlandse historicus zeggen dat de krakersrellen in de jaren 80 van de vorige eeuw ook een regimecrisis waren. De regimecrisis is ook al permanent.

Le Monde was wel zo sportief te erkennen dat die legitimiteitscrisis of regimecrisis helemaal niet met u begonnen is, maar met Mitterrand, die twee jaar na zijn verkiezing als hoop van progressief Frankrijk begon met grootscheepse bezuinigingen waar de progressieven een broertje dood aan hadden. Verraden door de eigen held. Het komt vaker voor.

Eerlijkheidshalve ontgaat mij de reden van de woede jegens uw pensioenwet, maar ik woon al decennia in Amerika, waar het pensioen zo goed als onbestaande is. Van mijn pensioen zal ik over een jaar of vijftien drie cappuccino’s per maand kunnen kopen. Het motto is: doorschrijven. Of bijverdienen als gigolo. U zult zeggen: heeft een 65-jarige gigolo kans van slagen?

De vergrijzing neemt toe, mensen worden steeds ouder. Een 96-jarige die wacht op euthanasie, zal allicht blij zijn met het bezoek van een literaire gigolo van 65. Tegen een kleine wijziging in het testament komt de 65-jarige gigolo langs en verdrijft die wat eenzaamheid op frivole en minder frivole wijze. Er is het programma ‘First Dates’, mijn vriendin keek daar veel naar toen ze nog borstvoeding gaf. Ik zie het programma ‘Last Dates’ voor me. Het laatste romantische rendez-vous vóór de euthanasie.

Le Monde meent dat de kiezer tussen twee verkiezingscycli door betrokken moet blijven door middel van bijvoorbeeld referenda. De verkiezingsstrijd is ook al permanent. Je vraagt je bijna af wat niet meer permanent is. Ja, het leven van het individu, en het orgasme.

The New York Times schrijft: ‘Kortom, het lijkt erop dat de heer Macron heeft besloten de crisis uit te zitten, misschien door enkele cosmetische concessies te doen (…), maar er komt vermoedelijk geen verontschuldiging voor het inzetten van een wettelijk instrument, artikel 49.3 van de Grondwet.’

Artikel 49.3 komt erop neer dat je een wet door het parlement kunt loodsen zonder het parlement erover te laten ­stemmen. Een soort mininoodtoestand.

Ook de mininoodtoestand zal permanent zijn.

Wij vermaken ons intussen met demonstraties. De fatalist zal het licht uitdoen.

Alle goeds, Arnon Grunberg