‘Glasgow was één groot greenwashingfestival’

Op 30 oktober vertrok ik met een Belgische delegatie jongerenactivisten naar de COP26, ‘de klimaatconferentie van de laatste kans’. De laatste kans voordat we ’s werelds koraalriffen verliezen. De laatste kans om niet te moeten spreken van miljoenen klimaatvluchtelingen, maar van honderden. De laatste kans om het aantal catastrofes - virussen, extreme weersomstandigheden, het uitsterven van duizenden soorten – in te perken.

De avond voor de start van de top in Glasgow zong Patti Smith de boodschap die ze al brengt sinds 1988: ‘People have the power’. Ik hoopte op een Conference of the People, maar het werd een Conference of the Power.

Hoewel ik in mijn naïviteit een alarmstemming op de COP26 had verwacht, zag ik er vooral opschepperij: wereldleiders over hun beleid, bedrijven over hun innovatieve technologie, sponsors over hun zogenaamde groene impact. De fossielebrandstofindustrie had een grotere delegatie dan eender welk land. Zelfs groter dan de acht landen samen die het meest getroffen worden door de klimaatverandering. Het was één groot greenwashingfestival.

Diametraal daartegenover zag ik MAPA-activisten. MAPA staat voor Most Affected People and Areas: zij die het minst verantwoordelijk zijn voor deze crisis, maar er wel het meest door getroffen worden. Zij kwamen van over de hele wereld en verzamelden in parken en steden buiten de COP, omdat ze binnen hun stem niet mochten laten horen. Voor hen is de klimaatcrisis al decennia een realiteit. Ze hebben niets aan westerse beloftes die over de toekomst gaan.

In de plaats van voortdurend over hen te praten, moeten we hen laten spreken. In plaats van inheemse volkeren te bestempelen als slachtoffers, moeten zij aanwezig te zijn op de COP en alle andere plaatsen van macht waarop ze historisch worden uitgesloten. Zij zijn de dragers van oplossingen, kennis, ervaring en connectie met de natuur. Zij weten hoe veerkracht eruitziet, zij zijn veerkracht.

Zij zijn de cijfers waarover binnen gesproken werd, echte levens die we zullen verliezen wanneer we de opwarming van de aarde niet onder 1,5 graad kunnen houden. Onder hen heerste wel een alarmstemming. Voor elk tiende van een graad opwarming moeten we vechten. Het maakt het verschil tussen leven en dood voor gemeenschappen en ecosystemen wereldwijd.

Deze klimaatcrisis is niet ontstaan in een vacuüm. Ze is een symptoom van het maatschappelijke systeem waarvan wij deel uitmaken. Kapitalisme heeft een prijskaartje aan de natuur gehangen, waardoor de mens ervan vervreemd is geraakt. Sprekend voor dat antropocentrisme, het altijd weer centraal stellen van de mens, is de ijdele indruk dat we ‘de wereld’ moeten redden. De natuur heeft ons niet nodig, wij hebben de natuur nodig.

Het was in ieder geval hoopgevend om getuige te zijn van een voor mij nooit eerder geziene consensus tussen activisten vanuit zoveel hoeken van de maatschappij en de wereld.

We hoeven niet allemaal op een groene boerderij in het hol van Pluto te gaan wonen, maar we moeten wel op zoek gaan naar iets nieuws. Wat als we nu in plaats van te doemdenken opnieuw durven te dromen?

We mogen ons niet laten verlammen of verdelen door schuldgevoel wanneer we op onze persoonlijke verantwoordelijkheid worden gewezen. Het is bewezen: als slechts 3,5 procent van alle mensen in actie komt, zal dat gegarandeerd sociale verandering teweegbrengen. Het zal het begin zijn van een collectieve zoektocht naar een radicaal andere wereld.

Lotus Li, jongerenadviseur bij de Vlaamse Jeugdraad en reporter bij jongerenmedia-agentschap StampMedia

Hebt u ook een brief in de pen zitten? Mail naar openvenster@humo.be of vul onderstaand formulier in: