Tom Lanoye: ‘Als kerkjurist is Rik Torfs een anomalie, als katholiek senator een flop, als Leuvense rector een eentermijnsfiasco’

Vergeet de nationalistisch gemotiveerde massamoorden en loopgraafgruwelen aan het nieuwe oostfront. Vergeet de miljoenen Oekraïense stakkers en ook hun belagers, voor het grootste deel misleid kanonnenvlees. Vergeet de monsterlijke oorlogsprofijten van onze westerse olie-oligarchen en de onverzadigbare vampiers die zich hun aandeelhouders noemen. Vergeet ook het mensonterende vluchtelingendebacle van de Belgische regering en het hemeltergende stikstof- en onderwijsgeklooi van de Vlaamse kleutercrèche die zichzelf een volwaardige regering waant. Vergeet ook alle neergeschoten spionagezeppelins en de misselijkmakend dure tickets voor één avondje Beyoncé. Vergeet ze, want ze zijn klein bier vergeleken bij het echte wereldnieuws van de afgelopen week. Zit u stevig neer? Hebt u de borst flink natgemaakt? Hier komt de klap: Rik Torfs, Karel Van Eetvelt en Dyab Abou Jahjah hebben aangekondigd dat ze uiteindelijk dan toch — in weerwil van eerdere insinuaties en speculaties — geen nieuwe centrumpartij gaan oprichten om Ons Midden te redden, waarvan ze zelf al een tijd beweren dat het finaal op apegapen ligt…

Er bestaat geen schrijnender bewijs van de teloorgang van Ons Midden dan de illusie dat uitgerekend dit verzamelde drietal enig heil had kúnnen brengen. Was ons Politieke Midden een verzuipend kalf, dan sneed het zich bij de aanblik van dit soort redders zelf de polsen over.

MENSENHANDEL

Karel Van Eetvelt oogt al vele decennia beloftevol en sympathiek, maar blijven er eigenlijk nog sectoren over waar hij au sérieux wordt genomen? God weet dat hij ze allemaal heeft uitgeprobeerd. Als jobhoppen een tropische ziekte was, vochten alle medische faculteiten ter wereld om als eerste Van Eetvelt te mogen onderzoeken.

Opgeleid als licentiaat lichamelijke opvoeding, en reeds jong opgemerkt als cabinetard van Vadertje Gaston Geens, verzamelde hij in zijn loopbaan drie à vier keer meer posten, mandaten en beheersfuncties dan een gezonde mensaap telt aan vingers en tenen. De letterwoorden zijn niet van de lucht. CEO van UNIZO, alsook vip bij SERV, HRZKMO, VESCO en de opvolger van NACEBO. Daarnaast was hij lid van onder andere de AV Ueapme, beheerder van onder andere het ADMB-kinderbijslagfonds en de SVMB, alsook regent van de NBB en tevens voorzitter van onder andere de VDAB, de vzw Sporta en Febelfin. U merkt het: als íémand Ons Middenveld belichaamt? Dan is het wel Karel Van Eetvelt. Maar zou iemand als hij dan tegelijk niet ook de crisis ervan belichamen? Hij maakt er alleszins al lang genoeg deel van uit.

En over crisissen gesproken: zijn opmerkelijkste hoogtepunt vond pas twee jaar geleden plaats, toen hij zich na veel wikken en wegen liet overhalen om ook nog eens CEO te worden van RSC Anderlecht. Al na negen maanden nam hij, zonder wikken dit keer, verontwaardigd ontslag omdat hij de transfermarkt ‘een vorm van mensenhandel’ vond. Tja… Een sportmanager die vooraf niet weet wat iedereen weet, van het stomste kind tot de lompste leek… Een manager die bovendien negen maanden nodig heeft om het alsnog uit te vlooien, nog wel bij RSC Anderlecht… Is zo iemand überhaupt geschikt om in de politieke arena te stappen? Hoeveel maanden denkt hij het daar uit te zingen, zonder verontwaardigd weg te lopen?

En hoe komt een zo veelzijdig persoon in godsnaam terecht aan de zijde van Rik Torfs?

DRUIVELAAR

Vergeleken met de recentste twee presidentskandidaten van Amerika is Torfs nog steeds een jongeman. Maar dat geldt voor iedereen die nog maar net op weg is naar de 70. In Twittersnelheid steekt hij Donald Trump en Elon Musk nog altijd vlotjes naar de kroon, dat wel. Over de rest kunnen we kort zijn. Als kerkjurist is Torfs een anomalie, als katholiek senator was hij een flop, als Leuvense rector was hij een eentermijnsfiasco en als opiniemaker heeft hij, zowel stilistisch als inhoudelijk, alleen concurrentie te vrezen van Almanak Den Druivelaar. Hij hanteert het bon mot en de boutade zoals palingen snot en slijm gebruiken. Als ontsnappingstactiek, als overlevingsmethode en ook puur voor de lol. Indien híj al iets tastbaars belichaamt, dan is het wel dit: het moderne populisme in zijn meest schijnheilige vorm. De altijd zalvende, altijd meesmuilende variant. Gestoeld op oudchristelijk paternalisme en op het bevestigen, ja zelfs aanwakkeren van ieder burgermansgevoel van verongelijktheid.

Dat gevoel van dreigende achterstelling is de nieuwe en alomtegenwoordige partydrug van rechts. Hij is dan ook extreem goedkoop, extreem bedwelmend en extreem verslavend. Zelfs het carnaval van Aalst heeft onlangs ronkend aangekondigd dat het niet zal plooien voor ‘de uitwassen van woke’. Zo heet dat tegenwoordig, zodra ook maar iemand enige kritiek durft te formuleren op om het even welke folkloristische oudelullenkliek. Die in dit geval, als ik me niet vergis, weleens eerder werd gekapitteld. Onder andere door de Unesco, het Forum der Joodse Organisaties en de burgemeester van Antwerpen. Echt typische wokecenakels, dus.

De opgeklopte vrees en gevoeligheid voor elke vorm van kritiek neemt inmiddels zelf, bij wijze van dankbaar spiegelbeeld, fascistoïde vormen aan. En niet alleen in Amerika, waar in meerdere staten van overheidswege bibliotheken worden gezuiverd van ‘aanstootgevende’ klassiekers, waar scholen en universiteiten het verbod krijgen om racisme, slavenhandel of niet-Bijbelse seks bespreekbaar te maken, waar zenders en kranten beticht worden van ‘on-Amerikaanse transgenderideologie’ zodra ze lotgenoten van Sam Bettens of Petra De Sutter nog maar durven interviewen, en waar bedrijven hoge boetes riskeren als ze in hun advertenties durven uit te pakken met ecologische argumenten. In naam van de vrijheid wordt de vrijheid steeds meer bestreden. Wat van eerst af de diepere bedoeling was van het hysterische opblazen van woke.

Zover is het met Torfs nog niet gekomen, maar hij laat geen interview of tweetscheet onbenut om te suggereren dat elke brave burger ‘ook bij ons’ vandaag de dag zomaar ‘gecanceld’ kan worden. Overal, op alle vlakken, en veel meer dan vroeger, meer dan ooit. Dat aangeprate slachtofferisme wordt, geestig genoeg, reeds feitelijk tegengesproken door de aanwezigheid, aan zijn zijde, van de derde en jongste Heiland onder de redders van Ons Midden. Iemand voor wie ik, al sinds zijn eerste aantreden op het publieke forum, een zwak heb gehad. Ik wel. Ook toentertijd.

En eigenlijk nu nog steeds, al maakt hij het almaar moeilijker voor zijn eertijdse steunbetuigers om sympathie te blijven koesteren. Onder andere omdat uitgerekend hij — ooit paddenprikker en horzel par excellence — nu steeds meer aanpapt met uitgerekend de gelijken van Torfs, Van Eetvelt en erger, die allemaal weinig tot niets van zich lieten horen toen hij in 2002 werd opgepakt en dagenlang gevangengezet. Ze hadden het waarschijnlijk toen ook al te druk met hun middelmatige mandaten en curricula.

Ik heb het natuurlijk over Dyab Abou Jahjah. Over hem moet ik het zeker een volgende keer eens hebben. Als ik tegen dan zelf nog niet ben gecanceld. O, the horror, the horror! De ondraaglijke terreur van ons hedendaagse leven!