Open Venster
‘De kwaliteit van het onderwijs is de voorbije veertig jaar verbeterd’
De topman van het katholiek onderwijs, Lieven Boeve, zegt in Humo 4201 dat hij en de onderzoekers de oorzaak van de lagere kwaliteit van ons onderwijs niet kennen. Na een loopbaan van 25 jaar als leerkracht in de derde graad van het basisonderwijs en 15 jaar als directeur, wil ik graag één en ander verduidelijken.
Als ervaringsdeskundige kan ik zeggen dat de kwaliteit van het basisonderwijs de voorbije veertig jaar verbeterd is. Eind jaren 70 waren we bijna uitsluitend bezig met de ontwikkeling van cognitieve vaardigheden (‘hoofd’). Er werd veel tijd besteed aan wiskunde en taal, vooral spelling en grammatica. Muzische vaardigheden, techniek (‘handen’) en het dynamisch-affectieve (‘hart’) kwamen weinig aan bod.
Begin jaren 90 koos het basisonderwijs voor een totale persoonlijkheidsontwikkeling (hoofd, handen én hart). Door die verschuiving zijn leerplandoelen geschrapt, zoals: zeven soorten voornaamwoorden kennen, uitgebreide zinnen kunnen ontleden, het volume en de omwenteling van een kegel en cilinder kunnen berekenen… Veel leerkrachten waren ontgoocheld dat die leerstof wegviel. Maar onderzoek toont amper effecten van traditionele zinsontleding op vaardigheden als begrijpend lezen, spelling of schrijven. Het bredere aanbod zorgde ervoor dat kinderen liever naar school kwamen, beter hun gevoelens konden verwoorden, muzisch creatief werden in beeld, drama, media en beweging. Van onderwijs met nadruk op schrijven kwamen we tot veel aandacht voor mondeling taalgebruik in een doelgerichte context. Wiskunde werd gelinkt aan de ervaringen die kinderen op die leeftijd meemaken en het vak werd praktischer.
Als ministers nu beweren dat de kwaliteit erop achteruitgaat, begrijpen ze niet dat basisonderwijs moet voorbereiden op het leven, en minder op abstractie. Rutger Bregman stelt terecht dat het de jeugd in de 21ste eeuw niet alleen moet voorbereiden op de arbeidsmarkt, maar in de eerste plaats op het leven. Volgens hem moet het debat meer gaan over waarden en idealen, minder over vaardigheden en didactiek.
Dat het bad van eindtermen, aangevuld met unieke pedagogische projecten en leerplandoelen, waarin kinderen van hun 3de levensjaar tot hun 18de in worden gedompeld, geen verdraagzame, gewetensvolle, milieubewuste wereldburgers van hen maakt, stemt me bijzonder bitter. Aan bijna één op de vijf Vlamingen die in 2019 voor Vlaams Belang stemden, bleef dat lange en dure opvoedingsproject niet kleven. Van die uitdaging moeten ministers en koepels een prioriteit maken. De discussie over een eindterm of leerplandoel meer of minder mag opgeborgen worden.
Patrick Adam, Torhout.
Wat denkt u over de kwaliteit van het onderwijs? Leren leerlingen het juiste? Zijn nieuwe eindtermen een goede oplossing? Mail naar openvenster@humo.be of vul onderstaand formulier in:
