‘De Duitsers willen niet opnieuw zelf van Oekraïne een gruwelijk slagveld maken, ze leveren alleen de wapens’

Beste Olaf Scholz,

Nauwelijks zijn we Angela Merkel vergeten – zij veranderde in korte tijd van heilige in een vrouw die de weg naar Oekraïne voor Poetin had helpen te plaveien – of de Merkel in een mannenlichaam en met minder haar lijkt ook al aan een val begonnen.

Allereerst is er de voormalige bondskanselier Gerhard Schröder die om tactische redenen, net als Frankrijk destijds, niets te maken wenste te hebben met de Amerikaanse oorlog in Irak en zich ontpopte tot de belangrijkste lobbyist van Poetin in Duitsland. Principes zijn mooi, maar overleven doe je door je principes tijdig te lozen. De staatsman plast zijn principes uit.

In Hannover was Schröder ereburger, maar toen ze die titel van hem wilden afpakken, heeft hij zijn ereburgerschap snel zelf teruggegeven. Verstandig. Een staatsman, ook een gevallen, kent de voordelen van de strategische terugtocht.

Volgens de Frankfurter Allgemeine is het probleem van de Duitse sociaaldemocraten groter dan Rusland. Een diepgeworteld antiamerikanisme zou zijn sporen in de partij hebben nagelaten en de nog altijd invloedrijke, sociaaldemocratische ex-burgemeester van Hamburg, Klaus von Dohnanyi, schreef in een onlangs verschenen boek dat Duitsland net zoveel afstand van Amerika moet houden als van Rusland. Daar gaat de Westbindung. Nog even en Duitsland is weer op drift. Nee, zover zal het niet komen. Althans nu nog niet.

Tegen mijn verwachtingen in, ik had van de zomer nog geschreven dat de goede en inmiddels ook geheel vergeten kandidaat Armin Laschet de kanseliersstrijd zou winnen, omdat de Duitser geen zin had in experimenten, won u.

De methode-Scholz bestaat volgens de Süddeutsche uit minimalistische communicatie, en voeg ik daaraan toe, toepassing van de methode-Merkel: de kleinst mogelijke concessie op het laatst mogelijke moment.

Maar nu is er oorlog in Oekraïne. Vrijwel geen enkel land – een stad als Lviv was ruim honderd jaar geleden nog Lemberg en een blakend onderdeel van het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk – heeft de afgelopen eeuw zoveel geweld gekend als Oekraïne. In 1919 vochten vijf legers in Oekraïne een oorlog uit. Het Rode Leger dat de revolutie met behulp van wapens wilde verspreiden. Het Witte Leger dat de revolutie wenste tegen te houden. De anarchisten die de zegeningen van de anarchie in de praktijk wilden brengen. De Oekraïense nationalisten die de zegeningen van het nationalisme wensten te verspreiden. En de Polen die grondgebied nodig hadden. Alle legers maakten zich schuldig aan oorlogsmisdaden. Alle legers voerden pogroms uit tegen Joden.

Toen kwam de door Stalin geïnitieerde hongersnood in Oekraïne, circa vier miljoen mensen stierven, een poging de grootgrondbezitters mores te leren. Stalin vermoordde nog wat Polen en wat intelligentsia.

Vervolgens kwam Hitler. Het Duitse leger heeft huisgehouden in Oekraïne zoals ze nooit hebben huisgehouden in West-Europa. Ik begrijp dat schuldinzicht uit de mode is geraakt, maar als het om Oekraïne gaat, zou het aardig zijn als u als bondskanselier zou erkennen dat weinig legers zo hebben huisgehouden in Oekraïne als het Duitse.

En nu kom ik op de ommekeer, de Zeitwende, die u aangekondigd hebt. De Duitse perestrojka, maar dan anders. Duitsland gaat 100 miljard euro investeren in de Bundeswehr. Op sociale media spraken naïevelingen van een kleine revolutie, welnee. Duitsland heeft de wapenindustrie altijd al zeer serieus genomen. Het naoorlogse Duitse pacifisme was grotendeels een cosmetische aangelegenheid. Wel wat Amerikaanse atoomwapens laten stationeren op eigen grondgebied, maar het vechten verder overlaten aan de Amerikanen.

Enfin, de doctrine is bekend en die 100 miljard euro die u gaat besteden aan de Bundeswehr, verandert daar niks aan. Bovendien zijn wapens en de staat van het leger maar een deel van het probleem. Wie wil vechten, zal iets aan het geboortecijfer moeten doen: voor oorlog heb je een voorraad jonge mannen nodig. Misschien kan de EU in navolging van Amerika Europese paspoorten aanbieden aan iedere Afrikaan die tien jaar in een Europees leger wenst te dienen. Het is maar een idee.

Intussen klinkt de vraag waarom Duitsland niet wat zwaardere wapens levert. De Süddeutsche lijkt daarop niet te kunnen wachten. Dit keer gaan de Duitsers niet zelf van Oekraïne een gruwelijk slagveld maken, ze leveren alleen de wapens. Dit keer niet voor de Führer, maar voor de democratie.

Voornoemde krant zegt dat het tijd wordt dat u laat zien dat u Duitsland kunt voorbereiden op een strijd tegen een imperialistisch, alle mensenrechten verachtend Rusland. Nog even en die krant begint weer over de Großer Vaterländischer Krieg.

Poetin is een vijand, hoor. Daar niet van. Maar het retorische tromgeroffel waarmee die vijand verslagen moet worden, stemt weinig hoopvol, er wordt vooral op de trommel van de naïviteit en de halve waarheid geslagen.

Uw stoïcisme is bijna een verademing.

En Merkel deed er ook even over voor ze Merkel werd. Houd u daaraan vast.

Goeds, Arnon Grunberg