10 jaar zonderAdam Yauch
‘Beastie Boys klonk als een kettingzaag die door beton moest’
Whatever happened to Beastie Boys? Er ging er eentje dood. Precies tien jaar geleden stierf Adam Yauch aka MCA aan kanker. In de lamme jaren 80 bliezen Beastie Boys de muziekwereld op met ongelofelijke raps en ongehoorde beats. ‘Licensed to Ill’ was één van de snelst verkopende debuten aller tijden en bereikte als eerste rapplaat de top van de hitsjarels in Amerika. De muziek van de drie lapzwanzen, met Yauch als geheim wapen, inspireerde een generatie – maar toen ging het mis. Een terugblik dient zich aan.
Toen Beastie Boys op 14 april 2012 opgenomen werden in de Rock and Roll Hall of Fame, met bijbehorende laudatio’s en bloemen van LL Cool J en Chuck D van Public Enemy, stond Adam Yauch aka MCA (een acroniem van ‘Master of Ceremonies Adam’) niet mee op het podium. Hij was die dag opgenomen in het ziekenhuis. De kanker aan zijn speekselklieren, waaraan hij sinds 2009 leed, was uitgezaaid.
Zijn bandmaat Adam Horovitz aka Ad-Rock las een briefje voor waarin Yauch iedereen en zijn oude moedertje bedankt, maar ook en in het bijzonder de vader van John Berry, medeoprichter, naamgever en ex-lid van de groep: in de loft van vader Berry, aan West 100th Street and Broadway in New York, hielden de prille Beasties hun eerste repetities. Dat was niet naar de zin van de heer des huizes: ‘Will you turn that fucking shit off already!’ was een kreet die in die tijd uitentreuren gehoord werd.
Zo klonk het toen.
Nog geen drie weken later was Adam Yauch dood, amper 47 jaar oud. Met hem verdwenen ook Beastie Boys. ‘De band was zijn idee,’ zei Ad-Rock. ‘Zonder hem doorgaan zou raar geweest zijn.’
That fucking shit was turned off for good.
ONVERGETELIJKE EIKEL
‘Well here’s a little story I’ve got to tell / About three bad brothers you know so well / It started way back in history, with MCA, Ad-Rock and me, Mike D’. (Uit: ‘Paul Revere’, 1986)
‘Beastie Boys waren de kerels die wij wilden zijn. Cool, relevant, grappig en vooral: ze leverden altijd de vetste shit. Geen enkele gênante plaat gemaakt. Hun ruige heavy-metal-over-lompe-beats, hun genialiteit als samplers, de hardcore-meets-funkband die ze live waren: ik wil het allemaal óók.’
Aan het woord is Jimmy Dewit aka DJ Bobby Ewing, beatmaster bij Discobar Galaxie en Belpop Bonanza, soundtrackwizard en één van de vele Vlamingen die de Beasties blijven adoreren – ze zijn nog altijd bijzonder populair.
Beginnen deed het allemaal in 1981, toen Ronald Reagan aantrad als president van Amerika, de walkman aan zijn hoogdagen begon, en New York City bubbelde en broeide van de nieuwe muziek. Op elke straathoek van elke van de vijf boroughs weerklonk een ander genre. NYC was één gigantische mixtape vol gekke, groovy muziek.
De drie Beastie Boys, recalcitrante, spijbelende teenagers, waren elkaar tegengekomen op concerten van Bad Brains. De aangeboren goofiness die ze deelden smeedde een band die algauw onbreekbaar bleek. Ze luisterden niet alleen naar punk, maar ook naar rap en reggae. Uit die oersoep aan invloeden zou de Beastie Boys Sound geboren worden.
Hun eerste single, ‘Cooky Puss’ uit ’83, was eigenlijk een uit de hand gelopen telefoongrap met wat beats eronder. Maar ze bleven experimenteren met samples en beats en scratches, met daarbovenop hun eigen rants en raps. Ze klonken als een kettingzaag die door een blok beton moest.
En toen moest de bliksem nog inslaan, in de vorm van Run-DMC. Zij waren the shit, de eerste rapgroep die hun rhythms injecteerden met knalharde rockgitaren. Met de singles ‘Rock Box’ (1984), ‘King of Rock’ (1985) en hun cover van ‘Walk This Way’ (1986), waarmee ze de carrière van Aerosmith eigenhandig uit het slop haalden, toonden ze Beastie Boys de weg.
Het trio ontplofte toen Russell Simmons en Rick Rubin, de oprichters van Def Jam Recordings, hen de hemel in prezen en ze – in 1985 – plots het voorprogramma van de allereerste tournee van Madonna mochten spelen. Niet omdat zij zo goed waren, maar omdat Run-DMC 20.000 dollar per show vroeg en zij 500 dollar. Maar wat een investering bleek dat te zijn! In een mum van tijd waren ze mega. Omdat ze amper twee songs kenden, bedachten ze een truc: ze hingen op industriële wijze het varken uit, op en naast het podium.
Drie 20-jarigen met pretentie. Terwijl voor het podium alleen maar 13-jarige meisjes stonden die er niets van snapten.
Memorable fuckin’ jerks zijn, dat was het strijdplan. En het werkte.
