Heleen Debruyne: “Je weet toch dat je tepels zichtbaar zijn?’ zegt een vriendin. Maar waarom moet ik mijn borsten verstoppen?’

‘Je weet toch dat je tepels zichtbaar zijn?’ zegt een vriendin. De vraag verrast me. Ik vergeet dat ze er zijn, die tepels, en al helemaal dat ze door lichte zomerstofjes heen schemeren. ‘Het valt zo op! Mensen kijken. Dat wéét je toch.’ Ik haal mijn schouders op.

In het straatbeeld zie je tegenwoordig vrijelijk deinende borsten. Lingeriezaken verkopen dunne, katoenen, beugelloze behaatjes. Toen ik opgroeide, hadden vrouwen nog ronde, tepelloze tieten. Liefst groot – denk Barbie. Beha’s waren voorgevormd, gemaakt uit stevige mousse. Ook ik was die dikke schelpen dankbaar voor de illusie van een extra cupmaat. Maar zodra ik die puberale onzekerheid over de grootte van mijn tieten was ontgroeid, begon ik me af te vragen waarom ik me eigenlijk elke dag in die contraptie hees. Ondersteuning heb ik hoegenaamd niet nodig, die strakke elastische bandjes lieten rode striemen na en onder die mousse was het altijd broeierig.

Waarom moest ik de vorm van mijn borsten trouwens verstoppen? Mensenvrouwen zijn de enige zoogdieren die altijd zichtbare borsten hebben, ook wanneer ze niet zwanger zijn of zogen. Waarom? Omdat ze een signaal van vruchtbaarheid zijn? Weinig waarschijnlijk – ook mijn piepkleine tieten zijn productieve melkmachines. Omdat mensenbaby’s met hun kleine kaakjes beter kunnen drinken aan ronde borsten? Door een hormonale toevalligheid? Wetenschappers zijn het er niet over eens. Feit is wel dat borsten met seks geassocieerd worden. Het zijn dan ook erogene zones. Maar mannentepels zijn dat ook – al hoor je zelden een man de geneugten van de tepelstimulatie bezingen – en die mogen wel gewoon zichtbaar zijn. In sommige culturen wordt er helemaal geen punt gemaakt van blote borsten. Ik hou me niet graag aan regels die ik niet begrijp, ik was klaar met de beha.

Nu is #fuckingfreethefuckingnipple een hashtag en wordt ook in Humo de definitieve bevrijding van de borst uitgeroepen, maar toen ik mijn tieten liet ontsnappen, waren tepels dus nog een taboe. De eerste warme dag na het besluit voelde ik me een strijdster: kijk mij eens vrijuit met mijn tepels zwaaien! Een dappere en onversaagde feministische amazone was ik! Ik probeerde mijn tepels uit op een drukke rommelmarkt. Geen enkele reactie. Blikken? Misschien, maar niet al te opzichtig. Die zomer was het ongemak van mijn toenmalig lief groter dan het mijne. We zijn tien jaar verder en ik denk alleen nog aan mijn tepels als ze melk of plezier schenken.

‘Hou op,’ zeg ik tegen mijn vriendin. ‘Niemand kijkt. Mijn tieten zijn waarschijnlijk te klein. Het kan me niet schelen.’ Ze bijt zich erin vast. ‘Dat is echt onzin. Ik zie ze kijken. Vind je dat niet vervelend, dat ze kijken? Mannen, vooral. Dat ze denken dat ze dat mogen? Denken dat je een signaal uitzendt? Dat je beschikbaar bent, misschien?’ ‘Ik ben niet verantwoordelijk voor andermans verwarring,’ zeg ik stellig. ‘En ik haat beha’s. Basta.’ Later die dag vang ik mijn spiegelbeeld in een ruit. Ik zie weer wat iedereen ziet: tepels. Wie kijkt met de ogen van anderen is nooit echt vrij.