Jan Mulder: ‘Ajax, de onlangs best voetballende club ter wereld, is ingestort. Weggevaagd. Spoorloos.’

Geen muur staat nog overeind, terreinknechten vinden het hok met de grasmaaiers niet meer, fans dwalen 's nachts ijlend door de stad, kinderen halen posters van de wand van hun slaapkamertje, luxelounges met beter gestelden lopen leeg, wedstrijd na wedstrijd wordt verloren. De onlangs best voetballende club ter wereld is ingestort. Wat Ajax Amsterdam overkomt, is een nimmer vertoond spektakel. Ingestort? Weggevaagd. Spoorloos.

Als je Ajax wilt spreken, moet je ver het land in. Ergens bij Almelo ligt hij misschien, in de buurt van Heracles. De competitiewedstrijd tegen Heracles werd met 1-0 verloren. Het gebeurde in het Polman Stadion. Precies een jaar geleden vernederde Ajax Real Madrid in Estadio Bernabéu met 1-4. Daarna werd Juventus verslagen. Ronaldo smeekte de 18-jarige De Ligt naar Italië te komen om hem te helpen. Ajax vroeg en kreeg 80 miljoen voor de jongeling. Frenkie de Jong, die in Madrid met één actie de aandacht had getrokken, een passeerbeweging waarbij hij Kroos en Modric achter zich liet en die op Twitter en YouTube viraal ging, verhuisde voor 90 miljoen naar Barcelona. Het was de eerste YouTube-transfer in de geschiedenis van het commerciële soccer. Ajax eiste terecht de eer op voor die nieuwste ontwikkeling in het transferbeleid.

Het nieuwe seizoen begon en Ajax speelde beter dan ooit. Ziyech steeg naar nog grotere hoogten, Van de Beek deed niet voor hem onder en sloeg reusachtige aanbiedingen uit Madrid af, Promes en Neres scoorden, Tadic schitterde onophoudelijk. De Financial Times en de Süddeutsche Zeitung stuurden verslaggevers naar Amsterdam om het geheim van Ajax te ontrafelen. De roem van Ajax arriveerde zelfs op Times Square in New York, waar de club een kantoor opende met een gigantische lichtreclame op één van de wolkenkrabbers. De wereld lag aan de voeten van Ajax Amsterdam.

Tot en met november toverde Ajax rustig door. Trainer Erik ten Hag moest met alle geweld de aanbiedingen van Bayern München afhouden, de directeuren Van der Sar en Overmars deden hetzelfde met Manchester United en Arsenal. Zij bleven Ajax trouw, de beste club ter wereld, het elftal met het verfijnste aanvalsspel ooit vertoond. Aan de hoogtijdagen kwam maar geen einde en in de roes van het succes werd Ziyech voor 50 miljoen aan Chelsea verkocht. Niets aan de hand: bij de jeugd trappelen alweer nieuwe Ziyechjes van ongeduld om een plaats aan de absolute top in te nemen.

Dat was drie maanden geleden. Daarna werd Ajax in de groepsfase van de Champions League uitgeschakeld en in de eerste ronde van de Europa League gebeurde hetzelfde tegen Getafe - niemand weet waar het ligt. Thuis, in de Eredivisie, ging het van stroef tot stroever. De krantenkoppen vorige week, na de zoveelste nederlaag, een halve finale van de bekercompetitie tegen FC Utrecht: 'Crisis is compleet', 'Noodklok luidt, 'Malaise compleet'. De spelers, wier contract na het vorig seizoen werd verhoogd tot 5 à 6 miljoen euro per jaar, werden 'veredelde toeristen' genoemd. Trainer Ten Hag en aanvoerder Tadic: 'De neuzen moeten weer dezelfde kant op.' 'All noses in the same direction' kun je echt niet in neonletters op een gevel van Times Square projecteren. In slechts drie maanden tijd dus zoekt de eens zo trotse club radeloos naar een oplossing voor de problemen, en kan het verval zo hard toeslaan dat er professionele hulp nodig is. Niets functioneert nog in de Amsterdam Arena. De positie van Ten Hag lijkt onhoudbaar, dezelfde trainer die in november 2019 op een UEFA-bijeenkomst met andere topcoaches de toekomst van het spel besprak. Guardiola, Ancelotti, Zidane en Klopp hangen niet meer aan Eriks lippen. Het spel van Ajax doet zeer aan de ogen. Het is een raadsel.