Heleen Debruyne: ‘Ik herinner me hoe slordig onze huidige federale regering met abortus is omgegaan, en nu zijn ze plots allemaal verontwaardigd over wat er in de Verenigde Staten gebeurt’

‘We moeten stoppen, mama!’ roept mijn zoon terwijl ik een rood voetgangerslicht negeer. Het refrein van mijn jeugd komt prompt weer spoken: ‘Denk jij misschien dat je boven de wet staat?’ De ijzeren wetten van leerkrachten, opvoeders en types in uniform verwarden me. Wie heeft die regels verzonnen? En waarom? Slaan ze wel ergens op? Ook in een volstrekt lege straat gaat het verkeerslicht op rood. Waarom dan gehoorzamen? Ik was dus een tamelijk bozig kind, een puber vol onbegrip, ben nog altijd een mens dat veel te snel staat te ruziën met types in uniform.

Daar wil ik mijn zoon voor behoeden. Een bedaarde moeder wil ik zijn, die hem rustig uitlegt dat regels en wetten bedacht zijn zodat we met z’n allen in vrede kunnen samenleven. Ze zijn deel van het sociaal contract, en daarom moet je ze, hoe nutteloos of dom ook, toch naleven. Voor het nut van het algemeen. En voor je eigen gemoedsrust.

Maar sinds het Amerikaanse Hooggerechtshof het recht op abortus heeft vernietigd, is het lastig bedaren. Ik herinner me hoe slordig onze huidige federale regering met abortus is omgegaan. In de Kamer ging een meerderheid akkoord met een noodzakelijke herziening van de abortuswet – abortus zou eindelijk uit het strafrecht worden gehaald, de erg korte termijn van twaalf weken zou verlengd worden. Maar tijdens de regeringsonderhandelingen zag CD&V – geen stemmenkanon – haar kans schoon. De partij was nodig om een regering te vormen en kreeg zo ruimte om te eisen dat de herziening werd ingetrokken. ‘De andere partijen vonden deelnemen aan de macht belangrijker dan abortus,’ tier ik door het huis, ‘en nu zijn ze plots allemaal verontwaardigd over wat er in de Verenigde Staten gebeurt. Omdat het bon ton is.’

Waarom zou ik blindelings een sociaal contract naleven dat zo weer kan herschreven worden, door machthebbers die ik niet heb gekozen, die niet eens de meerderheid vormen? Een sociaal contract dat tegen mijn waarden en belangen in gaat?

Omdat het soms ook de kant van mijn waarden op schuift? Onlangs werd het Belgische seksuele strafrecht grondig hervormd. Het begrip ‘toestemming’ staat nu centraal. Handelingen die vroeger niet strafbaar waren, zijn dat voortaan wel. Gedeeltelijke penetratie is nu ook verkrachting. Seks met een stomdronken persoon is een misdrijf. (Wie zin heeft in een confronterende denkoefening, kan haar of zijn seksuele voorgeschiedenis tegen de lat van het nieuwe seksuele strafrecht leggen: gegarandeerd even slikken.) Een hoopgevende wetswijziging die wijst op een nieuwe mentaliteit rond seksueel geweld.

De wet is veranderlijk, de wet is mensenwerk. Dat moet ik mijn zoon leren. Hij staat niet boven de wet, maar hij hoeft zich er ook niet bij neer te leggen, kan zich inzetten voor verandering.

Abortus, seksueel geweld, wetswijzigingen. Ik draaf door, mijn zoon is twee. Hij leert het verschil tussen rood en groen en dat het verkeer gevaarlijk is. Ik hou het voorlopig simpel. Bij het volgende rode licht in een volstrekt lege straat, stop ik. Mag hij later zelf bedenken hoe gek dat eigenlijk is.