‘Delphine Lecompte heeft gelijk: zelfs als een BV een een drol in literaire verpakking levert, is de kans groot dat hij wordt uitgegeven’

Mijn aandacht werd onlangs getrokken door de lezersbrief van Delphine Lecompte waarin ze het gegeven hekelde dat ‘bepaalde personen’ hun manuscript aan een uitgever gesleten krijgen met dank aan hun fraaie uiterlijk. Iedereen kent intussen de stijl van Lecompte: graag wat geschop tegen de schenen om een standpunt duidelijk te maken. Ik vond – en met mij wellicht duizenden – dat ze spijkers met koppen sloeg, alleen waren haar bewoordingen van die aard dat ze sméékten om verzet.

Dat kwam er dan ook. Lees er de reactie maar op na die Connie Palmen vanuit haar ivoren toren op ons heeft losgelaten: ‘De suggestie van Delphine Lecompte dat actrices alleen vanwege hun ‘mooie bekende smoel’ gepubliceerd worden, is afschuwelijk.’

In deze woketijden wordt de uitlating van Lecompte duidelijk als ongepast ervaren. Daar wil ik niet omheen walsen. Maar het gaat de stadsdichter van Damme in wezen niet om die ‘mooie smoeltjes’ an sich, wel om het feit dat degenen die achter die gezichten schuilgaan tijdens de veekeuring bij een uitgever geen zware lakmoesproef dienen te doorstaan. Dat heeft niets met het esthetische van die smoeltjes te maken en alles met het feit dat ze bekend zijn. Schrijft een BV een kookboek, een halfslachtige biografie of levert hij een drol in literaire verpakking, dan is de kans dat hij wordt uitgegeven is bijzonder groot. Uitgeverijen staan namelijk te springen om boeken van bekende mensen, aangezien hun naamsbekendheid al een fikse voorsprong garandeert in de marketingcampagne. De kans dat de uitgave een succes zal worden en er hopen geld mee zullen worden verdiend, is groot.

Ga daar maar eens tegenover staan met je onbekende smoel, fraai of niet.

Het was vroeger al geen sinecure om als onbekende Vlaming een uitgever te vinden die een mogelijk financieel risico wilde nemen (bedenk dat Dimitri Verhulst ook bij liefst 13 uitgevers heeft moeten bedelen om zijn eerste manuscript gepubliceerd te krijgen) en sindsdien is het er alleen nog maar erger op geworden. Traditionele uitgevers nemen geen enkel risico meer. Bij hen belandt je manuscript niet zelden op een grote stapel, waar er nog vaker niet meer naar wordt omgekeken.

Wat wél een verschil is, is dat vandaag een aantal niet-traditionele uitgeverijen zijn opgestaan die hulp aanbieden aan beginnende auteurs die hun manuscript overal geweigerd zien. Wat Palmen niet schijnt te beseffen, is dat die uitgeverijen met een voor hen veilig systeem werken: de auteur moet een vooraf bepaald aantal boeken afnemen en zelf te verkopen (meestal minstens 100 exemplaren, om zo druk- en andere kosten te dekken). Wat betekent: bij boekhandels gaan bedelen of ze misschien – alstublieft – enkele exemplaren in consignatie willen nemen (geringe kans) óf met een kraampje op de markt gaan staan, waar iedereen je achteloos voorbijloopt omdat niemand de smoel in dat kraampje (her)kent.

Palmen is door haar succes een beetje wereldvreemd geworden en weet niet waarover ze spreekt. Ik wil met haar weleens een tocht langs die beginnende auteurs maken. Ze zal zich een Hollands hoedje schrikken als ze ziet hoeveel dozen met onverkochte boeken zij op hun opkamertjes hebben staan, niet noodzakelijk omdat hun roman van bedenkelijk niveau is maar omdat niemand hen kent.

Ik durf te wedden dat het opkamertje van Maaike Neuville niet als opslagplaats zal hoeven te dienen, los van de vraag of haar literaire talent even groot is als haar acteertalent.

Uitgegeven worden, mevrouw Palmen, is misschien nét iets minder moeilijk geworden dan vroeger, maar contracten met boekhandels liggen niet voor het grijpen. De niet-traditionele uitgeverijen die ik hierboven aanhaalde krijgen ze niet eens losgeweekt, laat staan een schrijver in z’n eentje. Het is makkelijk praten als je naam gevestigd is, maar het aantal auteurs dat zijn broek heeft gescheurd aan de publicatie van die lang gedroomde roman is niet te tellen.

Lou Geluyckens, Lier

Hebt u ook een brief in de pen zitten? Mail naar openvenster@humo.be of vul onderstaand formulier in: