‘Het was goedkoper geweest om de skiërs in quarantaine te plaatsen’

Ik ben bijzonder blij dat de kosten en de baten van de overheidsmaatregelen in het kader van de coronacrisis aan bod komen in het publieke debat. Ik heb hier één bedenking bij. Als men de kosten en de baten van elke maatregel afweegt, dan is het veel voordeliger om snel in te grijpen. Bij de terugkeer van de skiërs uit Noord-Italië na de krokusvakantie vond men het niet noodzakelijk om deze mensen in quarantaine te plaatsen. Ik heb hier al heel veel redenen voor gehoord, maar ik blijf op mijn honger zitten.

‘De mensen zouden er niet klaar voor zijn geweest’ is een veel gehoorde reden die ik niet goed begrijp. Regels die nodig zijn, moeten opgevolgd worden. Als de regels niet opgevolgd worden, dan is handhaving nodig. En zelfs als de regels door een deel van de betrokken mensen aan hun laars worden gelapt, dan had de overheid toch een correct signaal gegeven: blijf in uw kot als je uit een risicogebied komt.

Als chronisch zieke persoon kreeg ik, samen met andere chronisch zieken, de opdracht om in mijn kot te blijven vanaf 2 maart, want men koos ervoor om het virus vrij te laten circuleren. Men kan moeilijk beweren dat men de implicaties van het virus op dat moment nog niet correct kon inschatten, getuige ook de maatregel die op 1 maart werd ingevoerd in Sint-Lambrechts-Woluwe: thuisquarantaine voor reizigers die terugkeerden uit risicogebieden. Elke wetenschapper en goed geïnformeerde burger wist wat er op ons afkwam.

‘We willen niet met een kanon op een mug schieten,’ werd toen als reden opgegeven. Nu heeft men gewacht tot de mug een olifant is geworden en men heeft de olifant lamgelegd met een atoombom.

Men had de keuze tussen de reizigers (en eventueel hun gezinsleden) in quarantaine plaatsen vanaf 1 maart, ofwel het virus twee weken vrij laten circuleren. Men heeft voor het tweede gekozen. Je hoeft geen (gezondheids)econoom te zijn om in te zien dat de eerste optie beter was geweest.

De maatschappelijke kostprijs om 100.000 mensen 14 dagen in quarantaine te plaatsen is hoog (geraamd op 500 miljoen euro), maar die kostprijs verzinkt in het niets in vergelijking met de kostprijs van de lockdown (geraamd op 60 miljard euro).

Het wordt nog interessanter als we het aantal sterfgevallen vergelijken. Bij de eerste optie zouden dat er 100 geweest zijn, maar allicht minder. In het tweede geval riskeren we 1.000 doden, en wellicht meer. De winst is dus 900 mensenlevens, gewaardeerd tegen 0,5 miljoen euro per mensenleven (40.000 euro per levensjaar, we rekenen op 12 verloren levensjaren aangezien het vooral oude mensen zijn die sterven). De totale kostprijs van optie A bedraagt 550 miljoen euro, de totale kostprijs van optie B bedraagt 60,5 miljard euro.

Laten we even veronderstellen dat men niet zeker was in welke mate het virus schadelijk was. Stel dat we 50 procent kans hebben dat het virus onschadelijk is en 50 procent kans dat het virus schadelijk is. Indien blijkt dat het virus onschadelijk is, dan kost optie A 500 miljoen euro, de kostprijs van de quarantaine. In dat geval kost optie B nul euro want je hebt geleerd dat je geen mensen in quarantaine moet plaatsen. Indien het virus schadelijk is, dan kost optie A 550 miljoen euro en dan kost optie B 60,5 miljard euro.

Als gezondheids- en overheidseconoom en als betrokken burger kan ik moeilijk begrijpen waarom men voor optie B gekozen heeft. Iedereen handelt naar best vermogen en mijn bewondering voor alle betrokkenen is groot.

Wat mij betreft is het evenwel nodig om het beslissingsproces kritisch onder de loep te nemen om te zien wat beter kan, want dit zal echt niet de laatste crisissituatie zijn die we samen het hoofd moeten bieden. In dit soort discussies is het cruciaal om bekwame gezondheidseconomen mee aan boord te hebben. We mogen het debat over dit soort vragen niet uit de weg gaan.

Jo Maes, Bertem.

Hebt u ook een brief in de pen zitten? Mail naar openvenster@humo.be of vul onderstaand formulier in: