‘Wie voor Trump is, is voor Trump. Wie voor Biden is, is tegen Trump’

Arnon Grunberg richt elke maand het woord tot een markante figuur uit het nieuws en geeft gratis advies.

Beste Kamala Harris,

Op het moment dat de Democraten hun virtuele conventie houden - veel zal virtueel blijven, zelfs als het virus verdwijnt - en Bill Clinton Joe Biden omschrijft als een 'Go to Work President', las ik in The New Yorker een artikel van Margaret Talbot dat de running mate er niet toe doet. Al sloot Talbot haar artikel af met de opmerking dat u kunt bijdragen aan een campagne over zaken waar 'zwarte vrouwen' om geven.

Deze verkiezingen gaan over Trump. Wie voor Trump is, is voor Trump. Wie voor Biden is, is tegen Trump.

Wat Bidden in de aanbieding heeft, schreef ik al, is een terugkeer naar de status quo ante. Dat de voormalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken - tevens voormalig Republikein - Colin Powell op de conventie van de Democraten mocht spreken, geeft aan hoe serieus de terugkeer naar de status quo ante is. Powell was de man die onder druk van zijn baas George W. Bush - tegenwoordig Republikein tegen Trump - de Verenigde Naties in de winter van 2003 misleidde door te beweren dat Saddam massavernietigingswapens had.

Biden, zegt men, is alleen al gezien zijn leeftijd een tussenpaus. Het gaat om u en u bent de toekomst.

In een groot artikel over u in The New Yorker van verleden zomer, geschreven door Dana Goodyear, komt van alles aan bod. Bijvoorbeeld uw vader, een econoom uit Jamaica die het publieke leven schuwt, maar wel een verklaring liet uitgaan toen zijn dochter - u dus - verklaarde dat ze natuurlijk weleens een jointje had gerookt. 'Mijn halve familie komt uit Jamaica, are you kidding me?' had u gezegd. Uw vader vond dat niet bijzonder amusant en hij liet een verklaring uitgaan waarin hij stelde dat zijn dode ouders zich in hun graf zouden omdraaien na het horen van de verklaring van hun kleindochter, vanwege het 'valse cliché van een blowende hedonist, in dienst van identiteitspolitiek'. Uw vader wenste zijn geliefde Jamaica niet gereduceerd te zien worden tot het eiland van de marihuana. Begrijpelijk.

Over u spreken, is over uw identiteit spreken. Dat geldt voor iedereen. Biden is een oude witte man, u bent een minder oude zwarte vrouw. Al zijn er natuurlijk die beweren dat u niet echt zwart bent omdat uw vader van Jamaicaanse afkomst is en uw moeder uit India.

We zijn niet wat we doen, we zijn wat we zijn.

Het spreken over de vraag 'Wie is de politicus, waar hoort hij bij?' heeft de vraag wat zijn plannen eigenlijk zijn volledig overschaduwd. Ik zeg dit zonder vals sentiment. Het kan niet vaak genoeg worden beweerd dat democratie theater is en dat daarmee ook politiek onmiskenbare theatrale aspecten heeft, dat we ons niet van dat theater moeten afwenden omdat de spelers tegenvallen, zoals we ook de schouwburg niet in brand steken als de acteurs niet getalenteerd blijken te zijn. Maar het kan niemand ontgaan dat het spektakel zelf - in tijden van corona een wel erg mager spektakel - geen werkelijk beleid meer symboliseert.

In het artikel in The New Yorker werd uw beleid als voormalige officier van Justitie van de staat Californië nog onder de loep genomen, bijvoorbeeld uw minder gelukkige beslissing om spijbelen strafbaar te stellen omdat zoveel criminelen hun school niet blijken te hebben afgemaakt. Waarmee de kortzichtigheid van de goede bedoelingen weer eens benadrukt is. Veel criminelen hebben hun school niet afgemaakt, dus zorgen we ervoor dat meer mensen hun school afmaken: dan hebben we minder criminaliteit. Hoe doen we dat? Door spijbelen strafbaar te stellen. In dit denkproces gaat veel mis.

Maar in dat lange artikel over u wordt voor zover ik me kan herinneren - u wilt dan nog zelf presidentskandidaat worden - niet over één plan van u gesproken. Het gaat om wie u bent, niet wat u wilt.

De esthetisering van de politiek, volgens Walter Benjamin een kenmerk van het fascisme, een reactie op het communisme waarin de esthetiek werd gepolitiseerd, is vervangen door een obsessie met afkomst en geslacht. De afbraak van het witte patriarchaat blijkt neer te komen op een voortzetting van dat patriarchaat in andere lichamen, met andere geslachtsdelen. Waarbij ik moet toegeven dat een vrouwelijke Trump of een vrouwelijke Bolsonaro inderdaad moeilijk is voor te stellen, maar we moeten ons gebrek aan verbeeldingskracht niet verwarren met onze morele hoop.

Ik ben bijvoorbeeld heel benieuwd of er nu iets gedaan gaat worden aan de verschrikking die de Amerikaanse gezondheidszorg voor velen is, een verschrikking vooral omdat die gezondheidszorg voor velen ontoegankelijk is. Ik vrees het niet. De terugkeer naar de status quo ante is en blijft een terugkeer. Maar zeker, alles is beter dan het heden. Oog in oog met het monster is men bereid met veel genoegen te nemen.

Columnist Thomas Friedman, nooit te beroerd om het dramatische en het populistische te vermengen, waarschuwde dat in november de toekomst van de Amerikaanse democratie op het spel staat. Burgeroorlog dreigt. Hij zou gelijk kunnen hebben. Maar dat gelijk is nauwelijks een excuus voor zijn beroerde en onnadenkende formuleringen.

'Amerika heeft mij zo teleurgesteld,' zei een goede vriendin vanavond.

Democratie is kiezen tussen verschillende teleurstellingen. U bent vermoedelijk de minste, de beste, de meest aangename teleurstelling die wij ons op dit moment kunnen wensen.

Hartelijke groet,

Arnon Grunberg >>