‘Black to the Future’ van Sons of Kemet is jazz met de vuist in de lucht

‘Wij rollen je monumenten over de straat zoals de tabak die we voor je plukten. Just burn it all!’ Qua toonzetter kan ‘Field Negus’, de eerste song van de nieuwe Sons of Kemet, tellen. Klein mirakel: ‘Black to the Future’ kun je in zijn geheel een politieke conceptplaat noemen, vol spoken word, met songtitels die samen een abstract gedicht vormen, en toch ben ik er wild van. Alsof ik in een hamburger met zuurkool, currymosterd én joppiesaus bijt – en dat smáákt!

Voor elk project heeft jazzgoeroe Shabaka Hutchings een andere bezetting: bij Sons of Kemet bestaat die, naast zijn soms voor een klarinet geruilde tenorsax, uit de loodzware tuba van Theon Cross en de dubbele percussie van Edward Wakili-Hick en Tom Skinner – goed voor een geluid dat als een kolkende riviermassa continu voorwaarts rolt en dondert. Het ritme is heilig, maar niet te verwarren met goeie vibes: de dansvloer is oorlogsterrein. Raar: Shabaka is waarschijnlijk de beste saxofonist die ik ooit live heb gehoord, maar evengoed klinkt hij alsof hij het instrument net ontdekt, met wilde, ongecontroleerde ademstoten. Er zit een primitieve kracht in Sons of Kemet, als in de wortels van oude bomen.

‘Pick Up Your Burning Cross’ begint als kek fanfaregeweld met een Caribisch windje, maar net als elders op ‘Black to the Future’ kan Shabaka het niet laten om er stoorzenders aan toe te voegen. Aan gasten Moor Mother en Angel Bat Dawid merk je dat de FM-band niet ter hoogte van MNM of Qmusic hangt, tenzij ze daar recent méér militante zwarte muziek zijn gaan draaien. Op ‘Hustle’ komt poëet Kojey Radical in je kont bijten. Lianne La Havas balsemt op de achtergrond. Ik hoor rap en grime en reggae en de groove van Barbados, maar vooral: ziel en woede en machteloosheid.

‘For the Culture’ verklankt een straatfeestje, maar het kan ook een lynchpartij zijn. ‘In Remembrance of Those Fallen’ is een rouwstoet op z’n New Orleans’. Wie of wat wordt herdacht? Wannéér speelt dit zich af? Nu, maar ook honderd jaar geleden en waarschijnlijk honderd jaar ver in de toekomst. ‘Black to the Future’ is verankerd in 2021 – Black Lives Matter! – maar gaat ook over geweld van alle tijden, over kolonialisme, over zwarte cultuur wegmoffelen met een lik witte verf. Hoe Shabaka dat heeft gevat in vooral instrumentale muziek? Vraag het hem de volgende keer eens.

De laatste track heet ‘Black’. ‘Black is tired’, klinkt het. De laatste zin is bijna een verzuchting: ‘Leave us alone’. Die blijft in de lucht hangen als de grijze rook na een vuurwerkbarrage, in die fractie van een seconde waarin iedereen zwijgt. Hapt weg als een kokosnoot in het aangezicht: dit is jazz met de vuist in de lucht à la ‘Attica Blues’ van Archie Shepp, ‘The Freedom Rider’ van Art Blakey, ‘Freedom Suite’ van Sonny Rollins en ‘We Insist!’ van Max Roach. Fraai rijtje, subliem aangevuld.