‘Het lijkt er steeds meer op dat de landbouw zelf de droogte veroorzaakt’

Kris Geraerts ergert zich in Humo 4271 aan de tendentieuze vraagstelling in het interview met minister Jo Brouns in Humo 4269 en haalt de volgens hem correcte cijfers voor grondwaterwinning in Hoogstraten aan. Volgens zijn opzoekwerk zou er jaarlijks ‘slechts’ 1,8 miljoen kubieke meter grondwater worden opgepompt voor de landbouw. Dat cijfer klopt niet.

Ofwel vermeldt de heer Geraerts onbewust een verkeerd cijfer, ofwel deed hij het bewust, om de interviewer in diskrediet te brengen. Dat is een bekende tactiek van de Boerenbond en landbouwadviseurs. In 2021 hebben wij de grondwaterwinning in Hoogstraten geanalyseerd. Naast de 1,8 miljoen kubieke meter grondwater voor de veeteelt, wat overeenkomt met het jaarlijkse verbruik van 45.000 mensen, wordt er in Hoogstraten ook 2,5 miljoen kubieke meter grondwater opgepompt voor de groenteteelt, en voor maïs en gras voor de veeteelt. Het opgepompte en vergunde jaardebiet voor de landbouwsector bedraagt dus 4,3 miljoen kubieke meter.

Belangrijker is het vergunde dagdebiet, en dat bedraagt voor de landbouw (inclusief de tuinbouw) ca. 60.000 kubieke meter of 60 miljoen liter per dag. Ter vergelijking: de openbare drinkwatermaatschappij Pidpa pompt ‘slechts’ 30.000 kubieke meter per dag op. De landbouw verbruikt een dubbel zo hoog dagvolume, dat vooral wordt opgepompt in de lente en de zomer, wanneer de natuur kreunt onder de droogte.

Wat nog erger is, is dat controle op het opgepompte volume zo goed als onbestaande is. Als er dan toch wordt gecontroleerd, wordt de overschrijding van vergunde debieten oogluikend toegestaan. Zo stelt de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM) in een recent advies over een vergund debiet van 2.000 kubieke meter per jaar zelf vast: ‘Uit de heffingscijfers van VMM blijkt dat dit debiet al acht jaar ruimschoots overschreden wordt: het opgepompte debiet varieert tussen 5.788 en 10.374 kubieke meter per jaar.’ Er is dus jarenlang tot vijf keer méér grondwater opgepompt dan officieel toegestaan!

Hoeveel van die overschrijdingen zijn er en zijn bij de overheid bekend? En de belangrijkste vraag: hoeveel grondwater is winbaar, opdat mens en milieu duurzaam kunnen overleven? Het is immers klaar en duidelijk dat Vlaanderen voor zijn productie van vlees, melk, groenten en fruit gigantische hoeveelheden grondwater oppompt. Een significante hoeveelheid van die productie is voor de export, terwijl Vlaanderen tot de meest waterschaarse gebieden ter wereld behoort.

Het lijkt er steeds meer op dat, zeker als ook rekening wordt gehouden met de drainering van het land, de landbouw zelf één van de belangrijkste veroorzakers is van de toenemende droogte in agrarische gebieden. In 2018 werd ca. 111 miljoen euro aan schadevergoedingen uitbetaald aan de landbouw terwijl er slechts 23,3 miljoen euro aan grondwaterheffingen werd geïnd.

Misschien moeten we toch eens durven na te denken over hoe landbouw bedrijven mét water duurzamer kan, zeker met het oog op de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen. Is de vraagstelling in het interview met minister Jo Brouns daarom tendentieus? Neen, eerder kritisch, wat Humo-lezers ook verwachten.

Actiegroep Leefmilieu Kempen, Mol.

Hebt u ook een brief in de pen zitten? Mail naar openvenster@humo.be of vul onderstaand formulier in: