Delphine Lecompte: ‘Will Smith is geen held, hij is een hypocriete kwal die door de mand is gevallen’

Will Smith heeft tijdens de voorbije Oscarceremonie een komiek geslagen die een (flauwe of geslaagde) grap maakte over de auto-immuunziekte van zijn vrouw Jada Pinkett Smith.

Hij is geen moreel superieure held die de waardigheid van zijn vrouw heeft verdedigd, hij is een hypocriete kwal, wiens joviale masker even is afgevallen, eronder schuilt de zoveelste agressieve rotzak met een kort lontje.

Er was niets lovenswaardigs, niets nobels of ridderlijks aan zijn actie. Het was gratuit geweld op een komiek die naakt en weerloos op een podium stond en zijn werk (hobby, passie, vuur) naar beste vermogen uitvoerde.

Het is dapper om in je eentje een podium te bestijgen en met louter je listigheden, je sluwe charme, je ritme, je tics, je ingestudeerde aarzelingen en je pseudonaïeve geestigheden een publiek te vermaken.

Chris Rock had het volste recht om te lachen met de vrouw van Will Smith. Was het een wansmakelijke ongepaste pijnlijke lompe grap? Ik heb alopecia sinds mijn 14de en ik vond de grap niet aanstootgevend, ik monkelde zelfs even. Maar akkoord: ik zat niet in het publiek en Jada zag er ongemakkelijk uit.

Niettemin: een komiek moet geen rekening houden met de kleinzerigheid, met de lichtgeraaktheid van zijn doelwitten en met eventuele verontwaardigde zieltjes in de zaal. De meeste mensen zijn kleinzerig en overgevoelig, dus op tenen trappen is onvermijdelijk.

Een komiek moet vooral vrij zijn om te kunnen spotten met alles wat hij of zij wil, met de meest uiteenlopende thema’s: met dwerggroei, met doofheid, met overspel, met de Holocaust, met incest, met inhaligheid, met ijdelheid, met kaalheid, met transseksuele coniferenscheerders, met chihuahua’s in handtassen, met acne, met sproeten, met winderigheid, met opzichtige sneakers, met ontsierende gezwellen, met misvormde neuzen, met abortus, met armoede, met bankroet, met drankverslavingen, met snelheidsovertredingen, met terrorisme, met lelijke kinderen, met voedselbanken, met frigoboxtoeristen, met kernrampen…

Dat is nu net de functie van de nar: onze kleine en grote gebreken exposeren, aan de kaak stellen, op de korrel nemen, ernaar wijzen en ons eraan herinneren hoe bespottelijk en doorzichtig en hoogmoedig en bekrompen en onbeduidend we zijn.

Een komiek mag lachen met gebronzeerde oligarchen, met narcistische makelaars, met fatterige vulgaire voetbalvedetten, met verwaande blaaschirurgen, met fascistoïde limonadetycoons, met gierige dermatologen, met corrupte burgemeesters, met alcoholistische wielrenmogols, met gluiperige diamantairs, met gniffelende beursgoeroes en andere hansworsten.

Maar een komiek mag ook de draak steken met kankerpatiënten, met terminaal zieken, met verstandelijk gehandicapte personen, met loensende leverzieke stukadoors, met sukkelachtige taxidermisten met een stomazakje, met afatische truffelraapsters, met incontinente kiwisorteerders, met bipolaire vissers en met dementerende orgeldraaiers.

Ik hou vooral van komieken die machtige verwende zelfgenoegzame protserige potsierlijke blaaskaken onderuit halen. De mensen die geld hebben en blasé zijn, naast hun schoenen lopen zonder zelfinzicht.

Iemand schoppen die reeds op de grond ligt, dat is niet heel netjes. Maar het mag wel.

Een komiek mag beschimpen wie hij wil: Pol Pot, Benjamin Dalle, Delphine Lecompte, Lotte Vanwezemael, pater Damiaan, John Lennon, Charles Manson, Billie Eilish, Martin Scorsese of Jada Pinkett Smith.

Een komiek mag bruut, gemeen, nietsontziend, schaamteloos en genadeloos zijn. Zonder voorbehoud. Als een komiek rekening moet rekening houden met elke kwaal, tumor, fobie, neurose of onzekerheid van elk individu dat eventueel in aanraking zou kunnen komen met zijn of haar stekelige humor, dan kunnen we alle komieken evengoed wegstoppen in een hangar, waar ze enkel nog gezapige kabbelende mediocre sitcoms met ingeblikte lachsalvo’s in elkaar mogen knutselen.

Het spannende aan een komiek op een podium is net de onvoorspelbaarheid, de grilligheid, de anarchie, en het onberekenbare element. Je weet nooit hoever hij of zij zal gaan en wie hij of zij op de hak zal nemen.

Ik vind het zalig wanneer komieken de grenzen van de goede smaak overschrijden en wanneer ze teergevoelige moraalridders en fatsoenlijke pezewevers lik op stuk geven. En u bent vrij om wel of geen tickets te kopen voor zijn of haar zaalshow.

Will Smith ontving na de klap in het gezicht van Chris Rock een Oscar voor beste mannelijke hoofdrol. In zijn bedankingsspeech had hij zich kunnen excuseren tegenover Chris Rock, maar nee: de vessel for love had het lef om zich te vergelijken met de vader van Serena en Venus Williams, voor wiens vertolking (in ‘King Richard’) hij een Oscar heeft gewonnen.

Richard Williams is erin geslaagd om zonder enig geweld samen met zijn twee zwarte getalenteerde dochters de witte snobistische elitaire tenniswereld in te nemen, en against all odds te zegevieren. Hij kreeg decennialang af te rekenen met racistische pesterijen, obstakels, sabotage, haat, nijd, dreigementen, afgunst en tegenwerkingen. Nooit heeft hij zich verlaagd tot fysiek geweld.

Will Smith is geen held, hij is een flauwe zoutloze benepen pipo die door de mand is gevallen. En ik ben er zeker van dat Jada genoeg haar op haar tanden heeft om zichzelf te verdedigen.

Dit is de 21ste eeuw: vrouwen hebben geen beschermheer naast zich nodig die elke clown of bullebak aftroeft die iets onnozels of venijnigs over hen zegt. Dat kunnen wij zelf. Wij, sterke vrouwen, kunnen zeggen: pijnlijke kwalijke vileine grap van bedenkelijk niveau.

We kunnen onze schouders ophalen en wachten tot de clown met een betere grap op de proppen komt. Of we kunnen de bullebak van een snedig weerwoord dienen.

Delphine Lecompte, Brugge.

Hebt u ook een brief in de pen zitten? Mail naar openvenster@humo.be of vul onderstaand formulier in: