Traditionele landbouw: ‘Boeren blijven ons straffeloos vergiftigen’

Mijn opleiding tot geograaf heeft een wereld voor me geopend, maar ze heeft me ook gewezen op de noodlottige omgang van de mens met zijn leefomgeving. De klimaatopwarming is daar een gevolg van, maar in deze brief wil ik een andere problematiek aansnijden waarover wetenschappers al lang een consensus hebben terwijl beleidsmakers er geen of amper oren naar hebben: het falen van de traditionele gesubsidieerde landbouw.

Op woensdag 14 juli liet ik door de lokale politie van de zone Polder een vaststelling doen in Koekelare, op het grondgebied van een landbouwer die vergif aan het sproeien was. De wind haalde 40 kilometer per uur (met rukwinden tot 60 à 70 per uur). Het was een noordenwind, waardoor de sproeistof in de richting van woonhuizen en een waterloop verneveld werd.

Nadat de politie de boer met haar vaststelling had geconfronteerd, zei hij: ‘Ik zal het niet meer doen’ — en de kous was af. Toen ik later naar het politiekantoor belde om een verslag te vragen, werd me gevraagd: ‘Wat stelt u dan voor dat er moet gebeuren?’ Als het gaat om de verspreiding van vergif in de wijde omgeving door de landbouw heerst nog altijd straffeloosheid. Afscheid nemen van onze stervende familieleden tijdens de coronacrisis werd harder aangepakt.

Ja, als de schade direct meetbaar is, komt er weleens een minimale sanctie van. Gezondheidsproblemen zijn vaak niet direct meetbaar — denk maar aan de impact van asbest — maar dat sproeistoffen op termijn kankers, autisme, parkinson hormoonproblemen en meer kunnen veroorzaken, staat buiten kijf.

Moeten boeren stoppen met gevaarlijke chemicaliën te sproeien? Ja, op termijn wel. Regeneratieve landbouw heeft de toekomst. Tot we zover zijn, moet sproeien wettelijk geregeld worden. Beleidsmakers moeten de duurzame weg volgen door lokaal sproeien te verplichten en het ook te laten afhangen van de weersomstandigheden. Op dit moment is de enige ‘hefboom’ in ons landsgedeelte de ‘Praktijkgids Gewasbescherming’ van de Vlaamse overheid, een gids met richtlijnen en niet meer dan dat — een werkelijk lachwekkende oplossing. Het gevolg is dat lokale milieudiensten en verenigingen als Velt de facto machteloos blijven.

Struisvogelpolitiek kan ernstige gevolgen hebben. Hoeveel leed zou ons niet bespaard zijn gebleven als asbest al in 1980 verboden was in plaats van in 2000? De burger vertrouwt de politiek minder en minder, hoor je alom. De oorzaak is niet ver te zoeken. Wijzig koers!

Tim V., geograaf

Hebt u ook een brief in de pen zitten? Mail naar openvenster@humo.be of vul onderstaand formulier in: