‘Verandering kan er alleen komen als grote delen van de bevolking ervoor willen strijden’

In Humo 4302 verkondigt Sander Schimmelpenninck enkele interessante ideëen, maar zoals hij zelf zegt: hij blijft een klassieke liberaal. Fundamentele kritiek op het kapitalisme moet je van hem niet verwachten. Nochtans stellen steeds meer mensen, zowel vanuit sociaal als vanuit ecologisch standpunt, het kapitalisme terecht ter discussie. Lees bijvoorbeeld eens het goed beargumenteerde boek ‘Als de laatste boom geveld is, eten we ons geld wel op. Het kapitalisme versus de aarde’ van Ludo De Witte.

Sander Schimmelpenninck gelooft ook nog altijd in het sprookje van de meritocratie. Dan moet hij echt eens het boek ‘De tirannie van verdienste’ van de Amerikaanse politieke filosoof Michael J. Sandel lezen.

Het is inderdaad wel zo dat veel ideëen voor maatschappijverandering afkomstig zijn van denkers uit de gegoede klasse, zoals Karl Marx en Friedrich Engels. Maar die ideëen kunnen meestal alleen realiteit worden als grote delen van de bevolking voor de verwezenlijking ervan willen strijden.

Zowel in België als in andere landen kwamen grote maatschappelijke verbeteringen zoals het algemeen stemrecht, meer gelijkheid en meer sociale rechten en betere levensomstandigheden voor de werkende klasse pas tot stand na algemene stakingen en grootschalig straatprotest. Zo zijn het betaald verlof en de veertigurige werkweek in België het resultaat van de algemene staking van 1936. En de grote stakingsgolf die momenteel door Schimmelpennincks eigen land raast, heeft meer potentieel om positieve veranderingen in het loon en de werkomstandigheden van veel Nederlanders af te dwingen dan zijn mooie ideeën.

Het was ook onder druk van de grote sociale beroering in veel landen na de Eerste Wereldoorlog, die in sommige landen in het kielzog van de Russische revolutie tot revolutionaire toestanden leidde, dat de de toenmalige Britse premier Lloyd George zei: ‘Geef het volk hervormingen, anders krijgen we revolutie.’

Diezelfde Russische revolutie mag dan achteraf compleet ontaard zijn, het is ook de angst voor het communisme die in de 20ste eeuw in heel wat landen tot veel belangrijke maatschappijverbeteringen geleid hebben. Niet toevallig is de sociale afbraak en ongelijkheid sterk toegenomen toen die angst voor het communisme eind vorige eeuw verdwenen was.

Roger Liekens, Kessel-Lo.

Hebt u ook een brief in de pen zitten? Mail naar openvenster@humo.be of vul onderstaand formulier in: