‘Mijn lief leerde snel dat je een feminist niet ‘hysterisch’ moet noemen, zeker niet wanneer ze met een ijzeren fietspomp zwaait’

‘Krijsend lag ze op de grond te rollen, wild zwaaiend met haar armen,’ zegt ze. ‘Ha,’ lach ik, ‘herkenbaar, heb ik ook gedaan! Hilarisch!’ Ik vertel hoe ik de ijzeren fietspomp van mijn geliefde krom heb gemept tegen het behang in de gang. We komen niet meer bij. De muur was gewond tot op het pleisterwerk, met littekens in de vorm van een swastika – we hebben er maar een spiegel voor gehangen. Wat nu precies de aanleiding was voor die uitbarstingen kunnen we ons niet meer herinneren, maar wat doet het ertoe: we waren zwanger. Al zou een toevallige toehoorder eerder vermoeden dat we onze ervaringen met demonische bezetenheid aan het uitwisselen zijn. We gebruiken platitudes als ‘alsof iets het van me overnam’ en ‘ik was mezelf in die momenten helemaal kwijt.’

Nu onze baby’s die bijna geen baby’s meer zijn verderop op het gras elkaars verantwoord speelgoed uit de handen trekken, zijn we de schaamte voorbij. We kunnen eindelijk lachen om die momenten van tijdelijke ontoerekeningsvatbaarheid. Onze geliefden daarentegen zitten er een beetje meewarig bij. Ze kijken elkaar aan, lachen besmuikt, opgelucht dat deze verhalen die zij uit zichzelf nooit zouden durven delen eindelijk boven water komen. Mijn lief leerde snel en weet inmiddels dat je een feminist niet ‘hysterisch’ moet noemen, zeker niet wanneer de feminist in kwestie met een ijzeren fietspomp loopt te zwaaien. Hij houdt het nu op ‘soms een beetje theatraal’.

De moeite met het woord ‘hysterisch’ heeft te maken met de voorgeschiedenis. Al eeuwenlang verzinnen artsen wetenschappelijk klinkende onzinargumenten om vrouwen eronder te houden. Hun baarmoeders maken hen gek, hun cyclus maakt hen gek, ze zijn ongeschikt voor het publieke leven. Vrouwen die in de pas weigerden te lopen of gefrustreerd waren over hun maatschappelijke positie en dat woedend lieten blijken: hysterisch! Afvoeren! Nog steeds is ‘hysterisch’ het favoriete scheldwoord voor vrouwen die een mening verkondigen die niet bevalt. Door die voorgeschiedenis heb ik al snel geleerd mijn uitspattingen binnenshuis te houden: mensen moesten door mij niet gaan denken dat vrouwen écht hysterisch zijn. Tijdens de zwangerschap leek er voor de buitenwereld dan ook niets aan de hand: ik had vervelende bekkenpijn, maar was wel vriendelijk en beleefd en haalde al mijn deadlines. De hormonaal aangestuurde ellende spaarde ik voor mijn lief, de muur, die fietspomp en een paar stukken serviesgoed.

Onderzoekers weten nog niet in detail wat, hoe en waarom – net zoals ze nog steeds niet exact weten hoe antidepressiva werken – maar bevestigen wat zwangeren en hun geliefden al weten. Het zit niet in ons hoofd, er gebeurt écht iets in ons hoofd. Iets ingewikkelds met hormonen en neurotransmitters dat een invloed heeft op het gemoed, bij de één al iets heviger dan bij de ander.

Ik wil het woord ‘hysterisch’ terugclaimen van de vrouwenhaters. Soms ben ik hysterisch, en dat heeft inderdaad te maken met mijn baarmoeder. En desondanks blijk ik behoorlijk geschikt voor het publieke leven. Het is geen scheldwoord, maar een geuzennaam.