7 METER LUL
In de lente van 1986 dropten ze ‘Hold It Now, Hit It’, de eerste single van debuut- en doorbraakplaat ‘Licensed to Ill’. Een Roland TR-808-drumcomputer, veel vuile praat en een geweldige clip volstonden om de wereld te veroveren.
Later dat jaar waren ze op tournee met Run-DMC, op dat moment wereldsterren. Joe Perry en Steven Tyler van Aerosmith vlogen in om samen ‘Walk This Way’ te zingen, live op een gigantisch podium in Miami. Mijn moment is gekomen, vond Yauch, en wrong hij zich – toeterzat – met zijn basgitaar tussen Tyler en Perry, die niet wisten wie hij was. En dat nooit zouden weten.
Na ‘Licensed to Ill’ en de monsterhit ‘(You Gotta) Fight for Your Right (To Party)’ brak hun eerste tournee als headliner alle mogelijke potten. Dat lag ongetwijfeld ook aan het feit dat de band optrad met gogodanseressen in kooien en op het einde van elke show een lul van 7 meter lang uit een doos werd gekatapulteerd.
Ze tourden en dronken zich kapot en kregen uiteindelijk een hekel aan hun eigen nummers. ‘We haatten wat we geworden waren,’ zei Yauch over die periode. ‘Ik wilde gewoon weer een broodje pastrami eten in mijn eigen straat.’
Ze zaten gevangen in hun eigen lul van 7 meter lang.
Yauch stapte uit de groep en maakte demo’s met zijn nieuwe project Brooklyn. Hij wilde niet langer de paljas uithangen die torentjes maakt met blikjes bier. Mike Diamond aka Mike D verhuisde naar Los Angeles om filmster te worden, maar ontdekte op een feestje de Dust Brothers. Hij riep de andere twee er weer bij, en zo kregen ze opnieuw zin in muziek.
Ze tekenden bij Capitol Records en gingen in een geweldige villa wonen in de Hollywood Hills. Ze hadden er veel ongebreidelde lol maar verloren ook veel tijd en geld. Toen ‘Paul’s Boutique’ uitkwam, in de zomer van 1989, bleek dat niemand nog geïnteresseerd was. ‘Check Your Head’ deed het drie jaar later iets beter, maar pas hun vierde plaat, ‘Ill Communication’, was weer een echte hit – met dank aan het baslijntje waarmee Yauch ‘Sabotage’ tot leven riep.
In 1994 waren de seksistische fuifbeesten wijze mannen geworden. Op ‘Sure Shot’, de opener van ‘Ill Communication’, verklaarde Yauch plechtig: ‘I want to say a little something that’s long overdue / The disrespect to women has got to be through / To all the mothers and the sisters and the wives and friends / I wanna offer my love and respect till the end’. Op zijn 30ste had hij er definitief genoeg van. Hij wilde gewoon thuis zijn en keerde terug naar New York.
BAS OP BERG
Rond 1990 had Yauch het boeddhisme ontdekt. In India en Nepal ontmoette hij Tibetaanse vluchtelingen. Hij ging zich inzetten voor hun zaak en organiseerde in 1996 in San Francisco het eerste Tibetan Freedom Concert, het grootste benefietconcert sinds Live Aid.
Een jaar eerder had hij, tijdens een speech van de dalai lama, de Tibetaans-Amerikaanse Dechen Wangdu ontmoet. In 1998 trouwden ze – na de traditionele Tibetaanse ceremonie speelde Rancid, de favoriete punkband van de bruidegom, ten dans – en kregen ze een dochter, Tenzin Losel. Zij was 14 toen haar vader stierf en heeft vandaag 5165 vrienden op Instagram (check @lozelophone).
In juni 2009 speelden Beastie Boys in Bonnaroo, Mississippi hun laatste concert zonder te weten dat het hun laatste concert was. In ‘Beastie Boys Story’, de prachtige documentaire die Spike Jonze in 2020 over de groep maakte, vertelt Ad-Rock met brekende stem over die laatste momenten – van hun vriend en hun groep. ‘Hij was er altijd. Hij nam mensen op sleeptouw. Hij was de vriend die dingen deed gebéúren.’
‘Hij is wel altijd een mysterie gebleven,’ vult Mike D aan. ‘Een doolhof van ideeën en emoties.’ Een enigma in een gezelschap dat al van in het begin één groot zootje ongeregeld was. Een boeddhist die naar aftershows van modedefilés ging én op trektocht in Nepal. Die bergen beklom met zijn basgitaar op zijn rug. Die fantastische clips maakte onder het pseudoniem Nathaniel Hörnblowér, een pseudo-Zwitser met vele hoeken af.
‘Yauch was ‘de slimme’ en de fixer van de drie. Je had het ongeleide projectiel Mike D en de immer guitige Ad-Rock, maar het was MCA die de boel bij mekaar hield,’ zegt Bobby Ewing nog, geheel ongevraagd maar glashelder.
Op 3 mei 2013 werd de speeltuin in Brooklyn Heights waar de jonge Adam ooit leerde fietsen, omgedoopt tot Adam Yauch Park. Zijn moeder Frances en vader Noel woonden de opening bij. En Ad-Rock zei: ‘Een park voor al die andere gekke kids van New York, dat zou hij pretty fucking cool gevonden hebben.’
Op 4 mei 2022 is Adam Yauch 10 jaar dood.
