‘Wanneer de overheid mensen de vrije keuze laat om zich te laten vaccineren, kan ze hen niet met de vinger wijzen wanneer ze iets anders doen dan gehoopt’

Aan zelfcensuur doe ik niet, geloof ik. Alles wat ik schrijf is wel voor iemand onwelkom, boze reacties zijn een risico van het vak. Toch heb ik weken geaarzeld om dit te noteren – zelfs ik stel me niet graag bloot aan gegarandeerde vrijwel unanieme minachting. Omdat ik een zelfkweller ben, doe ik het toch. Maar lees eerst alles grondig door, voor u de minachting loslaat.

Ik maak me zorgen over hoe er over ongevaccineerden wordt gepraat. ‘Ze kiezen voor het virus,’ hoor je. ‘Als ik lees dat veertigers en vijftigers in het ziekenhuis terechtkomen, dan moeten ze het maar eens goed voelen!’ aldus onze buurman, een doorgaans bedaarde man die zich niet met andermans zaken bemoeit. ‘Als samenleving kunnen we niet aanvaarden dat mensen keuzes maken die anderen in gevaar brengen,’ aldus premier De Croo.

We hebben geleerd dat zorgen voor anderen goed is – je laten vaccineren is er mee voor zorgen dat anderen niet besmet raken, en is dus goed. Zij die dat willens en wetens niet doen, móéten dan wel slecht zijn. Een logisch, menselijk sentiment, zeker omdat wij met onze twee vaccinaties door die koppige slechteriken nog altijd regeltjes moeten volgen. Maar ben je slecht omdat je niet zorgt terwijl je dat wel zou kunnen doen? Ben je slecht omdat je de mantelzorg voor je ouwe tante niet opneemt? Omdat je niets doet aan je enorme ecologische voetafdruk terwijl iedereen toch wel weet hoe erg het met het klimaat gesteld is? Omdat je blijft roken, drinken en te veel eten terwijl je weet dat je zo de gezondheidszorg op kosten jaagt? Ik weet het niet. Soms dwingt de overheid haar burgers, direct of indirect, tot zorg. Ik moet bijvoorbeeld belastingen betalen waarmee onze collectieve gezondheidszorg wordt gefinancierd. Maar ze dwingt mij niet om de zorg voor mijn grootmoeder op te nemen. Of om te stoppen met drinken. Zolang ze dat niet doet, zou het gek zijn om mij daarom met de vinger te wijzen of uit te maken voor egoïst.

Zo is het ook met de vaccins. Wanneer de overheid mensen de vrije keuze laat om zich al dan niet te laten vaccineren, kan ze die mensen niet met de vinger gaan wijzen wanneer ze iets anders doen dan gehoopt. Een overheid wil toch dat haar burgers zich laten inenten vanuit een oprechte, persoonlijk doordachte overweging, en niet door sociale druk en uitsluitingsmechanismes? Ik ben geen expert, ik ben wel gevaccineerd, maar ik loop vast op de polarisatie die zo is ontstaan tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden. De overheid acht het voor de zorg van het collectief absoluut nodig dat iedereen gevaccineerd is. Tegelijk blijft het een individuele keuze. Ofwel moeten instanties ophouden met de mensen te marginaliseren die zich niet laten vaccineren, uit de vrije keuze die hun nog altijd is toegestaan. Ofwel moeten ze voluit voor een verplicht vaccin gaan. Dat laatste schijnt praktisch niet haalbaar te zijn. Ik begin te denken dat de huidige gekke spreidstand sociaal-moreel niet lang houdbaar is.